«Λίφτινγκ» στον εξωδικαστικό μηχανισμό ετοιμάζουν κυβέρνηση και τράπεζες προκειμένου να εντάσσονται περισσότεροι και να απορρίπτονται λιγότεροι στη ρύθμιση των 240 δόσεων για οφειλές προς την Εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις τράπεζες.
Στο επίκεντρο των αλλαγών βρίσκονται οι ενήμεροι δανειολήπτες και ειδικά όσοι βρίσκονται στο όριο να «κοκκινίσουν».
Γι’ αυτούς εξετάζεται το ενδεχόμενο επιμήκυνσης των δανείων με έναν τρόπο που να μην επηρεάσει αρνητικά τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών.
Στην ίδια κατεύθυνση εξετάζεται και το ενδεχόμενο, όσοι μπορούν, να αποπληρώσουν νωρίτερα τα ποσά που χρωστούν χωρίς να έχουν καμία επιβάρυνση.
Αυτό όμως που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι η παρέμβαση για υποχρεωτική διαμεσολάβηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό όταν απορρίπτεται η αρχική αίτηση.
Ειδικότερα, οι αλλαγές που δρομολογούνται στον εξωδικαστικό μηχανισμό είναι οι εξής:
■ Ενήμεροι δανειολήπτες: Οι συνεπείς δανειολήπτες, σήμερα, απορρίπτονται από τον εξωδικαστικό μηχανισμό και απ’ ό,τι φαίνεται αυτό είναι δύσκολο να αλλάξει. Το πρόβλημα είναι πως εάν τα δάνεια αυτά ρυθμιστούν, επαναταξινομούνται στην κατηγορία των «κόκκινων» αυξάνοντας τον δείκτη NPE. Ετσι, κυβέρνηση και τράπεζες αναζητούν μια άλλη λύση για τους ενήμερους. Το πιθανότερο σενάριο προβλέπει επιμήκυνση στα εν λόγω δάνεια, ώστε οι οφειλέτες να μπορούν να εξυπηρετούν μια συνολική ρύθμιση μαζί με τα χρέη τους προς το Δημόσιο.
■ Πρόωρη εξόφληση – διάρκεια ρύθμισης: Ενα από θέματα που βρίσκονται στο τραπέζι των συζητήσεων είναι να δοθεί η δυνατότητα στους οφειλέτες να αποπληρώνουν νωρίτερα τις ρυθμίσεις τους χωρίς επιβάρυνση. Επίσης, οι τράπεζες και τα funds ζητούν από την πλευρά τους αλλαγές (δηλαδή μείωση) στη διάρκεια των ρυθμίσεων. Σημειώνεται ότι, με βάση τα σημερινά στοιχεία, η μέση διάρκεια των ρυθμίσεων για οφειλές προς τους πιστωτές είναι 15 έτη και για οφειλές προς το Δημόσιο 18 έτη. Το υπουργείο Οικονομικών απαντά ότι για να γίνει αποδεκτό το αίτημα σύντμησης του χρόνου ρύθμισης θα πρέπει να δεχτούν οι τράπεζες ένα υψηλότερο ποσοστό διαγραφής σε περίπτωση προκαταβολής σημαντικού μέρους της οφειλής. Η δυνατότητα αυτή είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τις οφειλές μεγάλων επιχειρήσεων. Ηδη, τα ποσοστά διαγραφής οφειλών είναι σημαντικά, με τα μεγαλύτερα κουρέματα να καταγράφονται στα επιχειρηματικά δάνεια (39,6%), ενώ ακολουθούν τα καταναλωτικά (31,4%), τα στεγαστικά (21,4%) και τελευταία τα χρέη προς το Δημόσιο (20%). Σημειώνεται στο σημείο αυτό ότι το ποσοστό της διαγραφής χρέους αποφασίζεται σε συνάρτηση με την ακίνητη περιουσία που διαθέτει ο δανειολήπτης.
■ Υποχρεωτική διαμεσολάβηση: Με στόχο να αυξηθεί το ποσοστό εγκρίσεων από τις τράπεζες σχεδιάζεται να γίνει υποχρεωτική διαμεσολάβηση στην περίπτωση που έχει απορριφθεί η ρύθμιση από τους πιστωτές ή τον οφειλέτη.
