Ολοένα και πληθαίνουν οι φωνές – αλλά και τα στοιχεία – που λένε ότι η κρίση του 2020 δεν έχει καμία σχέση με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, προβλέποντας μάλιστα ακόμα χειρότερες μέρες για την παγκόσμια οικονομία.
Κατά κάποιους, όπως ο καθηγητής Οικονομικών Tuomas Malinen, CEO και επικεφαλής οικονομολόγος της εταιρείας συμβούλων GnS Economics, η νέα κρίση του κορωνοϊού μπορεί τελικά να καταφέρει να κάνει αυτό που αποφεύχθηκε τελευταία στιγμή το 2012: τη διάλυση του ευρώ.
Όπως αναφέρει σε συνέντευξή του στο Voima Insight, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2016, είπε ξαφνικά στη γυναίκα του ότι κάτι πάει τελείως λάθος με την παγκόσμια οικονομία.
O CEO της GnS Economics Tuomas Malinen
Οταν εκείνη τον ρώτησε για το κατά πόσον είναι σίγουρος ότι οι απόψεις του και τα μοντέλα πρόβλεψης που είχε φτιάξει είναι σωστά, εκείνος όταν επέστρεψαν στο σπίτι τους, πέταξε στα σκουπίδια όλα τα στοιχεία που είχε συγκεντρώσει για αγορές και διεθνή οικονομία….
Εναν μήνα μετά, έχοντας σχηματίσει μια συνεκτική εικόνα για τον παγκόσμιο τραπεζικό κλάδο και τις χρηματαγορές, πείστηκε ότι τα πράγματα είναι τρομακτικά. Δεν μπορούσε να δει καμιά πραγματική ανάκαμψη από την κρίση του 2008 για τις τράπεζες.
Όπως λέει, όλα ήταν φούσκα και το 2017 στην GnS Economics κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Κίνα διαφέντευε σχεδόν αποκλειστικά την παγκόσμια οικονομία, τροφοδοτώντας μια τεράστια φούσκα δανεισμού.
Ερωτηθείς για το πόσο άλλαξε τις προβλέψεις του η εξάπλωση του κορωνοϊού, απαντά ότι η GnS ήταν η πρώτη που προειδοποίησε για τις τεράστιες επιπλοκές, ωστόσο το μέγεθός τους εξέπληξε μέχρι και αυτούς, ειδικά όταν είδαν τι συμβαίνει στην Ιταλία.
Κάθε τους έκθεση, κάθε τους ανάλυση θεωρείται παρωχημένη μετά από λίγο καθώς ο κορωνοϊός καλπάζει με ασύλληπτους ρυθμούς.
Πόσο θα επηρεαστεί η νομισματική πολιτική
Όπως αναφέρει, αν οι μετοχές και κυρίως οι αγορές ομολόγων ήταν σωστά αποτιμημένες, θα βρίσκονταν τώρα υπό πίεση, αλλά δεν θα σημειωνόταν έκρηξη.
Αν δούμε τις πιστωτικές αγορές σαν παράδειγμα, υπάρχει το ρίσκο της κατάρρευσης των χρηματαγορών και αυτό ακριβώς διευκολύνει ο κορωνοϊός.
Το πρόβλημα όμως χρονολογείται πολύ πιο πίσω. Οι κεντρικές τράπεζες με προγράμματα αγοράς assets και μηδενικά ή αρνητικά επιτόκια, ώθησαν τους επενδυτές στα ομόλογα – σκουπίδια (junk bonds). Αυτό τώρα γίνεται ορατό. Οι τεράστιες κερδοσκοπικές θέσεις αποκαλύπτονται και δημιουργούν πιέσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Από εδώ και στο εξής, οι κεντρικές τράπεζες θα κάνουν τα πάντα για να στηρίξουν τις αγορές assets, το κακό όμως είναι ότι δεν υπάρχει επαρκής ρευστότητα για να σωθούν, αν «σκάσει» η πραγματική οικονομία. Τα περιουσιακά στοιχεία που ενέχουν ρίσκο, υπολογίζονται στα 400 τρισ. δολάρια και οι ισολογισμοί των κεντρικών τραπεζών θα πρέπει να μεγαλώσουν με ποσά πέραν κάθε λογικής.
Βέβαιη η πολιτική αστάθεια σε ΗΠΑ και Ευρωζώνη
Όπως υποστηρίζει ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας δεν θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει το πλήγμα, ούτε και η Ευρωζώνη, η οποία θα αρχίσει να σπάει μετά από κάποιο σημείο.
Η μαζική φτώχεια και η ανεργία θα δημιουργήσουν κάθε είδους χάος, κυρίως στα κράτη της Κεντρικής και Νότιας Ευρώπης. Πιθανότατα και στις ΗΠΑ, αναφέρει.
