«Κάθε project και… δικαστήριο», λένε παράγοντες του οικονομικού επιτελείου εκφράζοντας ανησυχία για κύμα δικαστικών προσφυγών κατά διαγωνισμών και νέων έργων, που αποτρέπει επενδυτές και εκτρέπει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη που έχει ανάγκη η χώρα. Και υπογραμμίζουν ότι, εκτός από τους οίκους αξιολόγησης, την πολιτική σταθερότητα, τις προκλήσεις στην οικονομία και την επενδυτική βαθμίδα, «η ανάπτυξη και οι επενδύσεις περνούν πλέον από τα δικαστήρια»!
Μπλόκο στις επενδύσεις
Στο οικονομικό επιτελείο κάνουν λόγο για «βιομηχανία προσφυγών» από ανταγωνιστικά επιχειρηματικά συμφέροντα μέχρι και τοπικές ομάδες πίεσης, σε μια περίοδο όπου ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης κάνει λόγο δημόσια για «ουρές επενδυτών» σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αλλά και λιμάνια, logistics, υποδομές, ακίνητα, επιχειρήσεις κ.λπ., ενώ ο κρατικός προϋπολογισμός έχει θέσει στόχο την αύξηση των επενδύσεων κατά 15% το 2024.
Σε κλοιό δικαστικών πιέσεων μπαίνουν και τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία όμως έχουν δεσμευτικούς χρόνους υλοποίησης και έτσι για κάθε καθυστέρηση που τυχόν προκληθεί η χώρα απειλείται να χάσει ή να επιστρέψει χρήματα στην Ε.Ε., ενώ μπορεί τα έργα να μην ολοκληρωθούν ή να έχουν την τύχη του Κτηματολογίου που έχει στοιχειώσει εδώ και δεκαετίες.
Project… πιέσεων
Τα περισσότερα νέα μεγάλα έργα στη χώρα έρχονται διαρκώς αντιμέτωπα με προσφυγές. Εκτός από τις δυσκολίες κατασκευής τους, η Γραμμή 4 του Μετρό, ο ΒΟΑΚ, το flyover, η λεωφόρος Κύμης και άλλα έργα έχουν να αντιμετωπίσουν και τις προσφυγές, πριν ή μετά την έναρξή τους. Από αυτές κάποιες θεωρούνται δικαιολογημένες και χρήσιμες, άλλες σκόπιμες και προσχηματικές.
Λόγω και των δημοτικών εκλογών που μεσολάβησαν, έξαρση καταγράφουν και οι προσφυγές από τους ΟΤΑ και τους τοπικούς φορείς, με στόχο τον εκτροχιασμό ή την καθυστέρηση σημαντικών επενδύσεων και αξιοποίησης ακινήτων και υποδομών.
Ενδεικτικά, τους τελευταίους 6-12 μήνες:
1/Αξιοποίηση Μαρίνας Πύλου: Ο διαγωνισμός έληξε στις 30 Μαρτίου του 2023. Εξι μήνες αργότερα (στις 21 Σεπτεμβρίου και λίγο πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές) ο Δήμος Πύλου Νέστορος κατέθεσε αγωγή νομής στο Πρωτοδικείο Καλαμάτας διεκδικώντας τμήμα της χερσαίας ζώνης της μαρίνας. Για να διευκολύνει το τοπικό αίτημα, το ΤΑΙΠΕΔ πρότεινε να παραχωρηθεί στον δήμο το επίμαχο τμήμα για πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η πρόταση απορρίφθηκε όμως από τον δήμο.
2/ Αξιοποίηση πρώην χώρων ΕΟΜΜΕΧ στον Ταύρο: Κοντεύουν δύο χρόνια (από τις 18 Μαΐου του 2022) που ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός του ΤΑΙΠΕΔ. Ωστόσο η κόντρα με τον δήμο απειλεί με έξωση τον επενδυτή και το ακίνητο δεν αποκλείεται τελικά να επιστρέψει στο Δημόσιο.