Το θεσμικό πλαίσιο για τον εξωδικαστικό μηχανισμό προβλέπει ότι οι οφειλέτες μπορούν να απευθυνθούν σε έναν πιστοποιημένο διαμεσολαβητή, ο οποίος αναλαμβάνει ως ανεξάρτητος ενδιάμεσος να παρευρίσκεται σε όλες τις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους ιδιώτες πιστωτές και στον οφειλέτη και συντελεί στην εύρεση μιας βιώσιμης ρύθμισης οφειλών. Ειδικότερα, μετά την υποβολή της αίτησης από τον οφειλέτη στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, οι χρηματοδοτικοί φορείς (δηλ. οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης) μπορούν να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης οφειλών. Ο οφειλέτης έχει το δικαίωμα να διαπραγματευτεί επί της πρότασης ρύθμισης οφειλών των πιστωτών και εντός δέκα ημερολογιακών ημερών μπορεί να καταθέσει αίτημα υποβολής για διαμεσολάβηση.
Εφόσον συμφωνήσει η πλειοψηφία των χρηματοδοτικών φορέων ως προς την αξία των σχετικών απαιτήσεων που αφορά, τότε ξεκινά η διαμεσολάβηση, σύμφωνα με τις διαδικασίες που ορίζονται στον ν. 4640/2019, με διάρκεια τριάντα ημερών. Εντός αυτής της προθεσμίας, εφόσον επιτευχθεί η υπογραφή συμφωνίας αναδιάρθρωσης μεταξύ της πλειοψηφίας των πιστωτών και του οφειλέτη, τότε η διαδικασία θεωρείται επιτυχής. Σε περίπτωση που παρέλθει η ανωτέρω προθεσμία και δεν έχει επιτευχθεί η υπογραφή συμφωνίας αναδιάρθρωσης μεταξύ της πλειοψηφίας των πιστωτών και του οφειλέτη, τότε η διαδικασία θεωρείται λήξασα, δίχως δυνατότητα παράτασης ή ανανέωσης.
■ Αποδοχή από οφειλέτες: Ενα σημαντικό αγκάθι στη διαδικασία του εξωδικαστικού είναι η αποδοχή από τους ίδιους τους οφειλέτες, η οποία θα πρέπει να αυξηθεί. Το ποσοστό αποδοχής σήμερα διαμορφώνεται σε 60%, σημαντικά βελτιωμένο από το 40% που βρισκόταν τους μήνες Αύγουστο-Σεπτέμβριο. Ωστόσο, υπάρχει ανάγκη να βελτιωθεί περαιτέρω, αναφέρουν οι ίδιες πηγές. Προς αυτή την κατεύθυνση, η Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους ξεκίνησε την εξυπηρέτηση των οφειλετών μέσω της υπηρεσίας myEGDIXlive Με τον τρόπο αυτό, οι ενδιαφερόμενοι δανειολήπτες ενημερώνονται μέσω τηλεδιάσκεψης, χωρίς να απαιτείται να προσέλθουν σε γραφείο εξυπηρέτησης δανειοληπτών. Εφόσον το επιθυμεί ο οφειλέτης, στην τηλεδιάσκεψη μπορεί να συμμετέχει και τρίτο πρόσωπο, όπως ο δικηγόρος, ο λογιστής ή ο σύμβουλός του.
■ Επιτόκια: Το ετήσιο επιτόκιο ρύθμισης οφειλών προς τις τράπεζες έχει ήδη μειωθεί:
α) κατά 75 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε σε 2,50% + Euribor τριμήνου (με ελάχιστη τιμή το μηδέν) για οφειλές προς χρηματοδοτικούς φορείς που καλύπτονται ολικώς ή μερικώς από ειδικά προνόμια, από 3,25% που ήταν προηγουμένως, και
β) κατά 150 μ.β. και διαμορφώθηκε σε 3% + Euribor τριμήνου (με ελάχιστη τιμή το μηδέν) για οφειλές προς χρηματοδοτικούς φορείς που δεν καλύπτονται από ειδικά προνόμια, από 4,5% που ήταν προηγουμένως.
Το πρόβλημα παραμένει στις οφειλές προς το Δημόσιο όπου το επιτόκιο είναι υψηλότερο (Euribor + 5%). Σημειώνεται ότι, λόγω της συνεχιζόμενης αύξησης των ευρωπαϊκών επιτοκίων, η δόση που καταβάλλουν μηνιαίως οι «κόκκινοι» οφειλέτες αυξάνεται διαρκώς, με κίνδυνο να μην μπορεί να εξυπηρετηθεί.
– Ελβετικό φράγκο: Τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο εντάσσονται στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών και υπόκεινται στους κανόνες που αφορούν και τις υπόλοιπες οφειλές από οποιαδήποτε αιτία και προς οποιονδήποτε πιστωτή, ανεξαρτήτως του νομίσματος στο οποίο χορηγούνται. Τις περισσότερες φορές όμως κόβονται. Αυτό που εξετάζεται είναι η αυτόματη ένταξή τους στον εξωδικαστικό μηχανισμό, χωρίς δηλαδή να περνούν από αξιολογητές.