Φρένο σε οποιαδήποτε κίνηση ή διάθεση για αδικαιολόγητες ανατιμήσεις λόγω της ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή, βάζει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το οποίο σχεδιάζει ελέγχους στα αποθέματα και στον εφοδιασμό καυσίμων, ενόψει και της αυξημένης ζήτησης κατά την περίοδο του Πάσχα.
Στο οικονομικό επιτελείο συνιστούν ψυχραιμία και στάση αναμονής, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι τα χειρότερα (προς το παρόν τουλάχιστον) μπορεί να απεφεύχθησαν. Η ανησυχία παραμένει στα ύψη παγκοσμίως και όλοι αναμένουν την πρώτη αντίδραση των διεθνών χρηματιστηρίων από σήμερα.
Επιπλέον, για τη χώρα μας, ιδιαίτερα μεγάλη ανησυχία γεννάται για το αν θα συνεχιστεί απρόσκοπτη η ναυσιπλοοία μέσω του Σουέζ των εμπορευμάτων και πρώτων υλών από Κίνα και Ασία, καθώς επίσης και των καυσίμων από Ιράν προς Πειραιά και στην υπόλοιπη Μεσόγειο.
Τα προβλήματα και οι καθυστερήσεις άφιξης και παράδοσης εμπορευμάτων στον Πειραιά ξεκίνησαν ήδη από τα τέλη του 2023, μετά τις συστηματικές επιθέσεις των Χούθι. Ποτέ όμως δεν είχε περάσει στην επίθεση επισήμως το Ιραν, το οποίο θεωρείται υποκινητής των ενόπλων αυτών ομάδων.
Τα «καλά νέα» προς ώρας είναι πως «η διπλωματία μίλησε» και «η επίθεση τελείωσε» μέσα σε ελάχιστες ώρες. Τα κακά νέα είναι πως κανείς δεν ξέρει σε ποια αντίποινα θα καταφύγει το Ισραήλ κατά του Ιραν μετά την επίθεση, και αν αυτά σταθούν αιτία για:
1. περισσότερες επιθέσεις και τα εμπόδια στην νασυπλοοΐα μέσω της Ερυθράς θάλασσας. Μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να «ακυρώσει» τον Πειραιά ως κόμβο μεταφοράς από Κίνα-Ασία προς Ευρώπη, στο βαθμό που επιβάλει στα καράβια να κάνουν τον περίπλου της Αφρικής προς την Δύση και να εισέρχονται στη Μεσόγειο από το Γιβραλτάρ αντί της Διώρυγος του Σουέζ. Και μόνο οι καθυστερήσεις παράδοσης, απειλούν με καθυστερήσεις τα εργοστάσια που αναμένουν α΄ύλες για να λειτουργήσουν προχωρήσει η παραγωγή, απώλεια παραγγελιών και πελατών λόγω αθέτησης συμβολαίων, ακρίβεια ή και ύφεση λόγω έλλειψης επάρκειας αγαθών κλπ.
2. παρακώλυση ή διακοπή μεταφοράς πετρελαίου σε Ελλάδα και Ευρώπη, με αποτέλεσμα νέα πετρελαϊκή κρίση, που θα έρχεται να προστεθεί στα δεδομένα προβλήματα και ελλείψεις σε ρωσικό πετρέλαιο από τα Ουράλια, αλλά και σε ρωσικό φυσικό αέριο.
«Πρώτα πάνω, ύστερα κάτω» οι τιμές
Από Σάββατο βράδυ ή Κυριακή ξημερώματα, με κλειστά τα διεθνή χρηματιστήρια και πριν ακόμα εκτοξευθούν και καταρριφθούν οι ρουκέτες του Ιράν, αναλυτές και σχολιαστές εξέφραζαν φόβους για εκτίναξη του πετρελαίου brent μέχρι τα 130 δολάρια το βαρέλι μετά το άνοιγμα των αγορών (από Δευτέρα). Μετέφεραν επίσης και απόψεις παραγόντων της αγοράς για τελική τιμή βενζίνης στα πρατήρια της χώρας μας «στα 3 ευρώ το λίτρο».
Πόσο δικαιολογημένα θεωρούνται όμως όλα αυτά και τι θα πρέπει να αναμένουν οι καταναλωτές, ειδικά ενόψει της πασχαλινής περιόδου;
«Βραχυπρόθεσμα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι αγορές θα αντιδράσουν σπασμωδικά» ήταν η επίσημη πρόβλεψη του υφυπουργού Οικονομικών Χάρη Θεοχάρη. «Τις πρώτες ημέρες θα δούμε αυξήσεις, όσο τουλάχιστον υπάρχει ανησυχία και αμφιβολία για την εξέλιξη της κατάστασης. Ωστόσο, οι αναλύσεις είναι καθησυχαστικές. Και είναι πάρα πολύ σημαντικό, αυτό να επιβεβαιωθεί και να εξελιχθεί προς την κατεύθυνση της μη κλιμάκωσης ή -ακόμα καλύτερα- και της αποκλιμάκωσης» τόνισε ο κ.Θεοχάρης.
