Η πανδημία του κορωνοϊού έχει στρέψει περισσότερο κόσμο στις διαδικτυακές αγορές. Μόνο που παράλληλα έχει αυξήσει και τους επιτήδειους που εξαπατούν τους καταναλωτές!

Το πρώτο εξάμηνο της χρονιάς οι σχετικές καταγγελίες για e-shops που υποβλήθηκαν στον Συνήγορο του Καταναλωτή, ο οποίος λειτουργεί περίπου ως διαμεσολαβητής, ήταν πάνω από χίλιες. Ακόμα περισσότερες ήταν αυτές που υποβλήθηκαν μέσω του τετραψήφιου τηλεφωνικού αριθμού 1520 στη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή, αρμόδια για τον έλεγχο της αγοράς.

Από την έρευνα στην οποία έχει προχωρήσει η Γενική Διεύθυνση Προστασίας Καταναλωτή έχουν εξακριβωθεί τουλάχιστον 11 περιπτώσεις εξαπάτησης, όπου e-shops έπαιρναν τα λεφτά των πελατών και δεν παρέδιδαν τα προϊόντα, ούτε επέστρεφαν τα χρήματα. Κοινώς έπαιρναν τα χρήματα και εξαφανίζονταν! Τα πρόστιμα που επεβλήθησαν στις συγκεκριμένες εταιρείες και τους νόμιμους εκπροσώπους τους ήταν αρκετά τσουχτερά, φτάνοντας συνολικά το ποσό του 1,71 εκατ. ευρώ.

«Στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και στη Γ.Γ. Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή έχουμε εδώ και καιρό αναδείξει τους κινδύνους που ελλοχεύουν από το ανεξέλεγκτο ηλεκτρονικό εμπόριο, τόσο για τους καταναλωτές όσο και για το δημόσιο συμφέρον», δηλώνει στο «business stories» ο γενικός γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή Παναγιώτης Σταμπουλίδης. «Γι’ αυτό και ενισχύσαμε το θεσμικό πλαίσιο και τα επιχειρησιακά εργαλεία του ελεγκτικού μας μηχανισμού», προσθέτει. «Παράλληλα έχουμε ήδη προγραμματίσει σειρά ενεργειών προκειμένου αφενός να εντοπίζονται οι προμηθευτές-μαϊμού, αφετέρου να διασφαλιστούν οι κανόνες του υγιούς ανταγωνισμού. Επίσης εξοπλίζουμε τεχνολογικά τη ΔΙΜΕΑ προκειμένου να πετυχαίνει τους επιχειρησιακούς της στόχους», σημειώνει, καταλήγοντας: «Θα είμαστε αμείλικτοι απέναντι στους απατεώνες του Διαδικτύου, όπως είμαστε σε αυτούς που για χρόνια ολόκληρα ανενόχλητοι διοχέτευαν και πωλούσαν παράνομα προϊόντα στην αγορά».

Η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή έχει αποστείλει ήδη τους φακέλους των 11 υποθέσεων και στην Εισαγγελία προκειμένου να διερευνηθούν ποινικά για εξαπάτηση.

Εταιρείες-φαντάσματα

Παρ’ όλα αυτά, όσοι στήνουν μια τέτοια κομπίνα φροντίζουν στις περισσότερες περιπτώσεις να καλύπτουν τα ίχνη τους πίσω από μία ΙΚΕ στην οποία μπορεί να εμφανίζουν ως μοναδικό εταίρο και διαχειριστή κάποιον αχυράνθρωπο. Πώς όμως στήνεται το κόλπο; Το σκηνικό των «αλεξιπτωτιστών» είναι λίγο-πολύ το ίδιο. Ιδρύουν μια ΙΚΕ με ένα πολύ μικρό μετοχικό κεφάλαιο. Εδρα της συνήθως είναι μια αποθήκη ή ένα μικρό κατάστημα το οποίο νοικιάζουν. Μοναδικά τους περιουσιακά στοιχεία είναι ένας σέρβερ, κάποιοι υπολογιστές και ίσως έπιπλα γραφείων. Συνήθως είναι γνώστες του αντικειμένου από κάποια άλλη εταιρική μορφή, κάτι που τους δίνει πρόσβαση στην προμήθεια τέτοιων προϊόντων. Στήνουν το δικό τους e-shop και ξεκινούν τη δραστηριότητά τους. Σχεδόν παράλληλα μεθοδεύουν την ένταξή τους σε κάποια δημοφιλή ηλεκτρονική πλατφόρμα σύγκρισης τιμών προκειμένου να αρχίσουν να τσιμπούν πελάτες. Και αυτό το κάνουν σχετικά εύκολα, μια και αρχίζουν να ακολουθούν μια ιδιαίτερα επιθετική εμπορική πολιτική, πουλώντας κάτω του κόστους. Για τους πρώτους μήνες η δραστηριότητα θα γίνεται κανονικά, οπότε ευχαριστημένοι πελάτες που κατάφεραν να αγοράσουν το προϊόν, συνήθως κινητό τηλέφωνο -πολύ χαμηλότερα από την τρέχουσα τιμή- θα πιστοποιήσουν αργότερα με τις αξιολογήσεις τους για την ευκαιρία και πόσο ευχαριστημένοι είναι με το κατάστημα. Πλέον η παγίδα έχει στηθεί. Οπότε τίθεται σε εφαρμογή το επόμενο στάδιο του σχεδίου, ήτοι το γρήγορο και όσο δυνατόν μεγαλύτερο άρμεγμα ευκολόπιστων καταναλωτών που είδαν μια μεγάλη ευκαιρία σε κάποια πλατφόρμα, δεν δίστασαν να πληρώσουν με κάρτα το ποσό για την «ευκαιρία» και έπειτα για κάνα μήνα ψάχνουν τους υπεύθυνους του καταστήματος για να πάρουν το προϊόν ή την επιστροφή των χρημάτων τους. Ωσπου βέβαια οι επιτήδειοι κάνουν την μπάζα και εξαφανιστούν… Και ίσως κάποια στιγμή αργότερα επανεμφανιστούν με άλλο εταιρικό όνομα, διαφορετικό λογότυπο και ίσως άλλη διεύθυνση.

