Το δρόμο για την μείωση του ποσοστού του δημοσίου στον ΑΔΜΗΕ ανοίγει η κυβέρνηση, προχωρώντας παράλληλα σε σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων που αποσκοπούν στην δημιουργία ενός ευνοϊκού πλαισίου αδειοδότησης και υλοποίησης έργων ΑΠΕ.
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που κατατέθηκε χθες στην βουλή και αφορά τον εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, επιτρέπει τον περιορισμό του ποσοστού του δημοσίου (άμεσης ή και έμμεσης συμμετοχής) στο μετοχικό κεφάλαιο της ΑΔΜΗΕ ΑΕ. Σήμερα, η μετοχική σύνθεση του ΑΔΜΗΕ είναι 51% ΑΔΜΗΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (ελληνικό δημόσιο), 25% ΔΕΣ ΑΔΜΗΕ και 24% State Grid.
Αντίστοιχα, το 51% της ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών που είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο κατέχει το δημόσιο (μέσω της ΔΕΣ ΑΔΜΗΕ) ενώ το 49% ελέγχουν έλληνες και ξένοι επενδυτές. Με την πρόβλεψη του νόμου, το ποσοστό του δημοσίου στο πλαίσιο περαιτέρω ιδιωτικοποίησης
θα υποχωρήσει κάτω από το 51%.
Την ίδια στιγμή, το ΥΠΕΝ αναλαμβάνει κεντρικό ρόλο στην αντιμετώπιση των γραφειοκρατικών εμποδίων και της προσέλκυσης επενδύσεων στην πράσινη ενέργεια, μέσα από την απλοποίηση και την διευκόλυνση του αδειοδοτικού πλαισίου για τις ΑΠΕ που αποτελούν στρατηγική κατεύθυνση του ΕΣΕΚ στην μετά λιγνίτη εποχή.
Σύμφωνα με τον υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γεράσιμο Θωμά, στόχος είναι να ξεμπλοκάρουν εκκρεμείς αιτήσεις που χρονίζουν σχεδόν 2 χρόνια και να διαμορφωθεί ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό πλαίσιο για τις πράσινες επενδύσεις που θα επιτρέψει την αύξηση του ποσοστού των ΑΠΕ στο 35%, έως το 2030.
Στα χέρια του επενδυτή η αδειοδότηση
Με τις νέες ρυθμίσεις αντικαθίσταται η Άδεια Παραγωγής με τη Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας που θα προκύπτει μετά
από μια σύντομη και αυτοματοποιημένη διαδικασία ελέγχου της σχετικής αίτησης μέσω του νέου Ηλεκτρονικού Μητρώου ΑΠΕ.
Βασικό χαρακτηριστικό της ρύθμισης είναι ότι μεταθέτει την ευθύνη για την ολοκλήρωση της αδειοδότησης από τους αρμόδιους φορείς και τις υπηρεσίες, στον επενδυτή. Αυτό σημαίνει ότι εκείνος είναι υποχρεωμένος να συγκεντρώσει όλα τα δικαιολογητικά και να τα αναρτήσει στο πληροφοριακό σύστημα της ΡΑΕ.
Όπως σημειώνουν στο ΥΠΕΝ, όσο «γρήγορα» αποκτούν οι υποψήφιοι επενδυτές το δικαίωμα για παραγωγή ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, εξίσου «γρήγορα» μπορεί να το χάνουν αν δεν προχωρούν την ωρίμανση του έργου τους, ώστε να απελευθερώνεται φυσικός
και ηλεκτρικός χώρος από έργα που δεν υλοποιούνται.
Με το νέο νομοσχέδιο οι σταθμοί ΑΠΕ διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, τα Ειδικά Έργα, (σταθμοί ΑΠΕ μεγάλης ισχύος, σταθμοί ΑΠΕ όπως οι υβριδικοί και οι ηλιοθερμικοί που επηρεάζουν σημαντικά τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας όπου συνδέονται) και τα υπόλοιπα που αποτελούν την πλειονότητα των έργων.
Οι σταθμοί ΑΠΕ που εντάσσονται στην κατηγορία των Ειδικών Έργων ακολουθούν την σχετικά «βαρύτερη» διαδικασία αξιολόγησης
που περιγράφεται στο υφιστάμενο πλαίσιο, απαλλασσόμενοι παράλληλα από την υποχρέωση πληρωμής του Ειδικού Τέλους (τέλος έκδοσης άδειας). Οι υπόλοιποι σταθμοί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που δεν εντάσσονται στην κατηγορία των Ειδικών Έργων, απολαμβάνουν ταχύτερη και απλούστερη αξιολόγηση για την έκδοση της Βεβαίωσης, αλλά προς «αντικατάσταση» της οικονομικής αξιολόγησης υποχρεούνται σε πληρωμή του Τέλους Έκδοσης που πιστώνεται υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ).
