του Μάριου Ροζάκου
Ακόμα πιο απαισιόδοξα για τη δυνατότητά τους να αποταμιεύσουν τον επόμενο ένα χρόνο έγιναν τον Δεκέμβριο τα ελληνικά νοικοκυριά, παρά την κυβερνητική παροχολογία και την ακύρωση της περικοπής των συντάξεων. Παράλληλα, το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνουν ότι «μόλις τα βγάζουν πέρα» αυξήθηκε στο 60%, από 57% τον Νοέμβριο, όπως προκύπτει από την έρευνα οικονομικού κλίματος του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) για τον τελευταίο μήνα του 2018.
Σύμφωνα με την έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.500 καταναλωτών, η αποταμίευση θα παραμείνει άπιαστο όνειρο το προσεχές δωδεκάμηνο για το 86% των καταναλωτών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην έρευνα του Νοεμβρίου είχε περιοριστεί στο 82%. Αρκετά πιθανή θεωρεί την αποταμίευση τους επόμενους 12 μήνες μόνο το 10% των ερωτηθέντων και πολύ πιθανή το 3%. Οι καταναλωτές που δηλώνουν ότι αποταμιεύουν λίγο ή πολύ μειώθηκαν στο 14% του συνόλου τον Δεκέμβριο, από 16% τον Νοέμβριο, ενώ όσοι δηλώνουν ότι «έχουν χρεωθεί» φθάνουν το 12%. Επιπλέον, από το 60% των ερωτηθέντων που ανέφερε ότι τα βγάζει πέρα μετά βίας, το 13% έχει αναγκαστεί να καταφύγει στις αποταμιεύσεις του. Ο δείκτης της πρόθεσης για αποταμίευση τους προσεχείς 12 μήνες υποχώρησε τον Δεκέμβριο στις -68,4 μονάδες (από -66,1 τον προηγούμενο μήνα).
Όπως είναι φυσικό υπ’ αυτές τις συνθήκες, ισχνή μειοψηφία παραμένουν οι καταναλωτές που δηλώνουν πρόθεση για λίγο περισσότερες μείζονες αγορές (επίπλων, ηλεκτρικών συσκευών κ.λπ.): αντιστοιχούν μόλις στο 7% του συνόλου. Η πλειοψηφία, και συγκεκριμένα το 48%, δηλώνει ότι οι προοπτικές για μείζονες αγορές θα παραμείνουν σχεδόν αμετάβλητες. Πολύ λιγότερες αγορές προτίθεται να κάνει το 24% και ελαφρώς λιγότερες το 19%.
Βάσει της έρευνας του ΙΟΒΕ, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης διαμορφώθηκε τον Δεκέμβριο στις -35 μονάδες (από -35,8 μονάδες τον Νοέμβριο), που είναι το υψηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο του 2015. «Η νέα, μικρή οριακή άνοδος εκπορεύεται από την καλυτέρευση των προβλέψεων των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας, με τις προβλέψεις για τη δική τους οικονομική κατάσταση και για την ανεργία ουσιαστικά να μη μεταβάλλονται», διαπιστώνουν οι αναλυτές του ΙΟΒΕ και προσθέτουν: «Μετά από πέντε μήνες εκτός προγράμματος, φαίνεται ότι εμπεδώνεται σταδιακά η δυνατότητα της ελληνικής οικονομίας να λειτουργήσει ομαλά και, σε κάποιο βαθμό, αυτόνομα. Από την άλλη πλευρά, δεν έχουν σημειωθεί στην πρόσφατη περίοδο κάποιες οικονομικές εξελίξεις οι οποίες να υποδεικνύουν μια σαφή μεσοπρόθεσμη προοπτική, π.χ. η ανάκαμψη κάποιων δραστηριοτήτων, η έναρξη μιας σημαντικής (ξένης) επένδυσης. Τους προηγούμενους μήνες, η κάμψη της απαισιοδοξίας για τους υπόλοιπους παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν το συνολικό δείκτη προήλθε κυρίως από τη διαφαινόμενη μη εφαρμογή προγραμματισμένων για το 2019 μέτρων και την υλοποίηση φοροελαφρύνσεων».
Η έρευνα δείχνει ότι τον Δεκέμβριο:
– Το ποσοστό των νοικοκυριών που περιμένουν ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασής τους παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 44% (από 45% τον Νοέμβριο), ενώ μικρή βελτίωση προσδοκά το 12%, έναντι 10% τον Νοέμβριο.
– Το 46% (από 50% τον Νοέμβριο) προβλέπει ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, έναντι του 29% το οποίο αναμένει σταθερότητα (το αντίστοιχο ποσοστό του Νοεμβρίου ήταν 25%).
– Το 43% των ερωτηθέντων προβλέπει μικρή ή αισθητή άνοδο της ανεργίας. Το ποσοστό παρέμεινε αμετάβλητο τους τελευταίους τρεις μήνες του 2018. Μικρή μείωση της ανεργίας προβλέπει το 24% (όσο και τον Νοέμβριο).
– Συνεχίστηκε η ανησυχία των νοικοκυριών για την αύξηση του πληθωρισμού. Άνοδο τιμών, με τον ίδιο ή ταχύτερο ρυθμό, προβλέπει το 39% (τον Νοέμβριο το ποσοστό είχε φθάσει το 42%), ενώ σταθερότητα προβλέπει το 32% (από 33% τον Νοέμβριο).
Παρά την οριακή ενίσχυση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης, οι Έλληνες καταναλωτές είναι, για άλλον ένα μήνα, οι πιο απαισιόδοξοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Την πεντάδα των πεσιμιστών συμπληρώνουν οι Βούλγαροι (-29,5 μονάδες τον Δεκέμβριο από -31,1 τον Νοέμβριο), οι Ρουμάνοι (-20,7 από -21,5), οι Γάλλοι (-22,0 από -17,2), των οποίων η απαισιοδοξία ενισχύθηκε με φόντο το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων», και οι Ούγγροι (-10,4 από -11,3). Ο μέσος δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχώρησε τον τελευταίο μήνα του 2018 στις -6 μονάδες (από -3,7 τον Νοέμβριο) στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις -6,2 (από -3,9) στην ευρωζώνη. Ανοδική τάση σημειώθηκε τον Δεκέμβριο σε 8 χώρες, ενώ θετικό πρόσημο διατηρούν 10 χώρες: οι σκανδιναβικές (Δανία, Σουηδία, Φινλανδία), το Λουξεμβούργο, η Τσεχία, η Γερμανία, η Μάλτα, η Ολλανδία, η Αυστρία και η Ιρλανδία.