«Να κλείσει κανείς ή να μην κλείσει», για να πάρει τα μέτρα στήριξης που προσφέρει η κυβέρνηση; Σε εποχή κατάρρευσης του τζίρου και προσδοκιών, νοικοκυριά και επιχειρήσεις παρακολουθούν τις εξαγγελίες μέτρων και ρωτούν: «τι μπορεί να κάνει το κράτος και για εμάς»;
Επιχειρήσεις που υπολειτουργούν χωρίς εισπράξεις, ιδιοκτήτες ακινήτων που χάνουν 40% των εισοδημάτων, αλλά και όσοι ήταν ή έμειναν άνεργοι έως 17 Μαρτίου δεν έχουν σχεδόν τίποτα να ωφεληθούν, παρά μόνο μια δόση “ρευστότητας”, είτε άμεσα με χαμηλότοκα μικροδάνεια, είτε έμμεσα με αναστολή πληρωμής φόρων που έπρεπε να βρουν να τους πληρώσουν τον Μάρτιο.
Μεγάλοι χαμένοι είναι οι δανειολήπτες που καλούνται να πληρώσουν τα χρέη τους. Προς το παρόν δεν έχει ληφθεί μέριμνα , πέραν μιας «ανάσας» για τους «πράσινους» δανειολήπτες και της διακοπής της όχλησης στους «κόκκινους» δανειολήπτες.
Από την άλλη, σε αντίθεση με τα Μνημόνια, για πρώτη φορά σε καιρό κρίσης το ελληνικό κράτος προσπαθεί να κάνει πράγματα και να αναλάβει να σηκώσει ένα μέρος από το βάρος όσων χρειάζονται βοήθεια. Τα 400 ευρώ το μήνα και με πλήρη κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών του που δίνει στον απλό εργαζόμενο είναι μια αρχή.
Ωστόσο, ούτε με 400 ευρώ προφανώς ζει ένα νοικοκυριό. Και από τα 3 εκατομμύρια εργαζόμενους ή τους 350.000 επαγγελματίες και αυταπασχολουμένους (ή και τους 300.000 αγρότες) στην χώρα μας, μόλις το μισό εκατομμύριο υπάλληλοι έχει καλυφθεί από τα μέτρα που ανακοίνωσε έως χθες η κυβέρνηση. Οι 8 στους 10 ψάχνουν και δεν βρίσκουν τον εαυτό τους μέσα στα μέτρα αυτά. Για παράδειγμα:
– Υπάλληλοι σε επιχειρήσεις που λειτουργούν, δεν παίρνουν 400 ευρώ ακόμα και αν είναι απλήρωτοι
– Υπάλληλοι που απολύθηκαν από επιχειρήσεις που έκλεισαν δια νόμου έως 17 Μαρτίου, δεν παίρνουν 400 ευρώ αλλά μόνο βοήθημα ΟΑΕΔ
– Υπάλληλοι σε επιχειρήσεις που ο εργοδότης τις έκλεισε χωρίς κρατική εντολή, δεν δικαιούται 400 ευρώ αλλά μόνο βοήθημα ΟΑΕΔ
– Καταστήματα και επιχειρήσεις που παραμένουν ανοικτά (πχ ψιλικατζίδικα, βενζινάδικα κλπ) έχουν χάσει πελάτες επειδή «μένουνε σπίτι» αλλά δεν καλύπτονται από αναστολές πληρωμών φόρων και εισφορών.
– Κυλικεία ή παράπλευρες δραστηριότητες σχετικές με σχολεία, δικαστήρια κλπ έχουν νεκρώσει και πληρώνουν ενοίκιο –έστω και μειωμένο κατά 40%.
– Ιδιοκτήτες ακινήτων χάνουν 40% των ενοικίων τους, όπως και οι επιχειρήσεις ή οι υπάλληλοι που στεγάζονται στα ακίνητά τους, αλλά θα τύχουν μόνον μιας χρονικής μετάθεσης πληρωμών για 3 -4 μήνες αργότερα.
Βεβαίως η κυβέρνηση έχει ήδη εξαγγείλει και εφαρμόζει σταδιακή επέκταση όλων των μέτρων που λαμβάνει κάθε φορά και σε επιπλέον κατηγορίες δικαιούχων στη συνέχεια. Ήδη τα πρώτα μέτρα ξεκίνησαν για τρεις νόμους που είχαν μπει άμεσα “καραντίνα” και αναστολή λειτουργίας, αλλά τώρα επεκτάθηκαν και σε εταιρείες εστίασης ή σε ξενοδοχεία resort και στο λιανεμπόριο που μόλις προχτές μπήκε λουκέτο. Την άλλη εβδομάδα θα επεκταθούν τα 400 ευρώ το μήνα (ή 800 ευρώ για Μάρτιο-Απρίλιο) σε επιπλέον 100.000 εργαζόμενους, ενώ σειρά παίρνουν και περίπου 150.000-200.000 επαγγελματίες.