Η ευρωζώνη θα διαλυθεί
«Η ευρωζώνη είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα διαλυθεί» επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Σε μελέτη που έκανε η GnS Economics πριν μισό χρόνο, κατέληξε ότι η ευρωζώνη είναι πολύ αδύναμη και ο μοναδικός τρόπος να σωθεί ήταν να το «γυρίσει» σε μια μορφή ομοσπονδιακής ένωσης. Ακόμα κι έτσι όμως θα ήταν αμφίβολο αν θα μπορούσε να λειτουργήσει. Κι αυτό γιατί δεν θα ήταν μια χώρα.
«Δεν μπορείς να αναγκάσεις τους Φινλανδούς να δανείζουν διαρκώς στους Έλληνες. Οταν συνέβη αυτό στην προηγούμενη κρίση, οι Φινλανδοί δεν ήθελαν να στέλνουν χρήματα σε όλη την Ευρώπη», αναφέρει..
«Οπότε οι ηγέτες είτε θα αναγκαστούν να φτιάξουν μια ομοσπονδιακή ένωση ή να το πάνε για πλήρη διάλυση».
Ο κίνδυνος υπερπληθωρισμού και συστημικής κρίσης
Σε ό,τι αφορά τις πιθανότητες υπερπληθωρισμού και συστημικής κρίσης, απαντά ότι δεν πρόκειται για μια πρωτόγνωρη κατάσταση που περιλαμβάνει και την κατάρρευση της κοινωνικής ευταξίας. Η πιο κοντινή κατάσταση σε αυτό που έχουμε δει στο παρελθόν είναι ίσως η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, λέει.
Η συστημική κρίση είναι μάλλον απίθανη, κατά τον ίδιο, ενώ ο υπερπληθωρισμός απαιτεί μαζικό τύπωμα χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες. Δεν βρισκόμαστε ακόμα εκεί, αλλά αν φτάσουμε τότε οι κεντρικές τράπεζες δεν θα αγοράζουν μόνο assets με ρίσκο, αλλά θα αρχίσουν να δίνουν χρήμα και στον λαό και κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε νομισματική κατάρρευση και τελικά σε υπερπληθωρισμό – ένα σενάριο μακρινό, ωστόσο.
Πληθωρισμός ή αποπληθωρισμός;
Τώρα, με τα λουκέτα στις μεγάλες οικονομίες ο Malinen προβλέπει ότι πάμε ολοταχώς προς αποπληθωρισμό και ο κίνδυνος αυτός βάζει τις κεντρικές τράπεζες σε μια δύσκολη θέση. Θα τυπώσουν χρήμα και θα συνεχίσουν να τυπώνουν, μέχρι να κινδυνεύουμε να πάμε σε πληθωρισμό. Το βασικό σενάριο ωστόσο μιλά για μια αποπληθωριστική τραπεζική κρίση.
Bail in ή bail out στις τράπεζες;
Δεδομένου ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν καθάρισαν τους ισολογισμούς τους μετά την προηγούμενη κρίση, τώρα θα πληγούν ακόμα περισσότερο.
Εκείνες που θα μπορέσουν να πάνε σε bail out, δηλ. διάσωση μέσω εξωτερικής ανακεφαλαιοποίησης από τους φορολογούμενους. Οι άλλες θα πάνε σε διάσωση τύπου bail in, με τα λεφτά δηλαδή των μετόχων, των πιστωτών και των καταθετών των τραπεζών και όχι από τους φορολογούμενους. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο, ο κίνδυνος bail in είναι εξαιρετικά υψηλός.
Ερχεται το τέλος των χαμηλών επιτοκίων;
Οταν ξεκινήσει η τραπεζική κρίση, τα επιτόκια θα αυξηθούν, αναφέρει ο Malinen. Αν κοιτάξετε τις αποδόσεις στις αγορές ομολόγων, έχουν ήδη αυξηθεί σημαντικά κι αυτό είναι συνήθως το πρώτο σήμα για αύξηση και των άλλων επιτοκίων.
Μοναδική διέξοδος ο χρυσός;
Ερωτηθείς τέλος για το πώς μπορεί κανείς να είναι προετοιμασμένος για την επερχόμενη οικονομική αναταραχή, απαντά χωρίς να το σκεφτεί: ρευστό και χρυσός. Ιστορικά ο χρυσός ήταν το καλύτερο καταφύγιο σε κρίσεις. Όπως αναφέρει, η τιμή του όταν αρχίζει μια κρίση, πέφτει, όπως και των υπολοίπων assets, ωστόσο στη συνέχεια αρχίζει να ανακάμπτει πολύ γρήγορα, όπως εκτιμά ότι θα γίνει και τώρα..