Με την άφιξη των τεχνικών κλιμακίων των θεσμών στην Αθήνα στα μέσα της προσεχούς εβδομάδας ανοίγει η αυλαία της 5ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης, η οποία αποτελεί το πρώτο ορόσημο ενός καθοριστικού για την πορεία της ελληνικής οικονομίας εξαμήνου.
Μέχρι τον Ιούλιο θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί επιτυχώς δύο μεταμνημονιακές αξιολογήσεις και να έχουν ληφθεί αποφάσεις για την αξιοποίηση των κερδών από ελληνικά ομόλογα (ANFAs και SMPs) σε επενδύσεις. Επιπλέον μέσα στο διάστημα αυτό η κυβέρνηση σκοπεύει να θέσει επισήμως στους Ευρωπαίους πιστωτές το αίτημα για μείωση των στόχων των πρωτογενών πλεονασμάτων από το 2021 και σχεδιάζει να προχωρήσει στη μείωση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης και στην περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ, ενώ προσδοκά να υπάρξουν αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης.
Οι τεχνοκράτες των θεσμών και οι προϊστάμενοί τους, που αναμένονται στην Αθήνα στις 21 Ιανουαρίου (μία ημέρα μετά την πρώτη φετινή συνεδρίαση του Eurogroup, η οποία δεν περιλαμβάνει όμως στην ατζέντα της την Ελλάδα), θα εστιάσουν στους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και την προετοιμασία του ενιαίου πτωχευτικού πλαισίου για τους ιδιώτες, το οποίο πρέπει να τεθεί σε ισχύ αμέσως μετά τη λήξη της προστασίας της Α΄ κατοικίας στις 30 Απριλίου, καθώς και στην εφαρμογή του σχεδίου «Ηρακλής» για τα κόκκινα δάνεια, στην αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες, στην πορεία των ιδιωτικοποιήσεων, των μεταρρυθμίσεων στο Δημόσιο και της εν εξελίξει άσκησης για τις νέες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων.
Η αποστολή των υψηλόβαθμων στελεχών των θεσμών αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 24 Ιανουαρίου. Αργά το βράδυ της ίδιας ημέρας ο οίκος Fitch προβλέπεται να ανοίξει τον φετινό κύκλο αξιολογήσεων της ελληνικής οικονομίας. Το γεγονός ότι διατηρεί αμετάβλητη την αξιολόγησή του στη βαθμίδα ΒΒ- (τρία σκαλοπάτια κάτω από την επενδυτική κατηγορία) με σταθερές προοπτικές από τον Αύγουστο του 2018 κάνει πολλούς αναλυτές να εκτιμούν ότι μπορεί να προχωρήσει σε αναβάθμιση των προοπτικών σε θετικές. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 28 του μηνός, η Fitch διοργανώνει συνέδριο στην Αθήνα.
Στις 17 Φεβρουαρίου το Eurogroup θα συνεδριάσει στις Βρυξέλλες, αλλά χωρίς να αναμένεται να εξετάσει ελληνικού ενδιαφέροντος θέματα.
Δέκα ημέρες αργότερα, στις 27 Φεβρουαρίου, θα δημοσιοποιηθεί η 5η έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας με τα συμπεράσματα των εκπροσώπων των θεσμών για όλα τα προαναφερθέντα ζητήματα και για τη συνολική πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών και της οικονομίας. Η έκθεση θα συζητηθεί στο Eurogroup της 16ης Μαρτίου. Στην ίδια συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι μπορεί να ληφθούν αποφάσεις για την αξιοποίηση των ANFAs και SMPs σε επενδύσεις, ώστε να τονωθεί η ανάπτυξη.
Λίγο νωρίτερα πολύτιμη ευκαιρία για επαφές μεταξύ του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης και υψηλόβαθμων Ευρωπαίων αξιωματούχων θα δώσει το 5ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Η φετινή διοργάνωση θα πραγματοποιηθεί από τις 5 έως τις 8 Μαρτίου και μεταξύ των ομιλητών περιλαμβάνονται οι επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) Κλάους Ρέγκλινγκ, του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού των τραπεζών της ευρωζώνης (SSM) Αντρέα Ενρία και του Ενιαίου Συμβουλίου Εκκαθάρισης τραπεζών (SRM) Έλκε Κένινγκ, ενώ είναι πιθανό να προστεθεί και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ.
