Η ελληνική οικονομία υποχώρησε με ρυθμούς ρεκόρ κατά 14% κατά το β’ τρίμηνο του 2020, ενώ, την ίδια ώρα, η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να «θεραπεύσει» την οικονομία έχει βάλει τη χώρα σε τροχιά για χρέος στο 200% του ΑΕΠ, όπως έχει προβλέψει και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Στο μεταξύ, το έλλειμμα του προϋπολογισμού έχει φτάσει σε νέα υψηλά (περί το 7%).
Η αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στην ύφεση
Όπως σχολιάζει άρθρο στο MISES WIRE που αναδημοσιεύει το ZeroHedge, η ελληνική κυβέρνηση προσπάθησε να αντιμετωπίσει την ύφεση με χαλαρούς δημοσιονομικούς και νομισματικούς κανόνες μέσω της ΕΚΤ.
Αρχικός στόχος ήταν να δώσει στήριξη σχεδόν σε όλους από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα για τους μήνες που ισχύει το lockdown, ενώ έλπιζε σε οικονομική ανάκαμψη το καλοκαίρι. Σύντομα όμως έγινε σαφές ότι αυτό ήταν μόνο ευσεβής πόθος.
Ο κόσμος της τουριστικής βιομηχανίας παραδέχθηκε ότι θα χρειαστούν χρόνια μέχρι να φτάσει στα προ κορωνοϊού επίπεδα. Και η κατάσταση έγινε χειρότερη όταν έγινε αντιληπτό πόσο εξαρτάται η ελληνική οικονομία από τον τουρισμό, ο οποίος ισοδυναμεί με το 20% του ΑΕΠ και καλύπτει το 22% της απασχόλησης συνολικά στην Ελλάδα.
Επίσης, οι λύσεις που πρόσφερε η κυβέρνηση, όπως άλλωστε και οι περισσότερες άλλες κυβερνήσεις της Ευρώπης, ήταν κυρίως πολιτικές που αφορούν τη ζήτηση.
Τα μέτρα αυτά, επισημαίνει το άρθρο, μπορούν να προσφέρουν μόνο βραχυπρόθεσμη ανακούφιση, μεταθέτοντας τον πραγματικό «πόνο» για αργότερα.
Η ανεργία σημείωσε μια αύξηση 1,2% από τον Μάρτιο στον Απρίλιο, 1,3% από τον Απρίλιο στον Μάιο, ενώ σημείωσε μια μικρή μείωση κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής τουριστικής περιόδου. Ο ΟΟΣΑ έχει προβλέψει ότι η ανεργία θα φτάσει σχεδόν στο 20% μέχρι το τέλος του χρόνου.
Στο μεταξύ, το γεγονός ότι το ΑΕΠ σημείωσε συρρίκνωση 14% κατά το β’ τρίμηνο σημαίνει ότι η ελληνική οικονομία θα χρειαστεί χρόνια για να φτάσει στα προ πανδημίας επίπεδα, κυρίως αν συνυπολογιστεί η αναιμική ανάπτυξη της τελευταίας δεκαετίας.
Source: International Monetary Fund, World Economic Outlook: The Great Lockdown (Washington, DC: International Monetary Fund, April 2020).
Τι πήγε λάθος;
Ο ισολογισμός της ΕΚΤ είχε μια τεράστια αύξηση από το 39% του ΑΕΠ στο 54% κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Σε σύγκριση με τον ισολογισμό τον ισολογισμό της Fed είναι περίπου στο 32% του ΑΕΠ.
Οι ενέσεις ρευστότητας μέσω της ΕΚΤ μετέτρεψαν σε ζόμπι έναν σεβαστό αριθμό εταιρειών στην ΕΕ, και τα εταιρικά τους χρέη έφτασαν σε νέα ιστορικά υψηλά. Στην περίπτωση της Ελλάδας η κυβέρνηση εκμεταλλεύτηκε το νέο φορολογικό περιθώριο επιβολής κυρώσεων της ΕΕ , που της επέτρεψε να διαιωνίσει διαρθρωτικά προβλήματα στην οικονομία της μαζί με μεγάλα ελλείμματα.
Κατά την τουριστική περίοδο τα κόστη ήταν τόσο υψηλά που ένα μεγάλο τμήμα της τουριστικής βιομηχανίας αποφάσισε να μην ανοίξει για το καλοκαίρι, καθώς υπολόγισαν ότι με το άνοιγμα θα έχανα περισσότερα χρήματα.
Η παρέμβαση της κυβέρνησης έκανε τα πράγματα ακόμα χειρότερα, καθώς δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της οικονομίας – τους ανελαστικούς νόμους στα εργασιακά. Αντί να τους κάνει πιο φιλελεύθερους, τους αυστηροποίησε ακόμα περισσότερο. Γι’ αυτό και οι επιχειρηματίες δεν κατάφεραν να προσαρμοστούν στο σοκ της κρίσης του κορωνοίού. Καθιστώντας τις προσλήψεις ακόμα πιο ακριβές και πιο επίφοβες έφτιαξαν τη συνταγή τη καταστροφής, κυρίως σε μια εύθραυστη οικονομία που στερείται αποταμιεύσεων και επενδύσεων, όπως είναι η ελληνική.
