Του Κωστή Πλάντζου
Να στρέψει τον εισπρακτικό μηχανισμό του Κράτους στα «πραγματικά» χρέη που μπορούν να εισπραχθούν, βάζοντας στο συρτάρι σαν ανεπίδεκτα είσπραξης δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ από το «βουνό» των 104 δισ. ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την εφορία, σχεδιάζει το οικονομικό επιτελείο.
Το σχέδιο αποκάλυψε ο Διοικητής της ΑΑΔΕ, κύριος Γιώργος Πιτσιλής ο οποίος, μιλώντας στο Tax Forum για τα «παλιά» χρέη που συσσωρεύονται επί δεκαετίες χωρίς ποτέ να εισπράττονται, ανέφερε ότι «πρέπει να τα περιορίσουμε με θεσμική διαφάνεια σε αυτά που υπάρχει πιθανότητα να εισπραχθούν».
«Κούρεμα» στα ανεπίδεκτα
Η συζήτηση αυτή για τον διαχωρισμό ανάμεσα στα «πραγματικά» και στα «ανεπίδεκτα» είσπραξης χρέη ταλανίζει το δημόσιο βίο της χώρας εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία. Τα σχέδια προέβλεπαν πως όταν διαπιστωμένα το Δημόσιο έχει ενεργήσει κάθε τι αλλά δεν βρίσκει τίποτα για να εισπράξει από τους πτωχευμένες ή εξαφανισμένους οφειλέτες, τότε το χρέος να μπαίνει «στο συρτάρι», μέχρι τυχόν τουλάχιστον να αλλάξει κάτι. Σκόνταφταν όμως πάντα στην υποψία πως έτσι οι κυβερνήσεις μπορεί να βόλευαν και κάποιους ημέτερους, για να γλιτώσουν το κυνήγι της εφορίας.
Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα όμως ο εισπρακτικός μηχανισμός της ΑΑΔΕ να κυνηγά οφειλέτες «φαντάσματα» όπως, για παράδειγμα, την κλειστή ήδη προ δεκαετίας ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ Χρηματιστηριακή με χρέη 9,8 δισεκατομμυρίων ευρώ ή την παλαιά Ολυμπιακή, το ALTER κλπ. Αντίστοιχα και ένας λογιστής από τη Θεσσαλονίκη που εκτίει ποινή φυλάκισης για απάτες, εμφανίζεται να χρωστά από μόνος του πάνω από 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία αυξάνονται κάθε χρόνο και σύντομα θα ξεπεράσουν και τα 1,5 ή 2 δισ.ευρώ, καθώς τα ποσά αυτά που επιδικάστηκαν στο δημόσιο θα εκτοκίζονται αιωνίως, όσο η εφορία δεν βρίσκει να τα εισπράξει από τον συγκεκριμένο οφειλέτη.
Ωστόσο η Ανεξάρτητη –πλέον- Αρχή Δημοσίων Εσόδων αναζητεί τρόπους για να κόψει τον «γόρδιο δεσμό» των ληξιπρόθεσμων χρεών. Όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, αν ο οφειλέτης διατηρεί έστω και ένα περιουσιακό στοιχεία μηδαμινής αξίας, δεν μπορεί να γίνει «διαγραφή» του χρέους του.
Το νέο σχέδιο όμως προβλέπει ότι αν υπάρχει περιουσιακό στοιχείο, τότε θα «κουρεύεται» μόνον το ποσόν της οφειλής που ξεπερνά την αξία του στοιχείου που έχει εντοπίσει η εφορία. Για πράδειγμα, στην περίπτωση ενός «αχυράνθρωπου» ή «αυτοφωράκια» (ή όπως του λογιστή από τη Θεσσαλονίκη), αν ο οφειλέτης χρωστά 1 δισ. ευρώ αλλά κατέχει ένα σπίτι αξίας 50.000 ευρώ που δεν έχει ακόμα μπορέσει το δημόσιο να το εκπλειστηριάσει, η οφειλή θα μπορεί να περιρίζεται στα 50.000 ευρώ. Το υπόλοιπο ποσόν όμως δεν διαγράφεται αυτομάτως θα καταγράφεται σαν «ανεπίδεκτο» είσπραξης και, αν ποτέ στα επόμενα 20 χρόνια αποκαλυφθούν άλλα περιουσιακά στοιχεία και αλλάξει η περιουσιακή ή εισοδηματική κατάσταση του οφειλέτη, τότε το χρέος θα «ξεπαγώνει» για να μπορέσει το δημόσιο να ασκήσει τα δικαιώματά του και να εισπράξει ό,τι επιπλέον μπορέσει.
Το «κυνήγι μαγισσών» για ληξιπρόθεσμα χρέη που είναι αδύνατον να εισπραχθούν το έχει πληρώσει ήδη πολλαπλά η χώρα (καθώς αποτέλεσαν και ένα μέρος της άποψης πως «λεφτά υπάρχουν» όταν ήταν στα 30 δισ. ευρώ ήδη το 2009).
Το πολιτικό πρόβλημα έχει επισημάνει σε δηλώσεις του και υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ κύριος Δημήτρης Λιάκος, λέγοντας σε συζήτηση στους Δελφούς το 2017 ότι «πρέπει να έχουμε τη γενναιότητα να πούμε πόσα από αυτά τα χρήματα μπορούν να εισπραχθούν. Υπάρχει μια κακή επικοινωνία που βγαίνει στον διεθνή Τύπο ότι στην Ελλάδα το ιδιωτικό χρέος είναι πολύ μεγάλο αναλογικά με το ΑΕΠ … Πρέπει να έχουμε τη γενναιότητα να πούμε πόσα από αυτά τα χρήματα μπορείς να τα πάρεις και να τα ρυθμίσεις».
Ωστόσο τα φαινόμενο αυτό έχει επικρίνει δριμύτατα στις ετήσιες εκθέσεις του και το Ελεγκτικό Συνέδριο, επισημαίνοντας ότι «ενώ μεγάλο μέρος των ανωτέρω απαιτήσεων είναι αμφιβόλου εισπραξιμότητας, εντούτοις, κατά πάγια τακτική, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει σχετική πρόβλεψη απομείωσής τους. Η εκτίμηση όμως της εισπραξιμότητας των βεβαιωθέντων πέραν της δεκαετίας εσόδων και η συνακόλουθη διαγραφή των ανεπίδεκτων είσπραξης απαιτήσεων, αποτελούν αναγκαίες ενέργειες, ώστε ο Προϋπολογισμός να παρουσιάζει την πραγματική εικόνα του εισπρακτέου υπολοίπου».
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΑΑΔΕ, το «πραγματικό» ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο της 1/1/2019, αφαιρούμενων των χαρακτηρισμένων ως ανεπίδεκτων είσπραξης οφειλών, ανέρχεται σε 86,256 δισ. ευρώ, αλλά το «αποτελεσματικό» ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο που εκτιμάται πως μπορεί να εισπραχθεί υπολογίζεται σε μόλις 8,484 δισ. ευρώ.