Σε ασφυκτικό κλοιό θα μπουν άμεσα και οι οφειλέτες των Ταμείων με χρέη κάτω των 5.000 ευρώ, κινδυνεύοντας να βρεθούν αντιμέτωποι με τα αναγκαστικά μέτρα που εφαρμόζει το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), όπως η ηλεκτρονική κατάσχεση τραπεζικών καταθέσεων και οι πλειστηριασμοί. Η σχετική υπουργική απόφαση για την ένταξή τους αναμένεται να δημοσιοποιηθεί σύντομα, στο πλαίσιο της μεταφοράς όλων των υποχρεώσεων των Ταμείων στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ).
Της Μαίρης Λαμπαδίτη
Χρέη έως 5.000 ευρώ έχουν 320.000 οφειλέτες του ΙΚΑ και 210.000 αντίστοιχα του ΟΑΕΕ (από τους οποίους οι 130.000 έχουν διακόψει τη δραστηριότητά τους).
Το προφίλ του οφειλέτη αυτής της κατηγορίας είναι νέος επιχειρηματίας ή ελεύθερος επαγγελματίας που συσσώρευσε τις οφειλές του μέσα στην κρίση, από το 2010 μέχρι σήμερα. Η αδυναμία του να πληρώσει τις τρέχουσες εισφορές και τουλάχιστον δυο-τρεις ληξιπρόθεσμες δόσεις τον έβγαλε εκτός ρυθμίσεων, με αποτέλεσμα να βρεθεί στη λίστα των οφειλετών. Αλλωστε οι μισές ρυθμίσεις των οφειλετών του ΟΑΕΕ που είχαν ενταχθεί στις 100 δόσεις βάσει του ν.4321/2015 έχουν χαθεί, με αποτέλεσμα ένας στους δύο ασφαλισμένους να οφείλει στο Ταμείο.
Το ΚΕΑΟ, που θα διατηρήσει την ανεξαρτησία του εντός του ΕΦΚΑ, άρχισε ήδη να στελεχώνεται με το προσωπικό των πρώην Ταμείων το οποίο… περισσεύει μετά την κατάργηση πολλών διευθύνσεων. Οι ελεγκτές που θα φτάσουν τους 1.000, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου, θα ξεκινήσουν με ταχύτατους ρυθμούς έρευνες για τον εντοπισμό της περιουσίας -κινητής ή ακίνητης- των οφειλετών, ενώ παράλληλα θα ερευνηθούν εισοδήματα από ενοίκια, μισθούς και κληρονομιά. Υπενθυμίζεται ότι το ακατάσχετο για μισθούς και συντάξεις ορίζεται στα 1.250 ευρώ.
Στην πρώτη γραμμή του πυρός βρίσκονται 150.000 οφειλέτες με χρέη άνω των 5.000 ευρώ που δεν έχουν ρυθμίσει τα χρέη τους. Τα στελέχη του ΕΦΚΑ αποσαφηνίζουν ότι η εντολή του υπουργείου είναι το σαφάρι να επικεντρωθεί στους μεγαλοοφειλέτες και όχι στα «μικρά ψάρια», για τα οποία θα καταβληθεί προσπάθεια να επανενταχθούν σε ρύθμιση χρεών. Συνολικά, τα χρόνια της κρίσης «εξαφανίστηκαν» από το ασφαλιστικό σύστημα περίπου 350.000 ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες, οι οποίοι λόγω αδυναμίας κήρυξαν στάση πληρωμών ή διέκοψαν τη δραστηριότητά τους και πέρασαν στη μαύρη οικονομία. Μάλιστα το μέτρο της καταβολής εισφορών έναντι που προωθείται τον τελευταίο μήνα αποτελεί, σύμφωνα με το υπουργείο, κίνητρο για την επανένταξη αυτών των επαγγελματιών στο σύστημα. Μεταξύ των οφειλετών που δεν θα «ενοχλήσει» το ΚΕΑΟ είναι περίπου 10.000 ασφαλισμένοι του πρώην ΟΑΕΕ που οφείλουν έως 20.000 ευρώ και βρίσκονται κοντά στη σύνταξη. Η συγκεκριμένη κατηγορία μπορεί να συνταξιοδοτηθεί συμψηφίζοντας τις οφειλές με το ποσό της σύνταξης.
Ο ΟΑΕΕ έχει καλέσει επίσης όσους οφειλέτες έχασαν τις ρυθμίσεις να υποβάλουν αιτήσεις για επανένταξη, αφού πρώτα δηλώσουν για ποιους λόγους δεν ήταν συνεπείς στην πληρωμή των δόσεων. Η άνωθεν εντολή ήταν «κάντε λίγο τα στραβά μάτια» για να επανενταχθούν στη ρύθμιση των 100 δόσεων, καθώς οι απλήρωτες οφειλές αυξήθηκαν κατά 540 εκατ. ευρώ το τέταρτο τρίμηνο του 2016, σύμφωνα με τα στοιχεία από το ΚΕΑΟ. Η αύξηση των χρεών είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί και δίνει μια πρόγευση για τη στάση πληρωμών που θα ακολουθήσει το 2017.
Το σύνολο των οφειλών προς τα Ταμεία σήμερα φτάνει τα 30 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 17,4 δισ. είναι ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 5.000 ευρώ.
