Αγοραπωλησίες-εξπρές χωρίς μετακινήσεις, ταλαιπωρίες, «λάθη» στις μεταβιβάσεις ακινήτων φέρνουν δύο καινοτομίες που προωθεί η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Στο υπουργείο Οικονομικών μιλούν -όχι άδικα- για «επανάσταση», αν και θα υλοποιηθεί αυτό που από δεκαετίες έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο: το νέο σύστημα ηλεκτρονικής δήλωσης των μεταβιβάσεων ακινήτων, το οποίο η ΑΑΔΕ σχεδιάζει να ξεκινήσει να εφαρμόζει πιλοτικά από τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο, με στόχο να αποτελέσει καθεστώς από τις αρχές του 2020 και μετά. Και νωρίτερα όμως, από τον Σεπτέμβριο ήδη, απλοποιούνται οι διαδικασίες για τους σημερινούς και τους μελλοντικούς ιδιοκτήτες, καθώς θα αρκεί μία απλή εκτύπωση φορολογικής ενημερότητας για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες.
Οι ανατροπές σε όσα ίσχυαν ως τώρα είναι τεράστιες. Μέχρι σήμερα η διαδικασία μεταβίβασης γίνεται στις ΔΟΥ όπου ανήκει το ακίνητο. Θα πρέπει δηλαδή οι ενδιαφερόμενοι, αφού συμφωνήσουν στο γραφείο του συμβολαιογράφου, να ξεκινήσουν ένα ταξίδι ταλαιπωρίας προκειμένου να ολοκληρώσουν τη μεταβίβαση ενός ακινήτου που βρίσκεται σε άλλη περιοχή, νομό ή νησί από εκεί όπου ζουν (π.χ. ενός εξοχικού), αναζητώντας σε ποια Εφορία θα πρέπει να πάνε για να πληρώσουν τον φόρο μεταβίβασης (ή κληρονομιάς, γονικής παροχής κ.λπ.) ώστε να μπορέσει να ολοκληρωθεί η συναλλαγή.
Το βάσανο αυτό από φέτος καταργείται, καθώς όλη η διαδικασία της δήλωσης, υπολογισμού και έκδοσης ταυτότητος οφειλής για τον φόρο που πρέπει να πληρωθεί θα γίνεται επιτόπου στο γραφείο του συμβολαιογράφου.
Μπαίνει έτσι τέλος στα έξοδα, στην ταλαιπωρία, αλλά και στο χαρτοβασίλειο που επικρατεί στις ΔΟΥ της χώρας, με κούτες και ντουλάπια ολόκληρα γεμάτα δηλώσεις φόρου μεταβίβασης, που επίσης θεωρούνται πηγή αδιαφάνειας ή και διαφθοράς ενδεχομένως, καθώς ουδείς μπορεί να ελέγξει κεντρικά αν όλα δηλώθηκαν και πληρώθηκαν σωστά ή όχι.
Τέλος τα χειρόγραφα
Με την εφαρμογή ηλεκτρονικής υποβολής των δηλώσεων Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτων δεν θα χρειάζεται πλέον να κάνει ολόκληρο ταξίδι ο φορολογούμενος στη χώρα για να μεταβεί αυτοπροσώπως στη συγκεκριμένη ΔΟΥ όπου ανήκει κάθε ακίνητο.
Παράλληλα, προχωρά η εφαρμογή ηλεκτρονικής υποβολής δηλώσεων Φόρου Χρηματικής Δωρεάς/Γονικής Παροχής. Και στην περίπτωση αυτή καθίσταται ασφαλέστερος ο υπολογισμός του αναλογούντος φόρου που πρέπει να εισπράξει το κράτος. Διασφαλίζεται ότι όλα θα γίνονται αντικειμενικά, χωρίς να παρεμβάλλεται ανθρώπινο χέρι και χωρίς υποψίες για «λάθη» (σε βάρος είτε του ιδιώτη είτε και του κράτους) στον υπολογισμό και την απόδοση του φόρου ακινήτων σε κάθε μεταβίβαση. Σήμερα οι δηλώσεις μεταβίβασης σωρεύονται και φυλάσσονται στα αρχεία και στα υπόγεια της κάθε ΔΟΥ της χώρας, πριν τελικά καταστραφούν, ενώ στο εξής θα εμφανίζονται online και σε πρώτη ζήτηση – ακόμα και σε περίπτωση ελέγχου.
Από την άλλη, με βάση τα ηλεκτρονικά αρχεία που θα δημιουργηθούν θα μπορούν να εξάγονται ευκολότερα και ασφαλέστερα συγκριτικά στοιχεία, με βάση τα οποία θα υπολογίζονται οι φόροι ακινήτων σε μεγάλες περιοχές της χώρας όπου δεν ισχύει ο αντικειμενικός προσδιορισμός της αξίας των ακινήτων.