Τα κρούσματα

Τελευταίο κρούσμα για το οποίο η Γ.Γ. Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή κινητοποιήθηκε ήταν η περίπτωση του ηλεκτρονικού καταστήματος GF Electronics, στο οποίο τελικώς επιβλήθηκε πρόστιμο 250.000 ευρώ. Η συγκεκριμένη περίπτωση μας δίνει ίσως και ια χαρακτηριστική εικόνα για την πρακτική πωλήσεων κάτω του κόστους μέσω του ισολογισμού που δημοσιοποίησε για τη χρήση του 2019, κάτι που ομολογουμένως είναι σπάνιο για «αλεξιπτωτιστή» της αγοράς. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα επίσημα στοιχεία που κατατέθηκαν στο ΓΕΜΗ, η GF Electronics Μονοπρόσωπη ΙΚΕ, που συστάθηκε τον Φεβρουάριο του 2019 με μοναδικό εταίρο και διαχειριστή τον Γιάννη Χαλκίδη, είχε κύκλο εργασιών πέρυσι 2,2 εκατ. ευρώ, με το κόστος των πωλήσεων όμως στα 2,52 εκατ. ευρώ! Ως εκ τούτου, μαζί με τα λειτουργικά έξοδα, οι ζημίες, οι οποίες μεταφέρθηκαν στην τρέχουσα χρήση, έφτασαν τα 402.980 ευρώ! Και τούτο όταν η εταιρεία είχε και υποχρεώσεις προς προμηθευτές ύψους 397.560 ευρώ. Σημειώνεται πως τα ίδια κεφάλαια της εταιρείας την 31η Δεκεμβρίου 2019 ήταν αρνητικά 397.980 ευρώ… Πέραν του προστίμου που επιβλήθηκε ο υπεύθυνος της εταιρείας θα αντιμετωπίσει και ποινικές κυρώσεις, καθώς η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στοιχειοθέτησε τουλάχιστον 84 υποθέσεις απατηλής πώλησης συσκευών κινητής τηλεφωνίας και ως εκ τούτου θα επιληφθούν οι εισαγγελικές αρχές.

Ανάλογη ήταν και η περίπτωση του καταστήματος mobilepoint.gr, στο οποίο επιβλήθηκε τον περασμένο Ιούλιο πρόστιμο 250.000 ευρώ. Οι άλλες περιπτώσεις όπου η Γ.Γ. Εμπορίου επέβαλε πρόστιμα ήταν για τα καταστήματα:

  • shop44.gr (Shop 44 Μονοπρόσωπη ΙΚΕ): 300.000 ευρώ
  • d-klik.gr (F.S. Ντι Κλικ Εμπορική Μονοπρόσωπη ΙΚΕ): 300.000 ευρώ
  • kinitakias.gr (KINITAKIAS Μονοπρόσωπη ΙΚΕ): 200.000 ευρώ
  • a-mobiles.gr (Mιχαήλ Παρλεπός Μονοπρόσωπη ΙΚΕ): 100.000 ευρώ
  • citisshop.com (F-Play Εμπορική Μονοπρόσωπη ΙΚΕ): 80.000 ευρώ
  • mxstore.gr (Mila X Μονοπρόσωπη ΙΚΕ): 80.000 ευρώ
  • ubit.gr (BSVA Business Sales IKE): 70.000 ευρώ
  • clickstore.gr (Καλαρώνης Πέτρος): 10.000 ευρώ

Οι ύποπτες ενδείξεις που πρέπει να θορυβήσουν τους καταναλωτές είναι εάν το e-shop από το οποίο θέλουν να αγοράσουν κάτι τους παρέχει μοναδικό τρόπο πληρωμής την υλοποίηση τραπεζικής κατάθεσης. Κι αυτό επειδή, με τον τρόπο αυτό, στερείται από τους χρήστες η δυνατότητα αμφισβήτησης της συναλλαγής που υπάρχει όταν χρησιμοποιείται πιστωτική ή χρεωστική τραπεζική κάρτα. Πιο ασφαλής συναλλαγή πάντα θα είναι η αντικαταβολή. Ακόμη, η εκτόξευση των πωλήσεων ενός ηλεκτρονικού καταστήματος σε ιδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα αποτελεί ένδειξη ενδεχόμενης καταχρηστικής πρακτικής, με τις πλατφόρμες σύγκρισης τιμών προϊόντων να λαμβάνουν υπόψη τόσο τα ποιοτικά χαρακτηριστικά ενός e-shop όσο και τα στοιχεία ταυτότητας μιας εταιρείας.

Παράλληλα και οι διαδικτυακές πλατφόρμες σύγκρισης τιμών, όπως το Skroutz, έχουν αρχίσει να εφαρμόζουν σειρά κριτηρίων προκειμένου να απορρίψουν ύποπτες περιπτώσεις. Επιπρόσθετα προτάσσουν και ως δικλίδα ασφαλείας την επιλογή η συναλλαγή να γίνει μέσω της πλατφόρμας και όχι στο e-shop που συνήθως γίνεται ανακατεύθυνση. Αυτό όμως δεν αφορά το σύνολο των ηλεκτρονικών καταστημάτων.