Δύο είναι οι αλλαγές της τελευταίας στιγμής του ασφαλιστικού νομοσχεδίου των 180 σελίδων που δημοσιοποιήθηκε χθες.
Αποσύρθηκε η διάταξη που προέβλεπε Χριστουγεννιάτικο μποναμά, δηλαδή μια εφάπαξ ετήσια παροχή στους χαμηλοσυνταξιούχους.
Το κονδύλι 0,5% του ΑΕΠ ( περίπου 970 εκατ. ευρώ) θα χρησιμοποιηθεί για τις αυξήσεις που απορρέουν από τις αποφάσεις του ΣτΕ καθώς και για την υγεία και την κοινωνική πολιτική εν γένει χωρίς περαιτέρω διευκρινήσεις.
Όπως αναφέρεται για το έτος 2020 η παραπάνω δαπάνη καλύπτεται από τις ήδη εγγεγραμμένες πιστώσεις του κοινωνικού προϋπολογισμού καθώς οι δανειστές είχαν ζητήσει οι αυξήσεις στις συντάξεις να έχουν ουδέτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Μέσα σ΄αυτά τα στενά πλαίσια το υπουργείο εργασίας προτίμησε να διευρύνει τα πεδία χρηματοδότησης και να αποσύρει την παροχή για τους χαμηλοσυνταξιούχους. Μερίδα εργατολόγων πιστεύει ότι το οικονομικό επιτελείο «αποθηκεύει» πόρους ανησυχώντας για πιθανή μαύρη τρύπα στο ασφαλιστικό σύστημα.
Η δεύτερη αλλαγή αφορά τη μείωση του πέναλτι κατά 30% για τους συνταξιούχους που εργάζονται. Από την ευνοϊκή διάταξη εξαιρούνται οι συνταξιούχοι που αναλαμβάνουν θέσεις σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης οι οποίοι θα χάνουν το 100% των συντάξεών τους μόνο αν είναι κάτω των 62 ετών, διαφορετικά θα χάνουν το 30%. Από την ποινή απαλλάσσονται οι αγρότες οι οποίοι μπορούν να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται και μετά τη συνταξιοδότηση. Το πέναλτι του 30% θα ισχύσει και για τους παλαιότερους συνταξιούχους που εργάζονταν πριν από το νόμο Κατρούγκαλου.
Το νέο ασφαλιστικό προβλέπει σημαντικές αυξήσεις συνταξιούχους που έχουν ασφαλιστικό βίο πάνω από 30 χρόνια και μισθό άνω των 1.500 ευρώ. Οι πλέον κερδισμένοι του νέου συστήματος συγκριτικά με τον νόμο Κατρούγκαλου είναι όσοι αποχωρούν με 40ετία ασφάλισης καθώς σ΄αυτό το σκαλοπάτι κορυφώνεται η ανταποδοτικότητα.
Παράλληλα ελεύθεροι επαγγελματίες, μισθωτοί με μπλοκάκια, συνταξιούχοι που εργάζονται παίρνουν ανάσα καθώς μειώνονται οι επιβαρύνσεις του νόμου Κατρούγκαλου στις εισφορές τους.
Ακόμη στα 104 άρθρα του νομοσχεδίου προβλέπονται αυξήσεις στις επικουρικές συντάξεις και προαιρετική υπαγωγή αγροτών , γιατρών και άλλων κλάδων στο ταμείο επικούρησης και εφάπαξ.
Οι αυξήσεις σε κύριες και επικουρικές συντάξεις μαζί με τα αναδρομικά 6 μηνών (από 1.10.2020 ) εκτιμάται ότι θα καταβληθούν το Πάσχα.
Μεγάλη μερίδα συνταξιούχων θα δει ζεστό χρήμα στη τσέπη ενώ πολλοί συνταξιούχοι δε θα δουν αυξήσεις παρά μόνο λογιστικές γιατί έχουν μεγάλες προσωπικές διαφορές. Αν τυχόν προκύψουν αυξήσεις στις συντάξεις παλαιών συνταξιούχων θα δοθούν σε 5 ετήσιες δόσεις.
