Μεγάλες αναταράξεις και σοβαρές καθυστερήσεις στο πρόγραμμα ανάπτυξης των υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, προκαλούν οι επιπτώσεις της πανδημίας και η κατρακύλα των διεθνών τιμών πετρελαίου που εγκυμονούν κινδύνους ακόμη και για αποχώρηση των μεγάλων διεθνών παικτών της αγοράς.
Πριν τρία χρόνια, χαιρετίστηκε πανηγυρικά η είσοδος στην χώρα μας πετρελαϊκών κολοσσών όπως της Exxon Mobil, της Total και της Repsol σε συνεργασία με τα ΕΛΠΕ και την Energean για την από κοινού έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στα χερσαία και θαλάσσια οικόπεδα της χώρας. Σήμερα, η πρόκληση είναι με ποιο τρόπο, οι επενδυτές θα διαχειριστούν τις πρωτοφανείς επιπτώσεις της κρίσης COVID19 και της ραγδαίας υποχώρησης της ζήτησης για πετρέλαιο, με τις τιμές να έχουν υποχωρήσει ακόμη και κάτω από τα 20 δολάρια το βαρέλι, γεγονός που γεννά μεγάλη αβεβαιότητα για την παραμονή τους στα έργα.
Στην αγορά πετρελαίου αναφέρουν ότι μια πρώτη άμυνα των εταιρειών, είναι να ζητήσουν από την κυβέρνηση να παγώσει το χρόνο των συμβάσεων για κάποιους μήνες ώστε να κερδίσουν χρόνο και να αποφασίσουν σε ένα επόμενο στάδιο για την τύχη των επενδύσεων που έχουν προγραμματιστεί.
Όπως και στις άλλες συμβάσεις παραχώρησης, που οι ιδιώτες επικαλούνται λόγους ανωτέρας βίας και ζητούν από την κυβέρνηση διάφορες διευκολύνσεις έτσι και με τους υδρογονάνθρακες θεωρείται σημαντικό για τις εταιρείες να καταφέρουν να αποφύγουν την πίεση που προκαλεί η υλοποίηση μιας σειράς υποχρεώσεων που προβλέπουν οι συμβάσεις (π.χ έναρξη σεισμικών ερευνών κ.α).
Από την Εταιρεία Διαχείρισης Υδρογονανθράκων υπενθυμίζουν ότι ήδη καταγράφονται καθυστερήσεις στις συμβατικές υποχρεώσεις και προβλέπουν νέες παρατάσεις. Στα θετικά πάντως του προγράμματος είναι ότι οι περισσότερες από τις συμβάσεις είναι σε αρχικό στάδιο, κάτι που δεν συνεπάγεται την ανάγκη μεγάλων επενδύσεων σε αυτό το στάδιο. Με εξαίρεση τα Ιωάννινα που έχουν ολοκληρωθεί οι γεωφυσικές έρευνες όλες οι άλλες παραχωρήσεις λίγο ως πολύ βρίσκονται στο ίδιο σημείο.
Ήδη, η Εxxon Mobil έχει αναστείλει μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021 τις δραστηριότητες της στην κυπριακή ΑΟΖ εξαιτίας της πανδημίας και της κατάστασης που επικρατεί στις διεθνείς αγορές πετρελαίου κάτι που θα καθυστερήσει σημαντικά τον ευρύτερο ενεργειακό σχεδιασμό των Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας στην ανατολική Μεσόγειο.
Υπενθυμίζεται ότι Exxon Mobil έχει μειώσει τις διεθνείς επενδύσεις κατά 30% ώστε να αντιμετωπίσει την κατάρρευση της τιμής του πετρελαίου ενώ και η Total προχωρεί σε σημαντικές περικοπές.
Η Γαλλική εταιρεία έχει ήδη αναθεωρήσει την πολιτική της στα έργα των παραχωρήσεων αφού λίγο πριν την κρίση συμφώνησε να μεταβιβάσει το μερίδιό της στο οικόπεδο 2 στο Ιόνιο Πέλαγος, στην Energean.
Επί του παρόντος, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές η συναλλαγή δεν έχει εγκριθεί από την ΕΔΕΥ και το υπουργείο (βρίσκονται στο στάδιο της ανταλλαγής εγγράφων) κάτι που νομικά συνεπάγεται ότι δεν έχει επέλθει μέχρι στιγμής, καμία μεταβολή στην μετοχική σύνθεση.