Με τα έως τώρα δεδομένα όμως, μένουν έξω από την περίμετρο των δεκτών βοήθειας οι 8 στους 10 εργαζόμενους και χιλιάδες επιχειρήσεις. Και καθώς σχεδιάζονται και άλλες περιοριστικές παρεμβάσεις για λόγους καταπολέμησης της επιδημίας, και πάλι θα μένουν κάποιοι διαρκώς έξω από την περίμετρο των μέτρων στήριξης που ανακοινώνονται.
Για παράδειγμα:
– Αρτοποιεία έχουν χάσει τζίρο από καφέδες σε τραπεζοκαθίσματα. Άλλα τα αναπλήρωσαν κάνοντας ντελίβερι. Πιθανότατα να χάσουν «ενέσεις» ρευστότητας, επειδή έχουν πελατεία που άλλοι πια δεν έχουν.
– Σούπερ μάρκετ αλλά και καταστήματα χαρτικών και νοσοκομειακού υλικού φαίνεται να έχουν –προσωρινά- άνοδο του τζίρου λόγω αποθεματοποίησης από τους καταναλωτές. Αν όμως δεν αποκατασταθεί η αλυσίδα τροφοδοσίας (και διεθνώς ακόμη σε είδη όπως πχ τα αντισητπικά ή τις μάσκες κλπ) τότε οι ελλείψεις που παρουσιάζονται ίσως δεν αποδειχθούν παροδικές και τελικώς να πάψουν να λειτουργούν.
Για όλους πάντως, τα επόμενα νέα μέτρα θα έρχονται σταδιακά. Για επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις που δεν διατάχθηκε η διακοπή λειτουργίας τους, προβλέπεται εξέταση κατά περίπτωση και ανά Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας (ΚΑΔ) προκειμένου να διαπιστωθεί ποιοι επηρεάζονται περισσότερο. Είναι προφανές ότι όλοι ανεξαιρέτως επηρεάζονται, αφού αγορά και η Οικονομία έχουν πατήσει φρένο κατά σχεδόν 80%.
Ωστόσο είναι μαθηματικά αδύνατον να καλύψει όλη την ζημιά και ό,τι χάνεται, το Κρατος από μόνο τους. Η κυβέρνηση και το κράτος συμμετέχουν μεν στην υποστήριξη όσων πλήττονται, αλλά στο βαθμό που και το ίδιο το Κράτος αντέχει να μην έχει έσοδα και να κάνει διαρκώς δαπάνες.
Αν και η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί ότι θα πολλαπλασιάζει τις ενέσεις ρευστότητας και τα μέτρα στήριξης στην πράξη (επί τη βάσει στοιχείων τζίρου κλπ) και πάλι όμως γεννώνται αδικίες. Πχ κουρεία, υπηρεσίες περιποίησης ή φροντιστήρια έχουν κλείσει και θα πρέπει να αποζημιωθούν, αλλά ….κατ’οίκον «επισκέψεις» συνεχίζονται.
Το μόνο που καταφέρνει εκ των πραγμάτων πάντως το Κράτος είναι να συγκρατεί κομμάτια από τη βάση της πυραμίδας που τρίζει, προκειμένου να μην καταρρεύσει ολοκληρωτικά το οικοδόμημα. Προσπαθεί δηλαδή με μια σειρά να προσφέρει αντιστήριξη στα σημεία όπου μπορεί και απειλείται περισσότερο με κατάρρευση το οικοδόμημα
Στη βάση της «πυραμίδας» βρίσκονται αυτή τη στιγμή όλες οι επιχειρήσεις και οι παραγωγικοί φορείς που δεν έχουν κανένα έσοδο στο ταμείο τους. Το δίλημμα για αυτές είναι: να συνεχίσουν να λειτουργούν θα τους επιτρέπεται να αναβάλλουν προσωρινά τις πληρωμές φόρων και εισφορών που θα τις πληρώσουν αργότερα, ενώ ταυτόχρονα απαλλάσσονται από ασφαλιστικές εισφορές και πληρωμές μισθών; Ή να κλείσουν από μόνες τους επειδή δεν έχουν έσοδα, απαλλάσσονται σχεδόν από όλα, εκτός από τα χρέη που ήδη έχουν σε προμηθευτές και εργαζόμενους.