Η Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και η Βεβαίωση Ειδικών Έργων χορηγείται για χρονικό διάστημα μέχρι 25 έτη
και μπορεί να ανανεώνεται μέχρι ίσο χρόνο.
Παύει να ισχύει για φωτοβολταϊκούς και χερσαίους αιολικούς σταθμούς, εάν:
1) Εντός 6 μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της Βεβαίωσης, ο κάτοχος δεν έχει καταθέσει αίτηση για χορήγηση ΑΕΠΟ, εφόσον έχει σχετική υποχρέωση. Για τους σταθμούς που προβλέπεται υποχρέωση εκπόνησης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης η εν λόγω προθεσμία παρατείνεται κατά 12 μήνες.
2) Εντός 36 μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της Βεβαίωσης δεν έχει υποβληθεί αίτηση στον Διαχειριστή για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.
3) Για τις λοιπές τεχνολογίες σταθμών ΑΠΕ και για τους υβριδικούς σταθμούς ΑΠΕ, εάν εντός 36 μηνών από την ημερομηνία
χορήγησης της Βεβαίωσης δεν έχει υποβληθεί αίτηση στον Διαχειριστή για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται η έκδοση νέου Κανονισμού εντός τριμήνου, ο οποίος θα περιγράφει ειδικότερα στοιχεία σχετικά με την
διαδικασία έκδοσης Βεβαιώσεων Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ, ΣΗΘΥΑ και Ειδικών Έργων.
Ο οδικός χάρτης για τις εκκρεμείς αιτήσεις
Σε ότι αφορά τα εκκρεμή αιτήματα για χορήγηση Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, τα οποία έχουν υποβληθεί στη ΡΑΕ
έως και τον κύκλο του Ιουνίου 2018, αξιολογούνται από την Αρχή σύμφωνα με το μέχρι σήμερα ισχύον θεσμικό πλαίσιο και εκδίδεται απόφαση απόρριψης ή χορήγησης Άδειας Παραγωγής.
Για τις αιτήσεις αυτές οι ενδιαφερόμενοι θα κληθούν από τη ΡΑΕ να επιβεβαιώσουν το ενδιαφέρον τους ή να το επικαιροποιήσουν
εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος τα στοιχεία των πολυγώνων των έργων τους και των θέσεων των ανεμογεννητριών εντός
των πολυγώνων των αρχικών αιτήσεων λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμούς χωροθέτησης του νόμου. Σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης επιβεβαίωσης ή επικαιροποίησης, τα αιτήματα αυτά θα απορρίπτονται.
Αντίστοιχα θα ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία για χορήγηση Άδειας Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σε ότι αφορά αιτήματα τα οποία
έχουν υποβληθεί στη ΡΑΕ από τον κύκλο υποβολής αιτήσεων Σεπτεμβρίου 2018 και εφεξή.
Σημειώνεται ότι καταργείται το «Τέλος Διατήρησης Αδειών Παραγωγής» από 1 ης Ιανουαρίου 2020, ενώ το Τέλος Διατήρησης
των ετών 2017-2019 θα καταβληθεί μειωμένο στο 1/3 του αρχικά προβλεπόμενου ποσού.
Μέτρα και πολιτικές ενεργειακής εξοικονόμησης
Το νομοσχέδιο προβλέπει συγκεκριμένους και αυστηρούς στόχους για την ανακαίνιση του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος, με
κλιμάκωση των διαδικασιών για το 2030, 2040 και το 2050. Επίσης προβλέπονται συγκεκριμένες δράσεις, μέτρα και πολιτικές
που θα προωθήσουν την ανακαίνιση του κτιριακού αποθέματος, τόσο για τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά κτίρια όλων των χρήσεων.
Τροποποιούνται επίσης, οι Τεχνικές Οδηγίες στο πλαίσιο του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ), τόσο για την εναρμόνιση με τα ισχύοντα υψηλότερα πρότυπα, όσο και για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί στο ΕΣΕΚ.
Πλέον τα νέα και τα ριζικά ανακαινιζόμενα κτίρια οφείλουν να είναι ακόμα πιο αποδοτικά, να καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια και ταυτόχρονα να παράγουν περισσότερη (ηλεκτρική ή θερμική). Προς αυτό το σκοπό, τίθενται νέα αυστηρότερα κριτήρια και απαιτήσεις για όλα τα κτίρια, που θα πρέπει να εμφανίζουν την βέλτιστη σχέση κόστους/οφέλους.