Για τον Δήμο Μοσχάτου-Ταύρου, «το κτίριο του ΕΟΜΜΕΧ αποτελεί ένα πολυσήμαντο (μη εμπορεύσιμο) τοπόσημο για την περιοχή» και είναι «θέμα πρώτης προτεραιότητας». Κινήθηκε δικαστικά για να ακυρώσει τον διαγωνισμό, ώστε να πάρει το ακίνητο και να το αξιοποιήσει ως θερμοκοιτίδα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, καθώς και μουσείο εθνικής αντίστασης διότι, σύμφωνα με τον δήμο, στον χώρο αυτόν οργανώνονταν πριν από 100 χρόνια προσφυγικά και, μετέπειτα, κατοχικά συσσίτια από το ΕΑΜ.
Εναν χρόνο μετά (27 Δεκεμβρίου 2023) το δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή. Ωστόσο μια επένδυση που θα έδινε πνοή στην περιοχή, νέες θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία με οφέλη για τους κατοίκους και τη δημοτική αρχή, παραμένει στο μηδέν. Διότι ο δήμος τροποποίησε μετά το πέρας του διαγωνισμού (τον Ιούλιο του 2022) το ρυμοτομικό σχέδιο και τις χρήσεις γης στο οικοδομικό τετράγωνο όπου βρίσκεται το ακίνητο, μη επιτρέποντας κατοικίες και εμπορικά καταστήματα. Αν και δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου θορύβησε τους Ολλανδούς επενδυτές (MRP TAVROS) που πλέον αμφιβάλλουν αν μπορούν να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους, αφού με άλλες συνθήκες αγόρασαν το ακίνητο και άλλες ανακύπτουν μετά.
3/Αξιοποίηση ακινήτου στη Βερβερόντα: Στις 20 Οκτωβρίου του 2023, τέσσερις ημέρες πριν από την υποβολή προσφορών για αξιοποίηση 627 στρεμμάτων στο Πόρτο Χέλι, το Σωματείο «Ενωση Πολιτών Ενάντια στη Διαφθορά» κατέθεσε ασφαλιστικά μέτρα και αίτηση προσωρινής διαταγής για αναστολή του διαγωνισμού. Το Πρωτοδικείο Αθηνών την απέρριψε. Στις 24 Οκτωβρίου το ΤΑΙΠΕΔ ανακοίνωσε ότι έλαβε μία προσφορά. Στις 27 Οκτωβρίου το σωματείο επανήλθε με νέα προσφυγή. Την 1η Νοεμβρίου απορρίφθηκε ξανά. Παρά τα εμπόδια, το ΤΑΙΠΕΔ ζήτησε βελτιωμένη οικονομική προσφορά από τον επενδυτή, η οποία, όμως, ήταν πολύ χαμηλή και κήρυξε τον διαγωνισμό άγονο.
4/Ακίνητο στη Νέα Ηράκλεια Χαλκιδικής: Μετά από 10 χρόνια διαδικασιών και αντεγκλήσεων, στις 3 Αυγούστου του 2023 πέρασε στον επενδυτή αντί 1,42 εκατ. ευρώ. Ωστόσο στις 15 Σεπτεμβρίου ο Δήμος Προποντίδας κατέθεσε νέα αγωγή στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης διεκδικώντας 2,5 στρέμματα περιμετρικά του ρέματος εντός του ακινήτου. Υποστηρίζει ότι το 2006 η Νομαρχία Χαλκιδικής είχε παραχωρήσει την έκταση αυτή στον δήμο, αν και το 1998 η Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου είχε χαρακτηρίσει το σύνολο του ακινήτου δημόσιο κτήμα (παλαιός αιγιαλός) με την απόφαση που μεταβιβάστηκε στο ΤΑΙΠΕΔ προς αξιοποίηση. Περιβαλλοντικές οργανώσεις συνεχίζουν να πιέζουν για να βάλουν εμπόδια ή να αλλάξουν οι όροι της επένδυσης.
