του Αργύρη Παπαστάθη
Αλυσιδωτές επιπτώσεις για την οικονομία και τη διαπραγμάτευση έχουν τα στοιχεία για τη βύθιση της οικονομίας κατά το τέταρτο τρίμηνο της περασμένης χρονιάς. Πέρα από την επιβεβαίωση με αριθμούς της αίσθησης που ήταν διάχυτη στην αγορά (και στις τράπεζες) τους τελευταίους πέντε μήνες, η επί τα χείρω αναθεώρηση των στατιστικών ρίχνει νερό στο μύλο της καχυποψίας του επικεφαλής Ευρώπης του ΔΝΤ, Πόουλ Τόμσεν ο οποίος αμφισβητεί τη δυνατότητα της Ελλάδας να πιάσει τους στόχους.
Ας αρχίσουμε από το τελευταίο. Την ώρα που ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος ζητεί από το Ταμείο να αναθεωρήσει τις δικές του εκτιμήσεις για να «πλησιάσει» αυτές των Ευρωπαίων η ΕΛΣΤΑΤ αναθεωρεί τα στοιχεία πάνω στα οποία «πάτησε» η Κομισιόν για να εκτιμήσει πριν από ένα μήνα -στις χειμερινές προβλέψεις- ότι το 2016 έκλεισε με ανάπτυξη 0,3% του ΑΕΠ. Τα στοιχεία όμως της ΕΛΣΤΑΤ εμφανίζουν προς το παρόν ύφεση 0,05% του ΑΕΠ.
Και όλα αυτά σε μια συγκυρία που η Αθήνα «καίγεται» να δεχτεί το ΔΝΤ τις εκτιμήσεις του γενικού γραμματέα δημοσιονομικής πολιτικής κ. Φραγκίσκου Κουτεντάκη ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 ήταν 3% του ΑΕΠ, δηλαδή έξι φορές ή (4,5 δισ. ευρώ) πάνω από το στόχο της χρονιάς για ανάπτυξη 0,5% του ΑΕΠ. Αν δεν «περάσει» η ελληνική θέση τότε το ΔΝΤ θα συνεχίζει να ζητάει μέτρα και για το 2018, κάτι που μοιάζει απαγορευτικό για την κυβέρνηση καθώς δεν φαίνεται να περνάει από τη Βουλή.
«Τελικά δεν είμαστε τρελοί. Όλη η αγορά έλεγε από τον Σεπτέμβριο ότι δεν πάει καλά η οικονομία και τώρα δυστυχώς το βλέπουμε αποτυπωμένο στους αριθμούς» λέει στο newmoney.gr παράγοντας του επιχειρηματικού κόσμου. Μάλιστα στελέχη της αγοράς και οικονομολόγοι συμφωνούν ότι οι οιωνοί για το 2017 δεν είναι καλοί καθώς οι πρώτες ενδείξεις από την κατανάλωση στην αρχή του τρέχοντος έτους είναι αποθαρρυντικές ενώ η αρνητική επίπτωση (carry over) από το «χειρόφρενο» στην οικονομία κατά το τέταρτο τρίμηνο θα έχει επίπτωση στο 2017 όπως φαίνεται από τους πρόδρομους δείκτες.
Από την ανάλυση προκύπτει ότι ένα από τα βασικά χτυπήματα για την οικονομία ήταν το γεγονός ότι η κατανάλωση των νοικοκυριών πάγωσε στο τρίμηνο Οκτωβρίου – Δεκεμβρίου, οι επενδύσεις μειώθηκαν κατά 30,7% σε ετήσια βάση ενώ και τα φορολογικά έσοδα εμφάνισαν κόπωση κατά πέφτοντας από τα 6,08 δισ. ευρώ από 6,12 δισ. ευρώ.
Το ΑΕΠ κατά το 4ο τρίμηνο 2016 παρουσίασε μείωση κατά 1,2% σε σύγκριση με το 3ο τρίμηνο 2016, έναντι της μείωσης 0,4% που είχε ανακοινωθεί στην πρώτη εκτίμηση του 4ου τριμήνου στις 14 Φεβρουαρίου. Ακόμη και σε σύγκριση με το 4ο τρίμηνο 2015 παρουσίασε μείωση κατά 1,1% έναντι της αύξησης 0,3% που είχε ανακοινωθεί στην πρώτη εκτίμηση του 4ου τριμήνου. Συνολικά το εν λόγω τρίμηνο ήταν σε όρους όγκου ΑΕΠ (με εποχική και ημερολογιακή διόρθωση) το χειρότερο τέταρτο τρίμηνο από το 1998, δηλαδή εδώ και 19 χρόνια!
Η καθυστέρηση για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης από την πλευρά της κυβέρνησης απειλεί να μετατρέψει σε «αυτοεκπληρούμενη προφητεία» τις υπερβολικά απαισιόδοξες προβλέψεις Τόμσεν, που επιμένει ότι η Ελλάδα θα φτάσει σε πλεόνασμα μόλις 1,5% του ΑΕΠ το 2018, έναντι στόχου 3,5% του ΑΕΠ.
Υπενθυμίζεται ότι η εκτίμηση για ανάπτυξη 2,7% του ΑΕΠ το 2017, την οποία υιοθέτησε και το Ταμείο, στηριζόταν στο σενάριο της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης στο τέλος του 2016 και στην ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση στις αρχές του 2017. Καμία από τις δύο αυτές προϋποθέσεις δεν συντρέχουν σήμερα, κάτι που σημαίνει ότι ολόκληρο το μακροοικονομικό σενάριο πάνω στο οποίο βασίζονται και οι προβλέψεις για τα φορολογικά έσοδα του 2017 κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα προς όφελος της καχυποψίας Τόμσεν.
Οι αρνητικές επιπτώσεις από την καθυστέρηση για το κλείσιµο της αξιολόγησης και την ένταξη στο QE φαίνονται ήδη στα στοιχεία για την οικονομία:
1. Οι εκροές καταθέσεων υπερβαίνουν 2 δισ. ευρώ από την αρχή του 2017 όπως ανέφεραν υψηλόβαθµες τραπεζικές στο περιθώριο των επαφών κυβέρνησης – Θεσµών.
2. Ο ∆είκτης Οικονοµικού Κλίµατος του ΙΟΒΕ υποχώρησε σηµαντικά τον Φεβρουάριο στις 92,9 µονάδες.
3. Τα κόκκινα δάνεια παρουσίασαν ξαφνικά αύξηση 1 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο ανατρέποντας την πτωτική τάση που είχε διαµορφωθεί τους προηγούµενους µήνες.
4. Οι λιανικές πωλήσεις µειώθηκαν 1,3% τον Δεκέµβριο του 2016 σε ετήσια βάση.
5. Ο όγκος των εξαγωγών μειώθηκε κατά 7% τον Δεκέμβριο σε σύγκριση µε τον προηγούµενο µήνα.
6. Οι προσδοκίες στη µεταποίηση, όπως αποτυπώνονται στον δείκτη PMI (παραγγελιών) της Markit για την Ελλάδα βούλιαξαν τον Ιανουάριο στο χαµηλότερο επίπεδο των τελευταίων 16 µηνών (46,6 µονάδες).