Προειδοποίσε όμως ότι για το οικονομικό επιτελείο «είναι σημαντικό να μη δεχθούμε αναιτιολόγητες αυξήσεις, σε αποθέματα καυσίμων που έχουν ήδη τιμολογηθεί και φορολογηθεί», προαναγγέλλοντας πως «η Πολιτεία έχει τους μηχανισμούς και θα κάνει τους ελέγχους. Αυτή την περίοδο υπάρχει αναταραχή, όλοι οι μηχανισμοί πρέπει να είναι σε εγρήγορση. Είτε έχουν σχέση με την αισχροκέρδεια είτε έχουν σχέση με τη φοροδιαφυγή. Τις επόμενες ημέρες θα είναι στους δρόμους κλιμάκια της ΑΑΔΕ και της ΔΙΜΕΑ, ώστε να πραγματοποιούν ελέγχους» προειδοποιεί ο κ.Θεοχάρης.
Ακόμα και με τις πλέον απαισιόδοξες υποθέσεις πάντως (όπως ότι από τη στιγμή που ενεπλάκη επισήμως το Ιράν δεν υπάρχει επιστροφή και τα χειρότερα είναι μπροστά μας) ίσως η απόσταση μέχρι εκεί αποδειχθεί πολύ μεγάλη. Και αυτό διότι:
– με τιμή brent στα 90 δολάρια το βαρέλι ως την Παρασκευή, η αμόλυβδη βενζίνη στην Ελλάδα άγγιζε πανελλαδικά τα 2 ευρώ. Αν η τιμή brent ανέβαινε στα 130 δολάρια (περίπου +50%) αυτό δε σημαίνει ότι η τιμή βενζίνης θα ανέβαινε αυτομάτως 50%, από τα 2 στα 3 ευρώ. Στην πραγματικότητα, ακόμα και στο σενάριο αυτό, δεν θα μπορούσε να αυξηθεί πάνω από 25%. Και αυτό διότι με μέση τιμή σχεδόν 2 ευρώ το λίτρο πανελλαδικά σήμερα, μόλις το 1 ευρώ (80 λεπτά +ΦΠΑ) εξαρτάται από τις διεθνείς τιμές καυσίμων, και όχι το σύνολο της τιμής.
Αυτό συμβαίνει διότι μόνο 1 από τα 2 ευρώ υπόκεινται σε διακύμανση λόγω της τιμής (αυξήσεις-μειώσεις), ενώ το υπόλοιπο 1 στα 2 ευρώ παραμένει «σταθερό ποσό» φόρου (ΕΦΚ + ο αναλογών ΦΠΑ) που εξαρτάται από τον όγκο (λίτρα). Άρα δεν επηρεάζεται από αυξομειώσεις στις τιμές (ευρώ/δολάρια κλπ). Με άλλα λόγια, για να αυξηθεί κατά 50% η βενζίνη με τους υπολογισμούς αυτούς, θα έπρεπε το brent να αυξηθεί 100% και όχι 50%, δηλαδή στα 180 δολάρια και όχι στα 130 μόνον.
– Στην πραγματικότητα οι τιμές ακατέργαστου αργού πετρελαίου brent δεν συνδέονται άμεσα με τις τιμές βενζίνης στην Ελλάδα. Ως επεξεργασμένο προϊόν, τις τιμές της τις καθορίζουν οι χρηματιστηριακές τιμές Platts Μεσογείου. Με τα μέχρι την εβδομάδα που πέρασε δεδομένα, το διυλισμένο προϊόν κόστιζε μόλις 80 λεπτά (καθαρή αξία) και με ΦΠΑ 24% άγγιζε το 1 ευρώ, από τα 2 που έφτανε στην αντλία (τα υπόλοιπα είναι Ειδικοί φόροι ανά λίτρο και κέρδη πρατηρίου ή εταιριών εμπορίας).
– Σε πρατήρια της επαρχίας ή των Κυκλάδων που είναι πολύ υψηλότερες από τον πανελλαδικό μέσο όρο (2,18 μέχρι χθες) θα μπορούσε πιο εύκολα ενδεχομένως η τιμή βενζίνης να πλησιάσει τα 3 ευρώ. Ωστόσο στις πιο δυσπρόστιτες περιοχές, οι ποσότητες καυσίμων ανανεώνονται σε αραιά διαστήματα και με σημαντική χρονοκαθυστέρηση, λόγω σχετικά μειωμένης κατανάλωσης. Άρα ακόμα και αν υπάρξει άμεσα μια βίαιη μεταβολή τιμών στα αστικά κέντρα σε πρώτη φάση, οι νέες παραγγελίες από τα πρατήρια στην επαρχία θα γίνουν αργότερα. Και αν η κατάσταση ομαλοποιηθεί και πάλι, δε φαίνεται να δικαιολογείται γενικευμένο κύμα ανατιμήσεων, παρ’εκτός μόνον αν υπάρξει διαρκής και επίμονη άνοδος διεθνών τιμών και τιμών διυλιστηρίων για πολλές επόμενες εβδομάδες.
