Οικονομία

Φόρος «εκ των προτέρων» σε εποχικές επιχειρήσεις

Στο στόχαστρο χιλιάδες ατομικές επιχειρήσεις ή ΙΚΕ «με κεφάλαιο 1 ευρώ», καθώς επιτήδειοι τις ανοίγουν για να κλέβουν εκατομμύρια από την Εφορία

Κωστής Πλάντζος

14 Μαΐου 2024 - 11:00

Σε ελεγκτικό κλοιό θα βρεθούν οι εποχικές επιχειρήσεις που ανοίγουν κατά χιλιάδες από τις αρχές Μαΐου και εν όψει της τουριστικής σεζόν. Για πρώτη φορά θα επιβάλλεται φόρος εκ των προτέρων για όσους είναι ύποπτοι φοροδιαφυγής.

Στο στόχαστρο μπαίνουν και χιλιάδες ατομικές επιχειρήσεις ή ΙΚΕ «με κεφάλαιο 1 ευρώ» καθώς, αν και «μικρές στο μάτι», επιτήδειοι τις ανοίγουν για να κλέβουν εκατομμύρια ευρώ από την Εφορία!

Φαντάζει απίστευτο, αλλά μόνο τους τελευταίους μήνες από ελέγχους σε μόλις δώδεκα (12) ατομικές επιχειρήσεις και ΙΚΕ, οι ελεγκτές της ΑΑΔΕ διαπίστωσαν ότι απέκρυψαν ή «ξέπλυναν» κέρδη και φόρους, ύψους από 135 εκατομμύρια ευρώ συνολικά!

«Προληπτικός» φόρος

Ως υψηλής επικινδυνότητας χαρακτηρίζονται οι… πρωτοεμφανιζόμενοι, δηλαδή εποχικές επιχειρήσεις που έχουν συσταθεί την τελευταία τριετία και δεν έχουν αποκτήσει φορολογικό προφίλ.

Υπάρχει όμως και η άλλη όψη του νομίσματος: επιχειρήσεις με χρέη και βεβαρυμένο παρελθόν κάνουν διακοπή εργασιών και εν συνεχεία ξαναστήνουν νέες επιχειρήσεις με πρόσωπα-«βιτρίνες» και στον ίδιο χώρο ακόμα -κυρίως με τη μορφή μονοπρόσωπης ΙΚΕ-, αλλά ενώ εκπληρώνουν κανονικά τις φορολογικές τους υποχρεώσεις (π.χ. εκδίδουν αποδείξεις, υποβάλλουν δηλώσεις κ.λπ.) δεν καταβάλλουν ούτε φόρο εισοδήματος ούτε ασφαλιστικές εισφορές. Και όταν φτάσει η ώρα των περιοδικών δηλώσεων και της απόδοσης του ΦΠΑ, εξαφανίζονται αφήνοντας ένα τεράστιο «φέσι» στην Εφορία.

Αυτό αλλάζει με τον νέο Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ), που ψηφίστηκε πριν από 20 μέρες και ξεκινά να εφαρμόζεται άμεσα. Η ΑΑΔΕ πλέον θα μπορεί, προληπτικά, να επιβάλλει «ενδιάμεσο προσδιορισμό φόρου» στις περιπτώσεις όπου προκύπτει επικείμενος κίνδυνος φοροδιαφυγής.

Οι ελεγκτικές αρχές έχουν παρατηρήσει ότι πολλές εποχικές επιχειρήσεις όταν ξεκινούν τη δραστηριότητά τους είναι καθ’ όλα νόμιμες. Εκδίδουν όλες τις αποδείξεις, τις αποστέλλουν στην ΑΑΔΕ και υποβάλλουν την πρώτη τρίμηνη δήλωση ΦΠΑ…

Το πρόβλημα ξεκινά όταν δεν καταβάλλουν στη συνέχεια ούτε ένα ευρώ από τον ΦΠΑ που έχουν παρακρατήσει ή, στην καλύτερη, πληρώνουν μόνο την πρώτη δόση και στη συνέχεια απλώς εξαφανίζονται!

