Προς αναστολή του ΦΠΑ στην οικοδομική δραστηριότητα για μία τριετία προχωρά η νέα κυβέρνηση, με στόχο την αναστήλωση της οικοδομής, η οποία υπέστη ισχυρό πλήγμα στα χρόνια της κρίσης.
Εξαιτίας της κρίσης, ο κλάδος έχει υποστεί μεγάλες επιπτώσεις. Η προστιθέμενη αξία του ευρύτερου τομέα των Κατασκευών μειώθηκε την περίοδο 2007-2017 κατά 51%, από 22,4 δισ. το 2007 σε €10,8 δισ. το 2017. Η προστιθέμενη αξία του τομέα των Κατασκευών αντιστοιχούσε το 2017 στο 5,2% του ΑΕΠ έναντι 8,8% στην ΕΕ28.
Μετά τη σημαντική μείωση της απασχόλησης, ο κατασκευαστικός τομέας συγκέντρωσε το 2017 το 8,1% της συνολικής απασχόλησης στην ελληνική οικονομία, έναντι 11,7% το 2007.
Το φορολογικό νομοσχέδιο το οποίο πρόκειται να καταθέσει η κυβέρνηση αναμένεται να ενσωματώνει φορολογικές ελαφρύνσεις ύψους 6 δισ. ευρώ σε ορίζοντα τετραετίας, οι οποίες θα περιλαμβάνουν ένα πακέτο στήριξης της οικοδομικής δραστηριότητας.
Οι διατάξεις οι οποίες είναι ήδη έτοιμες προβλέπουν:
1. «Πάγωμα» για μια τριετία του ΦΠΑ κατά τις μεταβιβάσεις ακινήτων. Σήμερα επιβάλλεται σε κάθε μεταβίβαση νεόδμητου ακινήτου ΦΠΑ με συντελεστή 24%, με εξαίρεση την πρώτη κατοικία. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς ακινήτων, η επιβολή ΦΠΑ με αυτόν τον συντελεστή αποτελεί το βασικότερο αντικίνητρο αγοράς νεόδμητου ακινήτου από τους ενδιαφερόμενους.
2. Αναστολή για μια ακόμη τριετία του φόρου υπεραξία στις αγοραπωλησίες ακίνητων. Η πρακτική των αλλεπάλληλων αναστολών του φόρου υπεραξίας κατά τις μεταβιβάσεις ακινήτων στο παρά πέντε της εκπνοής της προηγούμενης παράτασης, αίρεται και έτσι εκλείπει ένας ακόμα παράγοντας αβεβαιότητας. Για τρία ακόμα χρόνια όπως ορίζει το νομοσχέδιο, ο φόρος υπεραξίας κατά τις μεταβιβάσεις ακινήτων θα παραμείνει στο «ψυγείο» και το 2022 το μέτρο θα επανεξεταστεί από μηδενική βάση. Ο φόρος υπεραξίας στα ακίνητα είναι ένας φόρος που ουσιαστικά δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
3. Έκπτωση φόρου ίση με το 40%-50% της δαπάνης για ενεργειακή, λειτουργική ή αισθητική αναβάθμιση των κτιρίων. Πρακτικά , εάν ένας ιδιοκτήτης ακινήτου προχωρήσει σε εργασίες θερμομόνωσης ή απλούστερα αλλάξει παράθυρα στο σπίτι του, με το συνολικό κόστος στα 10.000 ευρώ θα έχει έκπτωση φόρου 4.000 ευρώ. Η έκπτωση αυτή θα συμψηφίζεται με δικές του υποχρεώσεις προς την εφορία είτε αφορούν φόρο εισοδήματος, είτε ΕΝΦΙΑ.
4. Μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 30% εντός της διετίας. Η μείωση θα αφορά όλους τους ιδιοκτήτες ακινήτων ενώ οι μικροιδιοκτήτες ακινήτων θα δουν από φέτος το λογαριασμό του ΕΝΦΙΑ να ξεφουσκώνει κατά 10% μεσοσταθμικά.
Οι κινήσεις αυτές και ειδικά η αναστολή του ΦΠΑ, θα αυξήσουν τη ζήτηση για νέες κατοικίες, καθώς υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον από το εξωτερικό για επενδύσεις σε ακίνητα στην Ελλάδα, όπως δείχνουν τα στοιχεία από τις ιδιωτικές αγοραπωλησίες ακινήτων από κατοίκους του εξωτερικού.
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στις νέες οικοδομές από 24% σε 13% θα έδινε στους κατασκευαστές τη δυνατότητα μείωσης των τιμών πώλησης νέων κατοικιών κατά περίπου 9%, βελτιώνοντας τη σχετική τιμή των νέων έναντι των παλαιότερων κατοικιών, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να φέρει επιπλέον επενδύσεις έως 140 εκατ. ευρώ και να δημιουργήσει από 921 έως 3.650 θέσεις εργασίας. Όλα αυτά θα είχαν μια θετική επίδραση στο ΑΕΠ της Ελλάδας αυξάνοντας το κατά 66 – 265 εκατ. ευρώ.
Συνολικά αναμένεται πως η μείωση του ΦΠΑ θα έχει αρκετά σημαντική οικονομική θετική επίδραση, εφόσον, εκτός από την αύξηση της εγχώριας ζήτησης, ένα μέρος των επενδύσεων από το εξωτερικό κατευθυνθεί σε νέες κατοικίες. Επιπλέον, αφού τα έσοδα από ΦΠΑ σε νέες οικοδομές διαμορφώθηκαν σε πολύ χαμηλό επίπεδο, κατά μέσο όρο 13,5 εκατ. ευρώ την πενταετία 2013-2017, τότε μια μείωση του συντελεστή ΦΠΑ δεν θα είχε ιδιαίτερο δημοσιονομικό αντίκτυπο.
Η συμβολή του κατασκευαστικού κλάδου
Η συνολική συνεισφορά του κλάδου των Κατασκευών σε όρους ΑΕΠ διαμορφώθηκε το 2017 σε €19,9 δισεκ. (περίπου 11% του ΑΕΠ της χώρας). Σε όρους απασχόλησης, και λαμβάνοντας υπόψη τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις, η συνολική συνεισφορά της κατασκευαστικής δραστηριότητας υπολογίζεται σε 505 χιλ. θέσεις εργασίας. Προκύπτει δηλαδή, ότι για κάθε €1 που δαπανάται στον κλάδο των Κατασκευών προστίθεται €1,8 στο ΑΕΠ της χώρας, εκ του οποίου €0,4 καταλήγουν στα ταμεία του κράτους. Αντίστοιχα, για κάθε €1 εκατ. αξίας που παράγουν οι Κατασκευές, δημιουργούνται 44,5 θέσεις εργασίας στην οικονομία, εκ των οποίων οι 18 αφορούν άμεσα τον κλάδο των Κατασκευών.
Η οικονομική ανάπτυξη της χώρας είναι, επομένως, άρρηκτα συνδεδεμένη με τον τομέα των Κατασκευών. Η αύξηση των επενδύσεων σε υποδομές και άλλα κατασκευαστικά έργα αποτελεί προϋπόθεση για την επιτάχυνση του ρυθμού μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας και την αποκλιμάκωση της ανεργίας.