Στις 6 Μαρτίου, η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) θα ανακοινώσει την πρώτη εκτίμησή της για τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2019. Ο κρατικός προϋπολογισμός του 2020 εκτιμά ότι η ανάπτυξη της περυσινής χρονιάς θα διαμορφωθεί στο 2%, ενώ την περασμένη Τετάρτη ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας ανέφερε ότι αναμένει αύξηση του ΑΕΠ κατά λίγο περισσότερο από 2% για το 2019. Η τελευταία πρόβλεψη της Κομισιόν τον περασμένο Νοέμβριο έβαζε τον πήχη πιο χαμηλά, στο 1,8%.
Όσο μεγαλύτερη θα είναι η ανάπτυξη σε σύγκριση με τις προβλέψεις των θεσμών, τόσο η χώρα μας θα κερδίζει πόντους στη μάχη για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων. Όπως είχε δηλώσει ο κ. Ρέγκλινγκ μετά το Eurogroup του περασμένου Σεπτεμβρίου, «ο μόνος τρόπος που μπορώ να δω να διεξάγονται ουσιαστικές συζητήσεις για μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι εάν οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι υψηλότεροι από τις υποθέσεις μας στην τελευταία ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους και τα επιτόκια, σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, χαμηλότερα».
Πέρα από την ανακοίνωση του περυσινού ρυθμού ανάπτυξης από την ΕΛΣΤΑΤ, για τις 6 Μαρτίου έχει προγραμματιστεί και η πρώτη αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας από τον γερμανικό οίκο Scope, ο οποίος δεν λαμβάνεται μεν υπόψη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά επηρεάζει τις αγορές. Η Scope έχει προχωρήσει γρηγορότερα από τους τέσσερις μεγάλους αμερικανικούς οίκους στην αναβάθμιση της Ελλάδας, τοποθετώντας τη μέχρι στιγμής δύο βαθμίδες πριν από την επενδυτική κατηγορία (ΒΒ με θετικές προοπτικές).
Οι τεχνοκράτες των θεσμών σχεδιάζεται να επανέλθουν στη χώρα μας για την 6η μεταμνημονιακή αξιολόγηση στις 20 Μαρτίου. Η αξιολόγηση αυτή θα έχει μεγαλύτερη βαρύτητα και διάρκεια από την προηγούμενη, γιατί θα συνδέεται με την επιστροφή της επόμενης δόσης από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων και θα περιλαμβάνει δύσκολα θέματα, όπως την τελική διαμόρφωση του ενιαίου πτωχευτικού των ιδιωτών.
Αμέσως μετά το Πάσχα θα δοθεί το καθιερωμένο εξαμηνιαίο ραντεβού του υπουργού Οικονομικών και των επικεφαλής των θεσμών στη Σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η φετινή Εαρινή Σύνοδος θα πραγματοποιηθεί το διάστημα 13-19 Απριλίου στην Ουάσιγκτον.
Την περίοδο εκείνη ή λίγο αργότερα εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για το κλείσιμο του μόνιμου γραφείου του ΔΝΤ στην Αθήνα, ενώ το πιθανότερο είναι πως θα έχει αναδειχθεί (είτε επισήμως είτε στο παρασκήνιο) ο διάδοχος του Πόουλ Τόμσεν στη θέση του διευθυντή του Ευρωπαϊκού Τμήματος του Ταμείου. Ο Δανός τεχνοκράτης που σημάδεψε με τις εμμονές και τα λάθη του τη μνημονιακή περιπέτεια της χώρας μας συνταξιοδοτείται τον Μάιο.
Κρίσιμο ορόσημο αποτελεί η ανακοίνωση των δημοσιονομικών στοιχείων του 2019 από τη Eurostat στις 23 Απριλίου. Τότε θα «κλειδώσει» το ύψος του περυσινού πρωτογενούς πλεονάσματος, που είναι βέβαιο ότι ξεπέρασε τον στόχο του 3,5% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση αναμένεται να χρησιμοποιήσει την ανακοίνωση αυτή ως εφαλτήριο για να θέσει επισήμως στους Ευρωπαίους το αίτημα για χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2021. Το ζητούμενο είναι να μειωθεί ο στόχος για 3,5% του ΑΕΠ σε 2%-2,5%.