5/ ΛΑΡΚΟ: Ξεχωριστή είναι η περίπτωση της ελληνικής νικελοβιομηχανίας ΛΑΡΚΟ. Στους διαγωνισμούς για το εργοστάσιο της Λάρυμνας (από το ΤΑΙΠΕΔ) και τα μεταλλεία (από τον Ειδικό Εκκαθαριστή) αναδείχθηκε προτιμητέος επενδυτής (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-AD Holdings). Ωστόσο η διαδικασία έχει παγώσει κατόπιν προσφυγής της ιρλανδικής CMI, μέχρι την εκδίκασή της από το ΣτΕ (ύστερα από δύο αναβολές έως τώρα). Από το 2020 έως σήμερα έχουν καταβληθεί περίπου 95 εκατ. ευρώ στον Ειδικό Διαχειριστή από το Δημόσιο, αλλά το μέλλον της ΛΑΡΚΟ παραμένει αβέβαιο, παρότι με στροφή από την πυρομεταλλουργία στην υδρομεταλλουργία, όπως προβλέπει το σχέδιο του επενδυτή, η ΛΑΡΚΟ θα μπορούσε να πρωταγωνιστεί στην παραγωγή καθαρού νικελίου και κοβαλτίου διεθνώς.
Κάθε έργο και… δικαστήριο
Η τακτική των προσφυγών είναι γνωστή στην Ελλάδα από το παρελθόν. Ωστόσο επιστρέφει δριμύτερη, ιδίως από τότε που η οικονομία μπήκε ξανά «στη λεωφόρο των επενδύσεων» και προσπαθεί συνεχώς να ανεβάσει ρυθμούς.
Στο κοντινό παρελθόν υπήρξε εμπλοκή και με προσφυγές για:
■ Αλλαγές στη Γραμμή Μετρό στην Αθήνα, προκειμένου να μην κατασκευαστεί σταθμός στα Εξάρχεια ή να αλλάξει η έξοδος στην πλατεία Ριζάρη.
■ Το flyover Θεσσαλονίκης, με αίτημα ακύρωσης των περιβαλλοντικών όρων.
■ Την επέκταση της λεωφόρου Κύμης (την πρώτη επέκταση της Αττικής οδού), διεκδικώντας να είναι σκεπαστό το τμήμα που θα διέρχεται από τον Δήμο Ηρακλείου.
Τον τελευταίο χρόνο έγιναν επίσης προσφυγές για οδικά έργα όπως τα Ιωάννινα – Κακαβιά και Μακρακώμη – Τυμφρηστός. Οι αντίστοιχοι διαγωνισμοί ακυρώθηκαν και αναγκαστικά έγινε επαναδημοπράτηση.
Θύματα προσφυγών περιβαλλοντικού χαρακτήρα, οι οποίες όμως έγιναν δεκτές από τα δικαστήρια, είχαν πέσει παλαιότερα, μεταξύ πολλών ακόμα, η Περιφερειακή Υμηττού (που ολοκληρώθηκε πάντως ως σκεπαστή με σήραγγες) και η Υποθαλάσσια Αρτηρία Θεσσαλονίκης, που τελικώς ματαιώθηκε και το Δημόσιο αναγκάστηκε να πληρώσει περίπου 85 εκατ. ευρώ για έργο που δεν έγινε ποτέ.
Διαβάστε ακόμη
Αύξηση 10% για Ελλάδα προβλέπει φέτος ο CEO της TUI
Οι 4+1 «Εντολές» του Σπύρου Θεοδωρόπουλου προς τους νέους επιχειρηματίες (vid)
Πλειστηριασμοί: Ξανά στο σφυρί ακίνητα – «φιλέτα» στο Κολωνάκι και το ιστορικό κέντρο (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