Μια τέτοια εξέλιξη καθιστά ευχερέστερο και ασφαλέστερο -στο κοντινό μέλλον- και τον υπολογισμό της αξίας για την επιβολή ΕΝΦΙΑ στα αγροτεμάχια με βάση τα συγκριτικά στοιχεία που θα συλλέγονται. Μέχρι σήμερα τα αγροτεμάχια εξαιρούνται, γιατί αλλιώς θα εκδίδονταν «τρελά» εκκαθαριστικά ΕΝΦΙΑ, για εξωπραγματικές και εξωφρενικές αξίες που τα ακίνητα αυτά δεν έχουν.
Σε επόμενο στάδιο, από το 2020 ενδεχομένως, αρμόδιες πηγές εκτιμούν ότι οι ηλεκτρονικές δηλώσεις μεταβίβασης (ή δωρεών, κληρονομιών και γονικών παροχών) θα καταργήσουν και την ανάγκη για δηλώσεις ακινήτων Ε9 που υποχρεωτικά πρέπει να καταθέτουν (εντός αυστηρής διορίας και με την απειλή προστίμου) όλοι όσοι έχουν συναλλαγές σε ακίνητα. Τότε όλες οι αλλαγές που θα δηλώνονται ηλεκτρονικά σε ΑΑΔΕ και Κτηματολόγιο θα ενημερώνουν άμεσα για τη μεταβολή των περιουσιακών στοιχείων με βάση τα οποία εκδίδεται ο ΕΝΦΙΑ.
Ανάσα για μικροοφειλέτες
Την ίδια στιγμή, τον Σεπτέμβριο μπαίνει τέλος σε τρεξίματα και πρόωρους συμψηφισμούς για χιλιάδες μικροϊδιοκτήτες που χρωστούν λίγα, αλλά ταλαιπωρούνται πολύ στις εφορίες.
Νέα απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργου Πιτσιλή θα καθιστά περιττές από την 1η Σεπτεμβρίου τις επισκέψεις στην Εφορία. Με μια απλή εκτύπωση του αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας από το Διαδίκτυο θα μπορούν οι ιδιοκτήτες να κάνουν συναλλαγές και μεταβιβάσεις.
Τέρμα οι πρόωροι συμψηφισμοί
Η πικρή εμπειρία όποιου ήθελε να πουλήσει ακίνητο ήταν το περιβόητο αποδεικτικό ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου που έπρεπε να υπογράψει ο τοπικός έφορος.
Οχι σπάνια, εάν οι αρμόδιοι έβλεπαν ότι έχουν βεβαιωθεί οφειλές από τρέχοντες φόρους (δηλαδή όχι χρέη από απλήρωτους παλιούς φόρους αλλά νέες οφειλές που πρέπει να πληρωθούν σε δόσεις στο μέλλον), πολλές ΔΟΥ αξίωναν από τον ιδιοκτήτη να αναγράψει το ακίνητο που θα πουληθεί, προκειμένου να εξοφλήσει πρόωρα και εφάπαξ κατά την είσπραξη του τιμήματος από την αγοραπωλησία όχι μόνο το μικροποσό της οφειλής που τυχόν είχε από παλιά χρέη, αλλά και τους νέους φόρους του, πριν καν καταστούν ληξιπρόθεσμοι σε σχέση με τη νόμιμη διορία πληρωμής τους!
Το αποτέλεσμα ήταν ο ιδιοκτήτης να ταλαιπωρείται για πολύ μικρές οφειλές, αλλά και να μπαίνει σε διαδικασία συμψηφισμού με μελλοντικές! Εχανε έτσι όχι μόνο τα περιθώρια χρόνου που έχουν οι άλλοι, αλλά ακόμα και τις δόσεις με τις οποίες -για παράδειγμα- θα αποπλήρωνε κανονικά τον ΕΝΦΙΑ που βεβαιώνεται (όπως και φέτος) στο β’ εξάμηνο του έτους. Αυτό πλέον αλλάζει. Μόλις επιστρέψουν από τις διακοπές τους οι φορολογούμενοι -και καθώς εκδίδονται τα νέα εκκαθαριστικά ΕΝΦΙΑ- θα έχει δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η νέα απόφαση Πιτσιλή, με βάση την οποία αρκεί και μόνο η ηλεκτρονική χορήγηση του αποδεικτικού ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου, εφόσον ο ενδιαφερόμενος:
α) Εχει συνολικές βεβαιωμένες (αλλά μη ληξιπρόθεσμες) οφειλές μέχρι 5.000 ευρώ.
β) Δεν έχει μπλέξει σε υποθέσεις φοροδιαφυγής και δεν βγήκε εντολή φορολογικού ελέγχου εις βάρος του.
γ) Εχει παλιές ληξιπρόθεσμες οφειλές μέχρι 30 ευρώ.
Στις περιπτώσεις αυτές δεν θα απαιτείται πλέον η αναγραφή του ακινήτου που θα μεταβιβαστεί στην αίτηση και το αποδεικτικό ενημερότητας. Το ίδιο θα ισχύει από την 1η Σεπτεμβρίου και για αποδεικτικά ενημερότητας σε ακίνητα για τα οποία πρόκειται να συσταθεί και οποιοδήποτε εμπράγματο δικαίωμα.