Με τη χθεσινή απόφαση του Eurogroup για την εκταμίευση των 767 εκατ. ευρώ από τα κέρδη των ομολόγων (ANFAs και SMPs) και την έναρξη των τεχνικών διαβουλεύσεων, ώστε να μπορέσουν να αξιοποιηθούν τα κέρδη σε επενδύσεις, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ολοκλήρωσε επιτυχώς ένα σημαντικό βήμα στον σχεδιασμό του.
Ωστόσο, όπως προκύπτει από την απόφαση αυτή, η ελληνική πλευρά έχει πλέον μπροστά της 3+7 προκλήσεις, προκειμένου να κερδίσει την «παρτίδα» της αλλαγής χρήσης των ANFAs και SMPs και το μπρα-ντε-φερ με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για την 5η μεταμνημονιακή αξιολόγηση, η οποία θα ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο.
Στο πεδίο της διαπραγμάτευσης για να χρησιμοποιηθούν σε επενδύσεις οι επιστροφές κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που διαθέτουν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης (1,3 δισ. ευρώ ετησίως), ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας πέτυχε χθες να συμφωνηθεί επισήμως η έναρξη των τεχνικών συζητήσεων και να συμπεριληφθεί σχετική αναφορά στην ανακοίνωση του Eurogroup.
Προκειμένου να καμφθούν οι ενστάσεις της Γερμανίας και των «δορυφόρων» της, που δεν ήθελαν να μεταφραστεί η εξέλιξη αυτή ως χαλάρωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα, το χθεσινό ανακοινωθέν αναφέρει ρητά ότι η πιθανή χρήση των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα σε επενδύσεις θα γίνει «με βάση τους συμφωνημένους δημοσιονομικούς στόχους και τη δήλωση του Eurogroup του Ιουνίου του 2018».
Έτσι, προκύπτουν 3 προκλήσεις:
1. Για να αξιοποιηθούν τα ANFAs και SMPs σε επενδύσεις, θα πρέπει να συμφωνηθούν οι (πολλές και σημαντικές) τεχνικές λεπτομέρειες του εγχειρήματος μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών και της ελληνικής πλευράς. Μεταξύ άλλων, ορίζεται ρητά ότι οι προς χρηματοδότηση επενδύσεις θα πρέπει να έχουν συμφωνηθεί από κοινού μεταξύ Ευρωπαίων και κυβέρνησης, ενώ απομένει να διευκρινιστεί εάν τα χρήματα θα χρησιμοποιούνται στο σύνολό τους για επενδύσεις ή εν μέρει θα εξακολουθήσουν να καλύπτουν τις ανάγκες εξυπηρέτησης του χρέους, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα. Κομβικό ρόλο στις διαβουλεύσεις προβλέπεται να παίξει και το Euro Working Group, όπως είχε αναφέρει το ΘΕΜΑ από τις 24 Νοεμβρίου.
2. Η αλλαγή χρήσης των κερδών των ομολόγων δεν θα επιτρέψει στην Ελλάδα να παρακάμψει τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, καθώς τα ANFAs και τα SMPs θα εξακολουθήσουν να μην προσμετρώνται στον υπολογισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος με βάση τους κανόνες της μεταμνημονιακής εποπτείας.
3. Η απόφαση του Eurogroup δεν προσδιορίζει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση των τεχνικών διαβουλεύσεων.
Σε κάθε περίπτωση, το σημαντικό για τη χώρα μας είναι ότι άνοιξε επισήμως η συζήτηση για το θέμα σε θετικό κλίμα και ότι, εφόσον πάνε όλα καλά, η διάθεση πρόσθετων κονδυλίων για επενδύσεις θα τονώσει την ανάπτυξη και θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη μείωση του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ, σε σύγκριση με την απευθείας αξιοποίηση των χρημάτων για την κάλυψη χρηματοδοτικών υποχρεώσεων της χώρας.
Οι προκλήσεις της 5ης αξιολόγησης
Από το χθεσινό ανακοινωθέν του Eurogroup αναδεικνύονται άλλες 7 προκλήσεις που έχει μπροστά της η κυβέρνηση το επόμενο διάστημα, προκειμένου να ολοκληρωθεί αισίως τον Φεβρουάριο η επόμενη, 5η κατά σειρά, μεταμνημονιακή αξιολόγηση. Αυτές είναι:
1. Η πλήρης εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα, που έχουν κολλήσει πάνω από τα 2 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των εκκρεμών επιστροφών φόρου. Μέχρι το τέλος του έτους, οι «καθαρές» οφειλές θα πρέπει να έχουν περιοριστεί στο 1 δισ. ευρώ και τα υπόλοιπα να έχουν «καθαρίσει» μέσα στο 2020, με εξαίρεση περίπου 140 εκατ. ευρώ από τις εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης.
2. Οι προσλήψεις στο Δημόσιο. «Αγκάθι» αποτελεί η διαφωνία κυβέρνησης-Ευρωπαίων για 7.700 προσωρινά απασχολούμενους που θα γίνουν αορίστου χρόνου, ώστε να καλυφθούν πάγιες ανάγκες, και οι οποίοι, σύμφωνα με την Κομισιόν, δεν πρέπει να εξαιρεθούν από τον κανόνα 1 προς 1 για τις προσλήψεις στο Δημόσιο.
3. Οι ιδιωτικοποιήσεις, πολλές από τις οποίες εξακολουθούν να χρειάζονται επιτάχυνση.
4. Η συνολική μεταρρύθμιση του πτωχευτικού πλαισίου για τους ιδιώτες. Από την ανακοίνωση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης φαίνεται ξεκάθαρα η ενόχληση που προκάλεσε στους Ευρωπαίους η παράταση του ισχύοντος πλαισίου προστασίας της Α΄ κατοικίας κατά 4 μήνες. «Χαιρετίζουμε την απόλυτη δέσμευση των ελληνικών αρχών να μην παρατείνουν το ισχύουν πλαίσιο πέραν του Απριλίου του 2020», επισημαίνεται χαρακτηριστικά. Τονίζεται ακόμα ότι το νέο πλαίσιο θα πρέπει να περιλαμβάνει τα αναγκαία μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης για όλα τα περιουσιακά στοιχεία των οφειλετών και να αποκαθιστά τη χορήγηση πιστώσεων από τις τράπεζες προς την οικονομία.
5. Η εκκαθάριση των κρατικών εγγυήσεων για δάνεια που έχει χορηγήσει το Δημόσιο.
6. Η εκκαθάριση των εκκρεμών υποθέσεων του νόμου Κατσέλη.
7. Η βελτίωση του πλαισίου για τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, η πλειοψηφία των οποίων κηρύσσεται σήμερα άγονη.
Στο χθεσινό ανακοινωθέν το Eurogroup αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα προβλέπεται να επιτύχει τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ τόσο φέτος όσο και το 2020, σημειώνει ότι ο προϋπολογισμός της προσεχούς χρονιάς περιλαμβάνει «ένα πακέτο φιλικών προς την ανάπτυξη μέτρων με στόχο τη μείωση των φορολογικού βάρους στο κεφάλαιο και την εργασία» και βλέπει σημαντική πρόοδο «σε ευρύτερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ιδίως στην αγορά εργασίας, την ψηφιακή διακυβέρνηση, την αδειοδότηση επενδύσεων και το επιχειρηματικό περιβάλλον».