Εντός δυο μηνών από την ψήφιση του νόμου, δηλαδή περίπου μέχρι τα μέσα Απριλίου, πρέπει ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες να επιλέξουν την ασφαλιστική κατηγορία (μια από τις έξι που θεσπίζονται) στην οποία επιθυμούν να υπαχθούν για το 2020.Όσοι δεν επιλέξουν με αίτησή τους την ένταξή τους σε κάποια κατηγορία θα ενταχθούν υποχρεωτικά στην πρώτη και κατώτατη. Από 1-1-2023 οι εισφορές θα αυξάνονται κατ’ έτος με διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, με βάση συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του ΑΕΠ συν το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους διαιρούμενου δια του 2.
Από την 1η Ιουνίου ξεκινά η μείωση των εισφορών για τους μισθωτούς.
Στα δύο πρώτα άρθρα του νομοσχεδίου περιλαμβάνονται οι αλλαγές που αφορούν τη δημιουργία του e-ΕΦΚΑ, με τη διοικητική ενοποίηση των ΕΦΚΑ και ΕΤΕΑΕΠ, καθώς και τον ψηφιακό μετασχηματισμό του φορέα.
Αναλυτικά το προσχέδιο προβλέπει:
1.Τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης για τις κύριες συντάξεις
Aναδρομικά από 1.10.2019 θα αναπροσαρμοστούν οι κύριες συντάξεις σύμφωνα με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης και από αυτήν την ημερομηνία θα καταβληθούν οι τυχόν προκύπτουσες αυξήσεις. Με βάση τους νέους συντελεστές θα επανυπολογιστούν από την αρχή και οι παλαιές συντάξεις. Το αποτέλεσμα για τους παλαιούς συντάξιούχους θα είναι κυρίως λογιστικός συμψηφισμός καθώς η όποια αύξηση δικαιωθούν θα συμψηφιστεί με την προσωπική διαφορά που διατηρούν. Πολλοί θα δουν την προσωπική τους διαφορά να μειώνεται σε σχέση με το σημερινό σύστημα. Οι όποιες αυξήσεις προκύψουν για τους παλαιούς συνταξιούχους (πριν τις 13 Μαίου του 2016) κι εφόσον αυτές δεν καλύπτονται από την προσωπική διαφορά που διατηρούν θα αποδοθούν σε 5 ετήσιες δόσεις μέχρι και το 2024.
Οι νέοι συντελεστές αυξάνονται ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης. Στα 30 έτη ασφάλισης το ποσοστό αναπλήρωσης παραμένει 26,37% όπως ισχύει και σήμερα. Το πρώτο σκαλοπάτι διαμορφώνεται στα 30 χρόνια και μία ημέρα καθώς ο συντελεστής από 1,42% διαμορφώνεται στο 1,98%. Το δεύτερο στα 33 έτη καθώς το ποσοστό αναπλήρωσης από 30,63% με το νόμο Κατρούγκαλου θα φτάσει τα 32,31%, ενώ στα 35 έτη θα διαμορφωθεί 37,31% από 33,81% σήμερα. Στα 36 έτη ασφάλισης το ποσοστό αναπλήρωσης σήμερα είναι 35,40%, ενώ με το σχέδιο νόμου θα φτάσει 39,81% . Τέλος στα 40 έτη το ποσοστό αναπλήρωσης αγγίζει το 50,1% από 42.80% σήμερα . Οι πλέον κερδισμένοι του νέου συστήματος συγκριτικά με τον νόμο Κατρούγκαλου είναι όσοι αποχωρούν με 40ετία ασφάλισης και πληρωμένων εισφορών. Στα 40 χρόνια κορυφώνονται τα «κέρδη» συγκριτικά με τα τους σημερινούς συντελεστές. Μετά τα 40 έτη , το ποσοστό θα προσαυξάνεται κατά 0.5% κάθε έτος.
Παραδείγματα νέων συντάξεων
1.Μετά από 40 χρόνια ασφάλισης εργαζόμενος με μισθό 800 ευρώ μπορεί να προσδοκά σύνταξη 904 ευρώ.
2.Με μισθό 1000 ευρώ θα λάβει σύνταξη 1034 ευρώ.
3.Με μισθό 1500 ευρώ θα λάβει σύνταξη 1359 ευρώ.
4. Με μισθό 2000 ευρώ θα λάβει σύνταξη 1685 ευρώ
5. Με μισθό 4.750 ευρώ θα λάβει σύνταξη 3344 ευρώ.
2. Αυξήσεις στις επικουρικές συντάξεις.
Οι επικουρικές συντάξεις που αφορούν αιτήσεις που είχαν υποβληθεί έως 31 Δεκεμβρίου 2014, συνεχίζουν να καταβάλλονται από 1η Οκτωβρίου 2019 στο ύψος του ποσού που είχαν διαμορφωθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις στις 31-12-2014.
3. Εξι ασφαλιστικές κατηγορίες για τους ελεύθερους επαγγελματίες
Οι εισφορές κύριας ασφάλισης των ελευθέρων επαγγελματιών, οι ασφαλιστικές κατηγορίες διαμορφώνονται ως εξής:
– 1η κατηγορία : 155 ευρώ
– 2η κατηγορία : 186 ευρώ
– 3η κατηγορία : 236 ευρώ
– 4η κατηγορία :297 ευρώ
– 5η κατηγορία : 369 ευρώ
– 6η κατηγορία : 500 ευρώ
Οι εισφορές υγείας ανέρχονται στα 55 ευρώ για την 1η κατηγορία και στα 66 ευρώ για τη 2η έως 6η κατηγορία.
Ετσι, η πρώτη και ελάχιστη κατηγορία είναι στα 220 ευρώ τον μήνα για τους επαγγελματίες και στα 121 για τους αγρότες. Υπάρχει βέβαια και μια ειδική -χαμηλότερη- για τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοτελώς απασχολούμενους για τα πρώτα 5 έτη από την έναρξη άσκησης του επαγγέλματος, στα 126 ευρώ (κύρια ασφάλιση και υγεία).
Οι ασφαλιστικές κατηγορίες για τους αγρότες για το 2020 είναι οι εξής:
1η κατηγορία 87
2η κατηγορία 104
3η κατηγορία 132
4η κατηγορία 166
5η κατηγορία 207
6η κατηγορία 280
Οι ασφαλισμένοι κατατάσσονται με ελεύθερη επιλογή τους σε μία από τις (έξι).
Αλλαγές προβλέπονται και όσον αφορά τις εισφορές στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του ΕΤΕΑΕΠ, καθώς οι αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες θα έχουν δυνατότητα επιλογής μεταξύ τριών κατηγοριών
4. Τέλος η διπλή εισφορά για τους μισθωτούς με μπλοκάκι
Οι ασφαλισμένοι του Ε.Φ.Κ.Α. οι οποίοι ασκούν παράλληλα δύο ή περισσότερες επαγγελματικές δραστηριότητες, μισθωτού ή αυτοτελώς απασχολούμενου ή ελεύθερου επαγγελματία επάγγελμα ή επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ καταβάλλουν για κάθε ασκούμενη επαγγελματική δραστηριότητα τις προβλεπόμενες νέες ασφαλιστικές εισφορές.
Στις περιπτώσεις που πραγματοποιούνται παράλληλα περισσότερες της μίας μισθωτές απασχολήσεις, καταβάλλονται για κάθε μισθωτή απασχόληση, οι εισφορές που προβλέπονται κατά περίπτωση και έως του ανωτάτου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών.
