Του Κωστή Πλάντζου
Τον Ιούλιο του 2015, όταν εκατομμύρια Έλληνες σχημάτιζαν καθημερινά ουρές στα ΑΤΜ για 60 ευρώ την ημέρα, στο υπουργείο Οικονομικών έλεγαν πως … «δεν υπάρχουν capital controls», με το επιχείρημα ότι δεν είχε δοθεί εντολή για ελέγχους στα τελωνεία (επί Βαρουφάκη τουλάχιστον) και όποιος ήθελε έβγαζε στη Βουλγαρία όσα μετρητά ήθελε. Εχθές όμως, το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε πως τα capital controls τελείωσαν -στο εσωτερικό της χώρας– και από Δευτέρα θα παίρνουν όσα λεφτά θέλουν από την Τράπεζα.
Τι άλλαξε μετά από 3 χρόνια, ώστε στο υπουργείο Οικονομικών να νοιώθουν άνετα να μιλούν για το «τέλος των capital controls»; Ότι λόγω υπερφορολόγησης και κατασχέσεων οι λογαριασμοί των ιδιωτών άδειασαν και ό,τι έχουν πλέον οι Έλληνες στις τράπεζες είναι ίσα-ίσα όσα χρειάζονται για να ζήσουν ή να πληρώσουν φόρους. Το κράτος δεν πλήρωνε αλλά συνεχώς εισέπραττε με άγριο φοροκυνηγητό, με αποτέλεσμα τα λεφτά των ιδιωτών να μεταφερθούν στους τραπεζικούς λογαριασμούς του Κράτους. Συνεπώς, κίνδυνος φυγής κεφαλαίων στο εξωτερικό δεν υπάρχει πια, γιατί δεν περισσεύουν στους Έλληνες λεφτά για εξαγωγή στο εξωτερικό, αφού όσα υπάρχουν στους λογαριασμούς, προορίζονται αποκλειστικά για κάλυψη άμεσων αναγκών στο εσωτερικό της χώρας.
Τι μεσολάβησε σε αυτά τα 3 χρόνια:
– «Όσοι ήθελαν να βγάλουν τα λεφτά τους, το έχουν κάνει ήδη», λένε και στο υπουργείο Οικονομικών. Είτε με 60 ευρώ την ημέρα, είτε με 420 την εβδομάδα, είτε με 1.800 το μήνα, είτε με 5.000 ευρώ τους τελευταίους μήνες, αν σε κάποιον περίσσευαν 60.000 ευρώ για να τα βγάλει στο εξωτερικό ή «στο στρώμα», μπόρεσε μέσα σε 1.000 μέρες να τα σηκώσει από τις τράπεζες.
– Στην πραγματικότητα, αρχές του 2015 αποσύρθηκαν από τις τράπεζες περίπου 15 δισ ευρώ, που παρέμειναν στο εσωτερικό της χώρας. Αυτό προκύπτει από Έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος το 2016, που αποκάλυψε ότι στο πρώτο εξάμηνο το 2015 (όπου συνέβη το απίστευτο bank run λόγω της αβεβαιότητας που σκίασε την διαπραγμάτευση Βαρουφάκη) έγινε αυτός ο υπολογισμός για το πόσα κεφάλαια φυγαδεύτηκαν στο εξωτερικό και πόσα κρύφτηκαν κάτω από τα στρώματα. Μετά την επιβολή των capital controls, στόχος ήταν αυτά τα κεφάλαια των 15 δισ. ευρώ να επιστρέψουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στο τραπεζικό σύστημα.
– Ο ένας τρόπος ήταν η υπερφορολόγηση, για να μπουν τα λεφτά αυτά στα κρατικά Ταμεία. Εξαιτίας της υπερφορολόγησης, οι καταθέσεις σε τραπεζικούς λογαριασμούς του Δημοσίου αυξήθηκαν κατά 20 δισ. ευρώ! Τέλος Ιουνίου του 2015 (πριν τα capital controls) ήταν μόλις 4,735 δισ. ευρώ και τέλος Ιουλίου (μετά την επιβολή της απαγόρευσης αναλήψεων) 5,593 δισ. ευρώ.