Αυτό όμως δεν αλλάζει το σχεδιασμό για την Energean, η οποία επιθυμεί να αποκτήσει την συμμετοχή της Total και ο λόγος είναι ότι το μπλόκ 2 συνορεύει με το αντίστοιχο μπλοκ της Edison που βρίσκεται στην Ιταλία, στο οποίο η Energean έχει συμμετοχή 60% ως operator μέσω της εξαγοράς της Edison. Υπενθυμίζεται ότι η Energean έχει εξαγοράσει και τις συμμετοχές της ιταλικής εταιρείας κατά 50% στην παραχώρηση του Πατραϊκού Κόλπου και κατά 25% στο “οικόπεδο 2” δυτικά της Κέρκυρας στο Ιόνιο Πέλαγος.
Αντίστροφη μέτρηση για τον Πρίνο
Ήδη, τους πρώτους τριγμούς από την κρίση, αντιμετωπίζει ο Πρίνος, ο οποίος μόνο σε ένα θαύμα μπορεί να ελπίζει για να σωθεί. Τα σενάρια των τελευταίων εβδομάδων περί κρατικοποίησης φαντάζουν μη ρεαλιστικά ενώ η ζημιογόνος λειτουργία είναι αδύνατο να παραταθεί.
Σήμερα, όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές, το κοίτασμα στη Καβάλα έχει δύο βασικά προβλήματα: το πρώτον είναι ότι παραμένει ασύμφορο το λειτουργικό κόστος και το δεύτερον είναι η αποπληρωμή δανείων που έχουν επενδυθεί για την ανάπτυξη του κοιτάσματος.
Ως προς το πρώτο, δεν φαίνεται ότι μπορεί να υπάρξει λύση ενώ για το δεύτερο η λήψη κάποιου δανείου με ευνοϊκούς όρους πιθανότητα θα παρείχε κάποιες διευκολύνσεις. Επί του παρόντος πάντως εκκρεμούν συζητήσεις με την κυβέρνηση η οποία παρακολουθεί τις εξελίξεις.
Τις επιπτώσεις της κρίσης αντιμετωπίζουν και άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες με τελευταίο κρούσμα το λουκέτο που ανακοίνωσε τις προηγούμενες μέρες στην Σικελία άλλη μια μικρού μεγέθους εταιρεία εκμετάλλευσης πετρελαίου, η Ιρμίνιο.
Σε ότι αφορά τις συμβάσεις παραχώρησης, η κοινοπραξία Exxon Mobil μαζί με τη γαλλική Total και τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ), μέχρι στιγμής δεν έχει ανακοινώσει στην Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) κάποιο πρόγραμμα νέων σεισμικών ερευνών για τις δύο παραχωρήσεις στα θαλάσσια οικόπεδα Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Οι δύο συμβάσεις εγκρίθηκαν από το Κοινοβούλιο το περασμένο φθινόπωρο κάτι που δεν δημιουργεί υποχρεώσεις από την πλευρά των επιχειρήσεων άμεσης επένδυσης όπως σε άλλα μπλοκ. Αυτό όμως μπορεί να οδηγήσει και μια πιο εύκολη έξοδο στο μέλλον.
Στα υπόλοιπα θαλάσσια οικόπεδα, στο Κατάκολο που ανήκει στην Energean, η γεώτρηση δεν έχει προχωρήσει ενώ στον Πατραϊκό, πήρε παράταση για το 2021 και υπολογίζεται να πάρει και νέα.
Όσον αφορά στα τέσσερα χερσαία οικόπεδα, των Ιωαννίνων (Repsol-Energean) είναι το μοναδικό στο οποίο έχουν περατωθεί οι γεωφυσικές έρευνες, όμως είναι βέβαιο ότι οι εταιρείες δεν θα προχωρήσουν στο επόμενο βήμα με αυτό το κλίμα στην αγορά.
Σε Αιτωλοακαρνανία (Repsol-Energean) αλλά και σε Άρτα – Πρέβεζα καθώς και στη Βορειοδυτική Πελοπόννησο που είναι τα ΕΛΠΕ, οι σεισμικές έρευνες δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει.