Πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ φέτος και 2,1% του χρόνου θέλει να πετύχει -πάση θυσία- η κυβέρνηση, γι’ αυτό και κλείνει (σχεδόν) κάθε παράθυρο για νέες παροχές.
Ο,τι απομένει ταμειακά στον Προϋπολογισμό θα διατίθεται για την αντιμετώπιση των καταστροφών από τις πλημμύρες αλλά και τις πυρκαγιές του καλοκαιριού και ως εκ τούτου απομακρύνεται οποιαδήποτε σκέψη για έκτακτα μέτρα που μπορεί να απαιτήσουν πρόσθετες δαπάνες. Βέβαια, ο Πρωθυπουργός έχει δώσει εντολή να βρεθεί κάποιος δημοσιονομικός χώρος για την στοχευμένη στήριξη ευάλωτων ομάδων. Αυτά βέβαια πριν από το Ισραήλ και πριν από την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τη σύνταξη των δικαστικών.
Παρά τα όσα έχουν συμβεί, ωστόσο, η κυβέρνηση παραμένει αισιόδοξη ότι φέτος θα επιτευχθεί ο στόχος για ανάπτυξη 2,2%. Βέβαια κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος – ειδικά με το φθινόπωρο που έχει μπει τόσο απρόσμενα και με τέτοιες εξελίξεις όπως στο Ισραήλ. Το ίδιο και για το 2024. Το οικονομικό επιτελείο θέλει να διατηρήσει τον ρυθμό ανάπτυξης στο 3% (ή έστω λίγο χαμηλότερα) για να μπορεί να προχωρήσει τα σχέδια μείωσης του δημόσιου χρέους και για να έχει ένα καλύτερο πάτημα για διαπραγμάτευσης με την Ε.Ε.
Βασικός πυλώνας του αναπτυξιακού αφηγήματος θα συνεχίσουν να είναι οι επενδύσεις, οι οποίες αναμένεται να αυξηθούν με ρυθμό πάνω από 10%. Επιβράδυνση κοντά στο 1% αναμένεται για την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, όμως οι εξαγωγές αναμένεται να αυξηθούν με ρυθμό 5%. Ωστόσο, έκτακτα μέτρα που μπορεί να μειώσουν τα έσοδα ή να απαιτήσουν περισσότερες δαπάνες απορρίπτονται εκ προοιμίου. Είναι δε πολύ πιθανό να σταματήσουν και προσωρινές παρεμβάσεις, όπως ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ που ισχύει στον τουρισμό, στις μεταφορές (π.χ. εισιτήρια) και στα σερβιριζόμενα ροφήματα (π.χ. καφές) μέχρι τέλος του χρόνου. Εάν δεν παραταθεί το καθεστώς αυτό, τότε μια σειρά από προϊόντα και υπηρεσίες θα επιστρέψουν στον ΦΠΑ 24%.
Για τον ίδιο λόγο πολλά επιδόματα που δίνονται σήμερα είναι πιθανό να κοπούν, με προφανή στόχο τη μείωση της κρατικής δαπάνης. Αλλωστε η Κομισιόν ζητά τον περιορισμό της αύξησής τους τον επόμενο χρόνο στο 2,6%, ένα επιπλέον ποσό δηλαδή περίπου 1 δισ. ευρώ. Βέβαια οι έκτακτες δαπάνες που θα απαιτηθούν για την αποκατάσταση των ζημιών από τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές δεν θα επιβαρύνουν τους στόχους. Θετικό σημείο για τη δημοσιονομική ισορροπία και τους στόχους είναι η καλή πορεία του Προϋπολογισμού, που αφήνει όμως ταμειακό και όχι δημοσιονομικό πλεόνασμα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τα φορολογικά έσοδα ανήλθαν σε 39,838 δισ. στο οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου, αυξημένα κατά 3,344 δισ. ή 9,2% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023. Ο ΦΠΑ και οι φόροι εισοδήματος είναι οι κύριοι τροφοδότες αυτής της υπεραπόδοσης.
Ομως, η υπεραπόδοση δεν «ανήκει» εξ ολοκλήρου στη φετινή χρονιά. Τμήμα της αύξησης των εσόδων, τα 470 εκατ., αφορά την παράταση της προθεσμίας πληρωμής των τελών κυκλοφορίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2023, ενώ είχε εκτιμηθεί ότι το ποσό αυτό θα εισπραττόταν κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2022. Το υπόλοιπο ποσό της υπερεκτέλεσης προέρχεται από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους, που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2023, καθώς και από την καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων τρέχοντος έτους.
Επιπλέον το… σχόλιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στην ανακοίνωση της εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού αποτυπώνει με ανάγλυφο τρόπο τα στενά δημοσιονομικά περιθώρια:
■ Εχει ήδη ψηφιστεί συμπληρωματικός προϋπολογισμός 700 εκατ. για επιπλέον δαπάνες του τρέχοντος έτους (Market Pass, Youth Pass, δαπάνες υγείας, κόστος αυτοδιοικητικών εκλογών κ.λπ.).
■ Δίνονται άμεσα τουλάχιστον 600 εκατ. για τις πρώτες αποζημιώσεις.
■ Με βάση τα μέτρα της ΔΕΘ θα δαπανηθούν επιπλέον περίπου 400 εκατ. (ενίσχυση συνταξιούχων που δεν θα λάβουν προσωπική διαφορά, Market Pass για τις πληγείσες περιοχές κ.λπ.).
Αν συνυπολογιστούν όλα τα παραπάνω, δεν προκύπτει δημοσιονομικός χώρος παρά μόνο περίπου 100 εκατ., που μπορεί να εξανεμιστούν τους επόμενους μήνες αν οι δαπάνες για τις φυσικές καταστροφές ξεπεράσουν τις αρχικές εκτιμήσεις. Εξάλλου, αυτή την εβδομάδα πραγματοποιούνται και οι διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους των θεσμών στο πλαίσιο της 3ης μεταπρογραμματικής αξιολόγησης και εν όψει της κατάθεσης του Σχεδίου Προϋπολογισμού (Draft Budgetary Plan) στις Βρυξέλλες στις 15 Οκτωβρίου. Η σχετική έκθεση των θεσμών θα υποβληθεί στο Εurogroup του Νοεμβρίου. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, το προσχέδιο θα κινείται εντός των πλαισίων του προγράμματος σταθερότητας, δηλαδή θα προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ. Η Ελλάδα θα ακολουθήσει τη γενική επιταγή του Eurogroup αλλά και της ΕΚΤ για απόσυρση από το 2024 των οριζόντιων μέτρων στήριξης, όπως είναι το Μarκet Pass, που θα παραταθεί έως το τέλος του χρόνου μόνο για τους πληγέντες από τις καταστροφές, αλλά και η οριζόντια επιδότηση των τιμολογίων του ηλεκτρικού.
Παρ’ όλα αυτά βασικός στόχος και για το 2024 θα παραμείνει η συνέχιση της σύγκλισης με τον μέσο όρο ης Ευρωζώνης – τόσο σε επίπεδο εισοδημάτων όσο και σε επίπεδο απασχόλησης. Στην κατεύθυνση αυτή, ο Προϋπολογισμός θα περιλαμβάνει μέτρα ενίσχυσης των εισοδημάτων ύψους 1,1 δισ. ευρώ. Στο επίκεντρο βρίσκεται το νέο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων, η νέα αύξηση των συντάξεων, η αύξηση του αφορολόγητου ορίου κατά 1.000 ευρώ για οικογένειες με παιδιά, η αύξηση κατά 8% του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, η καταβολή επιδόματος σε όσους δεν θα πάρουν αύξηση στις συντάξεις λόγω προσωπικής διαφοράς, η μονιμοποίηση της απαλλαγής των πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη, αλλά και η μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για σπίτια που ασφαλίζονται έναντι φυσικών καταστροφών.
Διαβάστε ακόμη
Ενεργειακός «πυρετός»: «Φωτιά» οι τιμές σε φυσικό αέριο και ρεύμα (διάγραμμα)
5 χρυσοί κανόνες για να ζήσουμε μέχρι τα 100 από την μεγαλύτερη παγκόσμια έρευνα μακροζωίας
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