Σε μια από τις πάμπολλες περιπτώσεις τέτοιων επιχειρήσεων, η οποία είχε κάνει όλες τις δηλώσεις και «ξέχασε» να αποδώσει ΦΠΑ 285.000 ευρώ, ελεγκτές του ΣΔΟΕ βρήκαν και κατάσχεσαν επιτόπου 70.000 ευρώ, πριν αυτή προλάβει να κλείσει και εξαφανιστεί.

Σε αυτό το φαινόμενο έρχεται να δώσει απάντηση η νέα διάταξη (άρθρο 36 του ΚΦΔ), η οποία διευρύνει το πεδίο εφαρμογής του εκτιμώμενου φόρου που και σήμερα προβλέπεται, αλλά αφορά κυρίως την περίπτωση όπου η φορολογική διοίκηση έχει ενδείξεις ή υποψίες ότι ο φορολογούμενος «ετοιμάζεται να την κάνει», εγκαταλείποντας τη χώρα.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο προσδιορισμός του φόρου μπορεί να γίνει από τη φορολογική διοίκηση «με βάση όλα τα στοιχεία που διαθέτει και πριν από την προθεσμία υποβολής της φορολογικής δήλωσης (ενδιάμεσος προσδιορισμός φόρου)».

Συνεπώς, αν κάποιος κινεί υποψίες -με βάση κριτήρια κινδύνου που δεν δημοσιοποιούνται-, η ΑΑΔΕ μπορεί να επιδιώξει άμεσα τη βεβαίωση και είσπραξη του ΦΠΑ και των φόρων, πριν καν λήξει ο χρόνος που κανονικά υποβάλλει δήλωση ΦΠΑ η επιχείρηση.

Πώς «δουλεύουν»

Η φάμπρικα των «εξαφανισμένων» εμπόρων δεν είναι καινούριο φαινόμενο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, το 2023 οι Υπηρεσίες Ερευνών και Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων (ΥΕΔΔΕ) «ξετρύπωσαν» πάμπολλες τέτοιες περιπτώσεις. Οχι σπάνια, το αντικείμενο που δηλώνουν είναι εικονικό, ενώ πολλές φορές «γλυκαίνονται» και, αντί να εξαφανιστούν άμεσα, συνεχίζουν και για δεύτερο ή τρίτο χρόνο να κάνουν «επάγγελμα» τη φοροδιαφυγή, αυξάνοντας όμως τον κίνδυνο να εντοπιστούν και να αποκαλυφθούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιούν «αχυράνθρωπους», υπερήλικες ή εξαθλιωμένα άτομα-«βιτρίνα» που δεν έχουν συνείδηση της θέσης και του ρόλου τους, ενώ «τα μεγάλα κεφάλια» διαφεύγουν.

Κατά συνέπεια, ακόμα και οι 12 μεγαλύτερες υποθέσεις που εντοπίστηκαν μέσα στο 2023, όπου επιτήδειοι είχαν προλάβει και «τσίμπησαν» από περίπου 11 εκατομμύρια ευρώ κατά μέσον όρο κάθε επιχείρηση, μάλλον ως κορυφή του παγόβουνου μπορούν να χαρακτηριστούν.