Κι ενώ οι δαπάνες δεν κατάφεραν να ενισχύσουν την οικονομία, δεν μπορούμε να πούμε ότι είχε άμεσο αρνητικό αντίκτυπο – βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον, καθώς χρηματοδοτείται κυρίως από την ΕΕ.
Από την άλλη πλευρά, η φτηνή πίστωση και τα δάνεια κατέστησαν δυνατή από την ΕΚΤ να ασκεί πολιτική πίεσης στις τράπεζες, παρατείνοντας έτσι ένα άλλο σημαντικό διαρθρωτικό πρόβλημα της συνολικής οικονομίας: έλλειψη αποταμιεύσεων και περισσότερο χρέος.
Τα ελλείμματα είναι ακόμα ένα θέμα που χρήζει αντιμετώπισης αφού έφτασαν σε ιστορικό υψηλό, καθιστώντας το διάστημα 2010-2020 μια χαμένη δεκαετία για το σύνολο της οικονομίας, αφού η πρόθεση της ευρωπαϊκής λιτότητας ήταν να κάνει το χρέος πιο βιώσιμο.
Source: Trading Economics
Ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών παραδέχτηκε ότι οι φορολογικές περικοπές που πραγματοποιήθηκαν τους τελευταίους μήνες δεν θα είναι μόνιμες, καθώς ο νέος στόχος είναι η Ελλάδα να έχει τη μεγαλύτερη πτώση του χρέους προς το ΑΕΠ στην ευρωζώνη.
Επιφανειακά, τα πλεονάσματα είναι καλό και πολύ απαραίτητα, αλλά είναι σημαντικό να ρωτήσουμε αν αυτά τα πλεονάσματα θα γίνουν πραγματικότητα. Οι φορολογικές περικοπές δεν θα είναι μόνιμες, οπότε φαίνεται ότι οι Έλληνες σύντομα θα ακολουθήσουν την ίδια αποτυχημένη στρατηγική που ακολουθούν εδώ και μια δεκαετία και που προωθήθηκε από τους Ευρωπαίους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες – υψηλοί φορολογικοί συντελεστές για την αύξηση των κρατικών εσόδων, αλλά ελάχιστες μειώσεις στις δημόσιες δαπάνες.
Το πρόβλημα δεν ήταν οι φορολογικές περικοπές αλλά οι κρατικές δαπάνες και τα ελλείμματα. Τα ελλείμματα έχουν μεγαλύτερη επίδραση στον ιδιωτικό τομέα από τις δαπάνες. Στο τέλος της ημέρας, αυτά τα ελλείμματα θα πρέπει να πληρωθούν από τις μελλοντικές γενιές. Οι πιθανές αυξήσεις φόρων στο μέλλον θα αποτελούσαν ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή για τον ιδιωτικό τομέα. Ετσι, επισημαίνει το άρθρο, η θεραπεία είναι χειρότερη από την ασθένεια. Κάτι που θα μπορούσε να αποφευχθεί με τη μονιμοποίηση της μείωσης των φόρων, μειώνοντας την πίεση στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και την αύξηση της επενδυτικής ελευθερίας, με μείωση των γραφειοκρατικών εμποδίων, ώστε να αυξηθούν οι ξένες επενδύσεις που έχει τόσο μεγάλη ανάγκη η χώρα. Τα γραφειοκρατικά εμπόδια
Ο Δείκτης Οικονομικής Ελευθερίας του Ηeritage Foundation’ δίνει μια ρήσιμη εικόνα για την οικονομική ελευθερία στην Ελλάδα.
Το ακόλουθο γράφημα συγκρίνει την επενδυτική ελευθερία στη χώρα με άλλα κράτη που ανταγωνίζονται για προσέλκυση επενδύσεων.
Συμπέρασμα
Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι όταν έχουμε μια οικονομία με χαμηλή παραγωγικότητα και πολλά χρλέηχρέη, το κλείσιμο της οικονομίας δύο φορές μέσα σε ένα έτος έχει επιπτώσεις που θα παραμείνουν για χρόνια, ανάλογα βέβαια και με τις πολιτικές ανάκαμψης που ακολουθούνται. Η οικονομία χρειάζεται σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η εργατική νομοθεσία πρέπει να γίνει πιο προοδευτική.
Τα πλεονάσματα του προϋπολογισμού είναι πράγματι ο σωστός στόχος, ειδικά τώρα, για την αποφυγή μιας άλλης κρίσης χρέους, αλλά τα πλεονάσματα πρέπει να προέρχονται από περικοπές που έγιναν στο δημόσιο τομέα. Οι φορολογικές περικοπές πρέπει να γίνουν μόνιμες και ακόμη μεγαλύτερες για να αναπτυχθεί και να επεκταθεί η οικονομία.
Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, είναι το να κάνουμε τις ξένες και εγχώριες επενδύσεις ευκολότερες και λιγότερο δαπανηρές, καθώς η Ελλάδα φαίνεται να εξουδετερώνεται από γειτονικές χώρες.
Διαβάστε ακόμη:
Brexit: Η Κομισιόν προτείνει μέτρα έκτακτης ανάγκης για σενάριο αποχώρησης χωρίς συμφωνία
Αποκαλυπτήρια για τη «νέα» Τράπεζα Πειραιώς – Τι θα γίνει στη σημερινή έκτακτη Γενική Συνέλευση