– Η επίθεση του Ιράν είχε ουσιαστικά προαναγγελθεί. Ξεκίνησε από την Παρασκευή και οι διεθνείς αγορές κινήθηκαν ανοδικά, χωρίς πανικό. Μένει να φανεί αν προεξοφλήθηκαν οι ανησυχίες, ή αν ενταθούν και κατά πόσον στο επόμενο διάστημα, βάσει και όλων των νέων δεδομένων που θα έχουν ανακύψει, ξεκινώντας από από το αποτρεπτικό διάγγελμα Μπάιντεν πριν την επίθεση, μέχρι τις χωρίς σοβαρά πλήγματα ιρανικές επιθέσεις, αλλά και τις εκκλήσεις της διεθνούς Κοινότητας προς το Ισραήλ για διπλωματικές απαντήσεις, αντί στρατιωτικές.
Λίγες ώρες αργότερα πάντως–και πολύ πριν ανοίξουν οι αγορές- το Ιράν ανακοίνωνε πως η επίθεση τελείωσε χωρίς να επιφέρει σοβαρά πλήγματα στο Ισραήλ και η διεθνής κοινότητα έστειλε μήνυμα συγκρατημένης αντίδρασης αποτροπής νέων αντιποίνων και ανεξέλγκτης κρίσης.
Παρόλα αυτά, ο πρώτος στόχος από τις ρουκέτες ήταν… η τσέπη των καταναλωτών.
Και μπορεί τελικά οι ρουκέτες και οι απειλές του Ιράν να κατέπεσαν πριν καν χτυπήσουν το Ισραήλ, απειλούν μπορεί όμως τελικά να βρουν και να πλήξουν άλλο στόχο, την τσέπη του Έλληνα καταναλωτή.
«Από την πλευρά μας, είναι σημαντικό να μη δεχθούμε αναιτιολόγητες αυξήσεις, σε αποθέματα καυσίμων που έχουν ήδη τιμολογηθεί και φορολογηθεί», υπογράμμισε σε συντένετευξή του ο υφυπουργός Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης και συνέχισε λέγοντας ότι «η Πολιτεία, έχει τους μηχανισμούς για να κάνει τους ελέγχους. Είναι προφανές ότι αυτή η περίοδος, που υπάρχει αναταραχή, είναι η περίοδος που όλοι οι μηχανισμοί πρέπει να είναι σε εγρήγορση. Είτε έχουν σχέση με την αισχροκέρδεια είτε έχουν σχέση με τη φοροδιαφυγή. Τις επόμενες ημέρες θα είναι στους δρόμους τα κλιμάκια της ΑΑΔΕ και της ΔΙΜΕΑ, ώστε να πραγματοποιούν ελέγχους».
«Επιταγή ακρίβειας»
Εκ των πραγμάτων πάντως στο οικονομικό επιτελείο είναι αναγκασμένοι να εξετάζουν και άλλες εφεδρείες αναχαίτισης των επιπτώσεων της ακρίβειας. Σχολιάζοντας τις δραματικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και οι πιθανές επιπτώσεις τους στην ελληνική οικονομία ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Χάρης Θεοχάρης, τόνισε ότι «είμαστε κοντά στον πολίτη, όταν υπάρχει η δυνατότητα και οι συνθήκες το επιτρέπουν και το έχουμε αποδείξει την τελευταία πενταετία. Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει καμία σκέψη στην κυβέρνηση να δοθεί κάποια ενίσχυση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν παρακολουθούμε την κατάσταση».
Όπως εξήγησε ο ίδιος πάντως «το παρακολουθούμε και από τις δύο πλευρές. Να δούμε τον προϋπολογισμό να εκτελείται, αφού περάσουν 3-4 μήνες, καθώς ο προϋπολογισμός των πρώτων δύο μηνών, είναι τα έσοδα που προσμετρούνται από τις τελευταίες δόσεις των φόρων του προηγούμενου έτους. Η χώρα βρίσκεται ακόμα σε δημοσιονομική προσαρμογή και δεν πρέπει να οδηγούμαστε σε αποφάσεις με ψηφοθηρικούς σχεδιασμούς. Πρέπει να είμαστε χρήσιμοι. Δεν έχει κανένα νόημα να μην πιάσουμε τους στόχους μας και να αναγκαστούμε να πάρουμε μέτρα μετά τις εκλογές. Δηλαδή πριν τις εκλογές, το Πάσχα, να είμαστε καλοί και να έρθουμε τονΙούνιο και τον Ιούλιο, και να πάρουμε μέτρα για να συμμαζέψουμε τη χαλάρωση», συμπλήρωσε ο κ. Θεοχάρης.
Διαβάστε ακόμη
Γιατί τα ιρανικά drone κατέρριψαν πρώτα… τα κρυπτονομίσματα (διάγραμμα)
ΕΝΦΙΑ: Ανοίγει η εφαρμογή για διορθώσεις στο Ε9
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