Ανοιχτούς λογαριασμούς για 5 θέματα που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην κατάρτιση του Προϋπολογισμού του 2020 καλούνται να κλείσουν μέσα στις επόμενες ημέρες η κυβέρνηση και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, εν όψει της κατάθεσης του προσχεδίου του Προϋπολογισμού στη Βουλή στις 7 Οκτωβρίου και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 15 του μήνα, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου.
Οι τεχνοκράτες των δανειστών ολοκλήρωσαν την περασμένη Τετάρτη την τριήμερη αποστολή τους στην Αθήνα για την 4η μεταμνημονιακή αξιολόγηση χωρίς να έχουν καταλήξει σε συμφωνία με την ελληνική πλευρά για τις προβλέψεις του νέου Προϋπολογισμού, στον οποίο εντοπίζουν, σύμφωνα με πληροφορίες, δημοσιονομικό κενό ύψους 1 δισ. ευρώ ή 0,5% του ΑΕΠ.
«Η αποστολή αυτή ούτως ή άλλως δεν είχε στόχο τη συμφωνία γιατί είναι αδύνατο να συμφωνήσουμε από τώρα. Θα ακολουθήσει εντατική ανταλλαγή στοιχείων. Το βέβαιο είναι ότι το πακέτο φοροελαφρύνσεων που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Θεσσαλονίκη για το 2020 θα ενσωματωθεί πλήρως στον Προϋπολογισμό», αναφέρουν κυβερνητικές πηγές.
Τα στελέχη των θεσμών δεν συνυπολογίζουν στις εκτιμήσεις τους την πιθανότητα έμμεσης μείωσης του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ την προσεχή χρονιά μέσω της αξιοποίησης των κερδών των ελληνικών ομολόγων για επενδύσεις. Το θέμα αναμένεται να κριθεί στο Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου, γι’ αυτό τόσο το προσχέδιο του Προϋπολογισμού όσο και το τελικό σχέδιο που θα κατατεθεί τον Νοέμβριο στη Βουλή πρέπει να διαμορφωθούν χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η θετική συνέπεια από την πιθανή αυτή εξέλιξη.
Ετσι, οι εξ αποστάσεως διαβουλεύσεις με τα στελέχη των δανειστών θα επικεντρωθούν στα εξής 5 ζητήματα, που αποτελούν άγνωστους Χ για τον Προϋπολογισμό του 2020:
1 Ανάπτυξη: η κυβέρνηση εκτιμά ότι η ελληνική οικονομία μπορεί να πετύχει το 2020 αναπτυξιακό άλμα ύψους 3%, χάρη στη βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος μέσα από το αναπτυξιακό νομοσχέδιο και το νέο μεγάλο φορολογικό νομοσχέδιο που θα ακολουθήσει περί τα μέσα Οκτωβρίου, στο ξεπάγωμα αποκρατικοποιήσεων, στην επικείμενη έγκριση του σχεδίου «Ηρακλής» για τη μείωση των κόκκινων δανείων και στη δραστική βελτίωση του οικονομικού κλίματος. Επιπλέον, το οικονομικό επιτελείο είναι βέβαιο ότι οι φοροελαφρύνσεις του 2020 θα παίξουν σημαντικό ενισχυτικό ρόλο για την τόνωση του ΑΕΠ, καθώς καλύπτουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Επί του παρόντος, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί διατηρούν επιφυλάξεις και, σύμφωνα με πληροφορίες, εκτιμούν ότι είναι δύσκολο η ελληνική οικονομία να ξεπεράσει την προσεχή χρονιά τον πήχη του 2,5%. Αυτή η διαφορά προβλέψεων είναι καθοριστική τόσο για το πρωτογενές πλεόνασμα, καθώς ο στόχος μετράται ως ποσοστό του ΑΕΠ, όσο και για όλα τα βασικά μεγέθη του Προϋπολογισμού.
2 Νέες παρεμβάσεις τόνωσης των εσόδων: η κυβέρνηση εξέφρασε την πρόθεση να προχωρήσει το 2020 σε μέτρα τόνωσης των εσόδων χωρίς αυξήσεις φόρων, αλλά με όπλα την ενίσχυση των ηλεκτρονικών πληρωμών, τη βελτίωση του πλαισίου για την Golden Visa, την παροχή κινήτρων για να μεταφέρουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα ξένες επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα και την ένταξη στο σύστημα αντικειμενικών τιμών περιοχών που βρίσκονταν εκτός συστήματος, με αποτέλεσμα οι φορολογητέες αξίες να βρίσκονται σήμερα σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με τις πραγματικές τιμές της αγοράς και το Δημόσιο να χάνει σημαντικού ύψους έσοδα. Οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες επικρότησαν τις πρωτοβουλίες αυτές, αλλά επιφυλάχθηκαν για τον υπολογισμό της εισπρακτικής τους απόδοσης. Αλλη μία παράμετρος που είναι ακόμα δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί είναι τα έσοδα του Δημοσίου από την προμήθεια που θα πληρώσουν οι τράπεζες έναντι της εγγύησης για τη συμμετοχή τους στο σχέδιο «Ηρακλής» (APS) για τη μείωση των κόκκινων δανείων.