Τρία χρόνια μετά, στο τέλος Ιουνίου του 2018 είχαν φτάσει στα 25,002 δισ. ευρώ.
– Ο άλλος τρόπος ήταν να μην έχουν λεφτά οι Έλληνες, για να μην τους νοιάζει να τα σηκώσουν από την τράπεζα. Τέλος Ιουνίου 2015 οι κάτοικοι της χώρας (νοικοκυριά) είχαν καταθέσεις 128,256 δισ. ευρώ και τον Ιούλιο μειώθηκαν κατά τι στα 126,747 δισ. ευρώ. Τρία χρόνια μετά –και αφού η χώρα παρέμεινε στην ευρωζώνη- οι καταθέσεις αυξήθηκαν στα 143,844 δισ. τον Ιούνιο του 2018 και στα 145 δισ. ευρώ (για την ακρίβεια 144,936 δισ. ευρώ) τέλος Ιουλίου του 2018. Δηλαδή οι καταθέσεις τους στις τράπεζες αυξήθηκαν μετά από 3 χρόνια δουλειάς κατά 16-17 δισ. ευρώ –και πριν καλά-καλά αρχίσουν οι πληρωμές ΕΝΦΙΑ, φόρων εισοδήματος κλπ ύψους 10 δισ. ευρώ που πέφτουν όλοι μαζεμένοι στο β΄ εξάμηνο της χρονιάς.
– Τα λεφτά αυτά μπαίνουν κυρίως για πληρωμές των φόρων. Αν δεν πληρώσουν από μόνοι τους, ενεργοποιούνται κατά χιλιάδες οι κατασχέσεις που, πάρα πολύ συχνά, πέφτουν σε λογαριασμούς που είναι ήδη άδειοι! Και έπεται συνέχεια, γιατί το 2015 οι Έλληνες χρωστούσαν περίπου 75 δισ. ευρώ στην εφορία, ενώ το 2018 τα ληξιπρόθεσμα χρέη αυξήθηκαν στα 100 δισ. ευρώ (+25 δισ. ευρώ) και, όπως αυτήν την εβδομάδα επισήμως αποκαλύφθηκε, τα πραγματικά ληξιπρόθεσμα χρέη μαζί με προσαυξήσεις και τόκους φτάνουν ήδη στα 180 δισ. ευρώ (όσο το ΑΕΠ της χώρας).
Είτε «με το στανιό» και κατασχέσεις, είτε με δόσεις, οι Έλληνες πληρώνουν ετησίως 4-5 δισ. για τα παλαιά χρέη, ενώ οι «τρέχοντες» άμεσοι και έμμεσοι φόροι ξεπερνούν τα 40 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Με δεδομένο το ακατάσχετο όριο των 1.000 ευρώ για μισθωτούς και συνταξιούχους, για 3,8 εκατομμύρια οφειλέτες του Δημοσίου, δεν περισσεύουν και πολλά για να τα βγάλουν στο εξωτερικό ή για να τα φυλάξουν «για ώρα ανάγκης» στο σπίτι.
Έτσι, με το τέλος των capital controls στις αναλήψεις, μπορεί να μπει τέλος και στο …bullying που δέχονται οι μισθοσυντήρητοι, διαβάζοντας στις οθόνες των ΑΤΜ ότι έχουν «διαθέσιμο όριο ανάληψης» τα 5.000 ευρώ το μήνα, ενώ η κατάθεση που έχουν στο λογαριασμό τους είναι λιγότερα και από 100 ευρώ. Αντιθέτως όμως, μπορούν ελεύθερα ήδη από καιρό να σηκώσουν ανά πάσα στιγμή όσα χρήματα θέλουν, χωρίς να ρωτούν πόσα τους επιτρέπουν τα capital controls.
Κατά τα λοιπά πάντως, οι απαγορεύσεις για τα λεφτά στο εξωτερικό παραμένουν, αν και με μεγαλύτερα όρια συναλλαγών, και για ιδιώτες και για επιχειρήσεις. Απολύτως ελεύθεροι να βγάλουν όσα θέλουν στο εξωτερικό είναι μόνον όσοι έχουν κέρδη και μερίδια από κεφάλαια που έφεραν για επενδύσεις στην χώρα μας από το εξωτερικό -και έως το 100% της επένδυσής τους.