Μία ημέρα αργότερα, στις 24 Απριλίου, θα ανακοινώσουν τις πρώτες φετινές αξιολογήσεις τους για την ελληνική οικονομία οι οίκοι Standard & Poor’s και DBRS, οι οποίοι τοποθετούν τη χώρα μας τρεις βαθμίδες χαμηλότερα από την επενδυτική κατηγορία (ΒΒ- με θετικές προοπτικές η S&P από τον Οκτώβριο του 2019 και ΒΒ low με θετικές προοπτικές η DBRS από τον Νοέμβριο του 2019).
Επόμενη ημερομηνία-σταθμός είναι η 30ή Απριλίου, οπότε λήγει το πλαίσιο προστασίας της Α΄ κατοικίας. Από την 1η Μαΐου θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ το νέο ενιαίο πτωχευτικό των ιδιωτών χωρίς καμία «ομπρέλα» προστασίας της Α΄ κατοικίας.
Για τις 8 Μαΐου είναι προγραμματισμένη η πρώτη φετινή αξιολόγηση της χώρας μας από τη Moody’s, που είναι μέχρι στιγμής και ο αυστηρότερος οίκος, διατηρώντας την Ελλάδα τέσσερα σκαλοπάτια μακριά από την επενδυτική βαθμίδα (Β1 με σταθερές προοπτικές από τον Μάρτιο του 2019).
Στο Eurogroup της 18ης Μαΐου είναι πιθανό να τεθεί επί τάπητος η μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων. Μέσα στον μήνα η κυβέρνηση καλείται να ολοκληρώσει το νέο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2021-2024 και να κερδίσει δύο μεγάλα «στοιχήματα»: (α) την ολοκλήρωση της άσκησης για τις νέες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων, βάσει της οποίας θα γίνουν εν συνεχεία αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ, ώστε να μειωθεί περαιτέρω κατά 8% μεσοσταθμικά και (β) τη μείωση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, η οποία αναμένεται να γίνει κλιμακωτά. Προϋπόθεση και για τις δύο μειώσεις, που έχουν προαναγγελθεί αλλά δεν περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό, είναι να επιβεβαιωθεί η εκτίμηση ότι τον Μάιο θα έχει διαμορφωθεί ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος. Εντός του μήνα επίσης η ελληνική οικονομία θα βρεθεί στο μικροσκόπιο του ΔΝΤ, τα στελέχη του οποίου αναμένεται να πραγματοποιήσουν τη δεύτερη μεταπρογραμματική αξιολόγησή τους.
Στις 4 Ιουνίου η ΕΛΣΤΑΤ θα δημοσιοποιήσει την εκτίμησή της για τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το Α΄ τρίμηνο του 2020. Η ανακοίνωση θα δώσει ένα πρώτο μικρό δείγμα ως προς το κατά πόσο μπορεί να επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη του φετινού προϋπολογισμού για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,8%.
Η επόμενη σύνοδος του Eurogroup όπου μπορεί να συζητηθεί το ζήτημα των πρωτογενών πλεονασμάτων θα διεξαχθεί στις 11 Ιουνίου στο Λουξεμβούργο. Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης θα συνεδριάσουν την ίδια ημέρα και με την ιδιότητα του διοικητικού συμβουλίου του ESM και θα ακούσουν τα συμπεράσματα του πρώην Επιτρόπου Οικονομικών Χοακίν Αλμούνια και των συνεργατών του για την αξιολόγηση του 3ου Μνημονίου της Ελλάδας.
Θα ακολουθήσει στις 17 Ιουνίου η δεύτερη προγραμματισμένη φετινή αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο Scope.
Ο χορός των αξιολογήσεων θα συνεχιστεί το 2ο εξάμηνο του έτους με τη Fitch στις 24 Ιουλίου, τη Standard & Poor’s και την DBRS στις 23 Οκτωβρίου, τη Moody’s στις 6 Νοεμβρίου και τέλος ξανά τη Scope στις 4 Δεκεμβρίου.