Για παράδειγμα:

Ατομική επιχείρηση σε νησί του Αιγαίου, με αντικείμενο δραστηριότητας υπηρεσίες πίστας καρτ, απέκρυπτε επί μια τριετία έσοδα ύψους 11.200.000 ευρώ.
ΙΚΕ στα Δωδεκάνησα, με αντικείμενο το εμπόριο απομιμήσεων κοσμημάτων (σουβενίρ), κατά τα έτη 2018-2022 υπέβαλε ανακριβείς δηλώσεις φόρου εισοδήματος και ΦΠΑ, αποκρύπτοντας φορολογητέα ύλη καθαρής αξίας 1.184.530 ευρώ και μην αποδίδοντας ΦΠΑ ύψους 124.800 ευρώ.
Ατομική επιχείρηση παροχής γευμάτων από μεζεδοπωλεία στην ευρύτερη Περιφέρεια Θεσσαλονίκης δεν εξέδωσε φορολογικά στοιχεία, αποκρύπτοντας φορολογητέα ύλη ύψους 3.061.100 ευρώ, πλέον ΦΠΑ 724.400 ευρώ.
Ατομική επιχείρηση με έδρα στο Ηράκλειο Κρήτης και αντικείμενο την κατασκευή μεταλλικών πορτών και παραθύρων, κατά τα έτη 2016-2020, δεν υπέβαλε δηλώσεις φόρου εισοδήματος, αποκρύπτοντας 6.205.000 ευρώ.
Ατομική επιχείρηση επισκευής αμαξωμάτων στην Κρήτη, κατά τα έτη 2019 και 2020, υπέβαλε ανακριβείς δηλώσεις φόρου εισοδήματος, αποκρύπτοντας 2.606.800 ευρώ.
Μονοπρόσωπη ΙΚΕ με έδρα στη Θεσσαλονίκη και αντικείμενο δραστηριότητας το εμπόριο ηλεκτρονικού και τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού εξέδωσε 708 εικονικά φορολογικά στοιχεία, συνολικής καθαρής αξίας 37.202.600 ευρώ.
Μονοπρόσωπη ΙΚΕ στην Αθήνα, με αντικείμενο κατασκευαστικές εργασίες, βρέθηκε ότι κατά την τετραετία 2017-2019 εξέδωσε 5.416 εικονικά φορολογικά στοιχεία, καθαρής αξίας 26.402.000 ευρώ.
Ατομική επιχείρηση εμπορίας φρούτων στην Πέλλα έλαβε 29 εικονικά φορολογικά στοιχεία, καθαρής αξίας 4.554.758 ευρώ.
Μονοπρόσωπη ΙΚΕ στην Αχαΐα, με δηλωθείσα δραστηριότητα την ενοικίαση μεταφορικού εξοπλισμού, εξέδωσε 835 εικονικά φορολογικά στοιχεία, συνολικής καθαρής αξίας 23.433.700 ευρώ και έλαβε 3 εικονικά φορολογικά στοιχεία, συνολικής καθαρής αξίας 208.000 ευρώ.
Μονοπρόσωπη Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία στη Δυτική Αττική, που εμφανιζόταν ως εμπορικός αντιπρόσωπος πώλησης φαρμάκων και ιατρικών ειδών, έλαβε 119 εικονικά φορολογικά στοιχεία, καθαρής αξίας 6.026.074 ευρώ και εξέδωσε 120 εικονικά φορολογικά στοιχεία, καθαρής αξίας 6.097.707 ευρώ.
Μονοπρόσωπη ΙΚΕ στην Αττική, με αντικείμενο την εμπορία κινητών τηλεφώνων και προϊόντων πληροφορικής, προέβαινε σε ενδοκοινοτικές παραδόσεις δίσκων SSD, συνολικής αξίας 1.280.000 ευρώ προς κυπριακή εταιρεία με συναφές αντικείμενο. Συνέπεια της πρακτικής του ως άνω κυκλώματος ήταν η απώλεια εσόδων από ΦΠΑ ύψους 600.000 ευρώ.
Μονοπρόσωπη ΙΚΕ στο κέντρο της Αθήνας πραγματοποιούσε πωλήσεις ενδυμάτων και υποδημάτων μέσω Διαδικτύου, χωρίς να εκδώσει 46.482 αποδείξεις, συνολικής αξίας 2.956.700 ευρώ, πλέον ΦΠΑ 709.600.