Eάν υπολείπεται του ποσού της δεύτερης ασφαλιστικής κατηγορίας καταβάλλεται η διαφορά από τον ασφαλισμένο.
4. Ποιοι κλάδοι μπορούν να υπαχθούν προαιρετικά στο Επικουρικό και το Εφάπαξ
Από 1.1.2021 στην ασφάλιση του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. μπορούν να υπαχθούν προαιρετικά, μετά από αίτησή τους, οι αυτοαπασχολούμενοι υγειονομικοί, τα πρόσωπα που ασκούν επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του πρώην Ο.Γ.Α. καθώς και τα πρόσωπα που βάσει ειδικής ή γενικής διάταξης νόμου εξαιρούνται της υποχρεωτικής υπαγωγής στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. Η προαιρετική υπαγωγή στην ασφάλιση από την έναρξή της διέπεται από τους κανόνες της υποχρεωτικής ασφάλισης.
Στην ασφάλιση του Κλάδου Εφάπαξ Παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. υπάγονται, μετά από αίτησή τους, προαιρετικά:
– Oι μισθωτοί, οι αυτοτελώς απασχολούμενοι, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και τα πρόσωπα που ασκούν επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ, που από 1-1-2021 αναλαμβάνουν ασφαλιστέα εργασία – απασχόληση ή αποκτούν ασφαλιστέα ιδιότητα, για την οποία ασφαλίζονται υποχρεωτικά σε φορέα κύριας ασφάλισης και δεν υπάγονται για την εργασία – απασχόλησή τους αυτή ή την ιδιότητά τους, στην ασφάλιση του Κλάδου Εφάπαξ ή άλλου φορέα υποχρεωτικής ασφάλισης για εφάπαξ παροχή ή των εξομοιούμενων βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας με αυτούς, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, καθώς και τα πρόσωπα που βάσει ειδικής ή γενικής διάταξης νόμου εξαιρούνται της υποχρεωτικής υπαγωγής στον Κλάδο Εφάπαξ Παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.. Η προαιρετική υπαγωγή στην ασφάλιση από την έναρξή της διέπεται από τους κανόνες της υποχρεωτικής ασφάλισης.
– Οι προσλαμβανόμενοι στην Ελληνική Αστυνομία και στο Πυροσβεστικό Σώμα, οι οποίοι είναι υποχρεωτικά ασφαλισμένοι στον Τομέα Πρόνοιας Αστυνομικών (ΤΠΑΣ), στον Τομέα Πρόνοιας Υπαλλήλων Αστυνομίας Πόλεων (ΤΠΥΑΠ) και στον Τομέα Πρόνοιας Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος (ΤΠΥΠΣ) του ΤΕΑΠΑΣΑ, εφαρμοζομένων των διατάξεων που διέπουν τον πρώην Τομέα Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ).”.
5.Μείωση εισφορών εργοδότη-εργαζομένου
Από 1ης Ιουνίου 2020 στις περιπτώσεις πλήρους απασχόλησης οι ασφαλιστικές εισφορές των μισθωτών μειώνονται κατά 0,90 μονάδες ως ακολούθως:
– Κατά 0,75 ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλίστρων υπέρ κλάδου ανεργίας. Η μείωση επιμερίζεται κατά 0,48 πμ στο ασφάλιστρο του εργοδότη και κατά 0,27 πμ στο ασφάλιστρο του εργαζομένου. Το συνολικό ασφάλιστρο υπέρ ανεργίας διαμορφώνεται σε 4,25 ποσοστιαίες μονάδες και κατανέμεται 2,69 ποσοστιαίες μονάδες στον εργοδότη και 1,56 μονάδες στον εργαζόμενο.
– Κατά 0,15 ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλίστρων υπέρ του Ενιαίου Λογαριασμού για την εφαρμογή Κοινωνικών Πολιτικών (ΕΛΕΚΠ) .Συμπληρωματική χρηματοδότηση ασφαλιστικού συστήματος