3 Εισπραξιμότητα ΕΝΦΙΑ: οι ευρωπαϊκοί θεσμοί περιμένουν τα πρώτα στοιχεία για τα έσοδα που θα συγκεντρωθούν στα κρατικά ταμεία από την 1η δόση του ΕΝΦΙΑ, η οποία λήγει αύριο. Η μεσοσταθμική μείωση του φόρου κατά 22% για τα φυσικά πρόσωπα περιόρισε κατά 575.225.737,42 ευρώ το συνολικό ποσό που βεβαιώθηκε σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις φέτος σε σύγκριση με πέρυσι. Η εισπραξιμότητα του ΕΝΦΙΑ τα προηγούμενα χρόνια διαμορφωνόταν στα 2,65 δισ. ευρώ, ενώ βεβαιώνονταν περίπου 3,1 δισ. ευρώ. Στο υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν ότι η μείωση του φόρου φέτος θα αυξήσει την εισπραξιμότητά του περίπου από το 75% στο 81%-82%, άρα θα εισπραχθούν πάνω από 2 δισ. ευρώ. Οι τεχνοκράτες των δανειστών τηρούν επ’ αυτού στάση αναμονής. Αν επιβεβαιωθεί η εκτίμηση της ελληνικής πλευράς, η κυβέρνηση θα κερδίσει πόντους και για τις φοροελαφρύνσεις του 2020. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του οικονομικού επιτελείου, το πακέτο μειώσεων φόρων που ανακοινώθηκε στη ΔΕΘ έχει δημοσιονομικό κόστος περίπου 1,2 δισ. ευρώ, αλλά το τελικό καθαρό κόστος θα περιοριστεί σε περίπου 1 δισ., καθώς τα 200 εκατ. ευρώ εκτιμάται ότι θα «ξανακερδηθούν» από τον θετικό αντίκτυπο που θα έχουν οι φοροελαφρύνσεις στην ανάπτυξη.
4 Υπέρβαση φετινών στόχων για τα έσοδα: στο 8μηνο του 2019 τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 33,13 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας υπέρβαση κατά 2,424 δισ. ευρώ ή 7,9% έναντι του στόχου, ενώ τα συνολικά έσοδα ανήλθαν σε 36,11 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,742 δισ. ευρώ ή 8,2% έναντι του στόχου. Αξιοσημείωτη ήταν η υπέρβαση εσόδων από τον ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 653 εκατ. ευρώ ή 6,8%. Υπό το φως των στοιχείων αυτών, οι τεχνοκράτες των δανειστών επανεξετάζουν τις εκτιμήσεις τους για την πορεία των φετινών εσόδων και τις προβολές τους για τα έσοδα του 2020. Εντούτοις, δεν έχουν ακόμα υπολογίσει τη θετική συνέπεια (carry-over effect) από την υπέρβαση αυτή στον Προϋπολογισμό του 2020.
5 120 δόσεις: η εισπρακτική απόδοση της βελτιωμένης ρύθμισης οφειλών αποτελούσε εξαρχής αστάθμητο παράγοντα. Δεδομένου ότι η προθεσμία υπαγωγής στη ρύθμιση λήγει αύριο και ότι είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο παράτασης, η πορεία της ρύθμισης δεν θα φανεί εγκαίρως ώστε να ληφθεί υπόψη στο προσχέδιο του νέου Προϋπολογισμού παρά μόνο στο τελικό σχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή τον Νοέμβριο. Το θέμα αυτό είναι πολύ ευαίσθητο για τους τεχνοκράτες των θεσμών επειδή έπεσαν εντελώς έξω στις αρχικές προβλέψεις που είχαν κάνει τον Ιούνιο, στο πλαίσιο της 3ης έκθεσης ενισχυμένης εποπτείας, σχετικά με την αρχική μορφή της ρύθμισης και την τρύπα που, όπως έλεγαν, θα προκαλούσε στον Προϋπολογισμό φέτος και το 2020.