Το υπουργείο Εργασίας κατατάσσει πρώτους στη λίστα με τους αιμοδότες του ασφαλιστικού συστήματος το ΚΕΑΟ και το ΙΚΑ, καθώς προεξοφλεί χαμηλή εισπραξιμότητα από τις εισφορές ελεύθερων επαγγελματιών, αγροτών και αυτοαπασχολουμένων.
Στον Προϋπολογισμό του 2017, αν και προβλέπονται αυξημένα έσοδα από εισφορές, της τάξης του 1,371 δισ. ευρώ, αναγνωρίζεται ότι μόλις τα 49 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από τις νέες εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολουμένων. Δηλαδή μόνο το 1/3 των εσόδων.
Αντίθετα, ευοίωνα είναι τα στοιχεία του ΙΚΑ, καθώς αναμένεται το 2016 να κλείσει με αυξημένα έσοδα 5,5% σε σχέση με το 2015. Μεγαλύτερες ελπίδες τρέφει το υπουργείο για το ΚΕΑΟ βάζοντας στόχο να πιαστούν έσοδα άνω του 1 δισ. ευρώ από ληξιπρόθεσμα χρέη. Τα μηνύματα ήταν θετικά το 2016, καθώς κάθε μήνα εισέρχονταν στα ταμεία του ΚΕΑΟ περίπου 90 εκατ., ενώ μόνο τον Δεκέμβριο η είσπραξη έφτασε τα 108 εκατ. ευρώ.
Συνολικά, για το 2016 εκτιμάται ότι τα έσοδα του ΚΕΑΟ από τις ρυθμίσεις και τις πληρωμές ληξιπρόθεσμων οφειλών θα αγγίξουν τα 850-900 εκατ. ευρώ, αισθητά υψηλότερα από τα 760 εκατ. που είχαν αρχικά προϋπολογιστεί.
Το Κέντρο Είσπραξης, σύμφωνα με τη συντονίστρια του φορέα Βέρα Χατζηευσταθιάδου, βελτίωσε την αποτελεσματικότητά του κινούμενο στους εξής άξονες: α) κυνήγησε τα «φρέσκα» χρέη ώστε να προλάβει τη συσσώρευσή τους, β) αύξησε τους ελέγχους κυρίως σε μεγαλοοφειλέτες με σημαντικούς τζίρους, γ) έδειξε ότι δεν αστειεύεται εφαρμόζοντας αναγκαστικά μέτρα, όπως ηλεκτρονικές κατασχέσεις τραπεζικών καταθέσεων, πλειστηριασμούς κ.ά. Πολύ αποδοτική εισπρακτικά ήταν η εφαρμογή της αποστολής ηλεκτρονικών κατασχετηρίων εις χείρας πιστωτικών ιδρυμάτων με εισπράξεις ύψους 24.279.216 ευρώ μέσα στους πρώτους 10 μήνες λειτουργίας της εφαρμογής της. Από τις εισπράξεις αυτές το ποσό των 16.942.891 ευρώ αφορούσε οφειλές που δεν έχουν ενταχθεί σε ρύθμιση, ενώ 7.336.325 ευρώ κάλυψαν δόσεις τρεχουσών ρυθμίσεων. Απειλούμενοι με ηλεκτρονικές κατασχέσεις, πολλοί εργοδότες έσπευσαν να ενταχθούν στην πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων. Στέλεχος του ΚΕΑΟ αναφέρει: «Υπάρχει μια παγιωμένη αντίληψη στους επιχειρηματίες ότι, εφόσον έχουν κλείσει οι στρόφιγγες των τραπεζών για δανεισμό, ο πιο πρόσφορος τρόπος δανεισμού για να μη στερέψουν από ρευστότητα είναι να χρωστούν στην Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία».
Από το σύνολο των 303.821 οφειλετών που καταγράφονται σήμερα στα μητρώα του ΚΕΑΟ οι 122.319 οφείλουν έως 15.000 ευρώ (40% των οφειλετών), οι 73.437 από 15.000 έως 30.000 ευρώ, οι 20.276 από 30.000 έως 50.000 ευρώ, οι 61.040 από 50.000 έως 100.000 ευρώ, οι 13.396 από 100.000 έως 150.000 ευρώ, οι 4.425 από 150.000 έως 200.000 ευρώ, οι 5.993 από 200.000 έως 500.000 ευρώ, οι 1.818 από 500.000 έως 1 εκατ. ευρώ, ενώ 1.117 μεγαλοοφειλέτες οφείλουν πάνω από 1 εκατ. ευρώ.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το συνολικό ποσό πάνω από 3 δισ. που οφείλουν οι μεγαλοοφειλέτες με χρέη άνω του 1 εκατ. ευρώ έχει δημιουργηθεί μόνο από 978 επιχειρήσεις – σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα τα ποσά θεωρούνται ανείσπρακτα, αφού οι επιχειρήσεις έχουν κλείσει εδώ και χρόνια. Στο τέλος Σεπτεμβρίου το συνολικό ποσό των 13.664.457.338,21 ευρώ σε οφειλές που έχουν ενταχθεί στο ΚΕΑΟ είχε διαμορφωθεί σε 16.923.509.027,87 (τρέχον υπόλοιπο).
*Το παρόν άρθρο είναι αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ (15-01-2017)