Με τις προτεινόμενες παρεμβάσεις, εισάγονται συστήματα ευφυούς ετοιμότητας των νέων και υφιστάμενων κτιρίων, για την εγκατάσταση
συστημάτων, αυτοματισμών και μηχανισμών ελέγχου, προς την επίτευξη των στόχων ενεργειακής απόδοσης. Παράλληλα, προβλέπονται συγκεκριμένα μέτρα, δράσεις και πολιτικές κινήτρων (χρηματοδότησης ή άλλης μορφής) ώστε να υποστηριχθούν πολίτες, επιχειρηματίες, αλλά και φορείς της κυβέρνησης να προχωρήσουν με έργα και δράσεις που αφορούν το υφιστάμενο κτιριακό απόθεμα.
Τέλος, επικαιροποιούνται, αναθεωρούνται και θεσπίζονται αυστηρότερες διαδικασίες ελέγχου για τις μελέτες ενεργειακής απόδοσης
(ΜΕΑ), τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ), τις ενεργειακές επιθεωρήσεις και τους επιθεωρητές που τις διενεργούν.
Έργο εθνικής σημασίας ο East Med
Ο EastMed αποτελεί έργο Ευρωπαϊκού Κοινού Ενδιαφέροντος (ΕΚΕ) που ανήκει στην ίδια δέσμη έργων με τον IGI Poseidon, καθώς συνδέει τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, μέσω Κύπρου, Ελλάδας και Ιταλίας, με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Με την τροποποίηση αυτή, το αναβαθμισμένο έργο διασύνδεσης χαρακτηρίζεται ως έργο εθνικής σημασίας και δημόσιας ωφέλειας, καθώς ο εμπλουτισμένος σχεδιασμός του έργου όχι μόνο ενισχύει τη διασύνδεση των συστημάτων μεταφοράς της Ιταλίας και της Ελλάδας, αλλά
αναβαθμίζει και την ολοκλήρωση του Νοτίου Διαδρόμου φυσικού αερίου, διότι διαμορφώνει νέες οδεύσεις προμήθειας και διασυνδέσεις με
νέες πηγές προμήθειας φυσικού αερίου.
Προμηθευτής Τελευταίου Καταφυγίου στην αγορά φυσικού αερίου
Με το νομοσχέδιο, τίθεται σε εφαρμογή νέο πλέγμα κανόνων για τον Προμηθευτή Τελευταίου Καταφυγίου στην αγορά φυσικού αερίου. Για την επιλογή του, προβλέπεται πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος από τη ΡΑΕ. Σε περίπτωση που δεν εκδηλωθεί ενδιαφέρον και λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να οριστεί Προμηθευτής Φυσικού Αερίου ως Προμηθευτής Τελευταίου Καταφυγίου για την
τροφοδοσία πελατών που δεν εκπροσωπούνται από προμηθευτή, παρέχεται εξουσιοδότηση στη ΡΑΕ να ορίσει τους ΠΤΚ με κριτήρια ιδίως το μερίδιο αγοράς του κάθε προμηθευτή στην ελληνική αγορά και ανά γεωγραφική περιοχή ή κατηγορία πελατών.
Στο μεταβατικό διάστημα έως την ολοκλήρωση των διαδικασιών ορισμού ΠΤΚ, όλοι οι προμηθευτές είναι εν δυνάμει πάροχοι της υπηρεσίας κοινής ωφέλειας τελευταίου καταφυγίου. Με την απόφαση της ΡΑΕ καθορίζεται και η κάλυψη του πλήρους κόστους της παρεχόμενης υπηρεσίας.
Μονάδα Μεγαλόπολη V
Με το άρθρο 104 του νομοσχεδίου αίρεται ο νομικός περιορισμός στην ισχύ λειτουργίας της μονάδας φυσικού αερίου της ΔΕΗ Μεγαλόπολη
V και παρέχεται πλέον η δυνατότητα λειτουργίας του σε πλήρη παραγωγική δυναμικότητα, συμβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στην επάρκεια ισχύος της χώρας.
Με το ίδιο άρθρο, λόγω και της λειτουργίας των Αγορών Ηλεκτρικής Ενέργειας του Μοντέλου Στόχου, τροποποιείται ο τρόπος ανάκτησης του ειδικού τέλους δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης λιγνίτη (Λιγνιτικό Τέλος) και προσδιορίζεται με σαφήνεια ο αναλογικός
τρόπος κατανομής των κονδυλίων αυτών ανά Περιφερειακή Ενότητα στις λιγνιτικές περιοχές.