Σχεδόν μία στις δύο γυναίκες στην Ελλάδα πιστεύουν ότι είναι εκείνες που απολύονται πρώτες από τις επιχειρήσεις στην περίοδο της πανδημίας ή τίθενται σε διαθεσιμότητα σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, ενώ ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό, πάνω από 60% εκτιμά προβλέπει αρνητικές επιπτώσεις, για την επαγγελματική και μισθολογική τους εξέλιξη στα επόμενα 5 χρόνια
Τα στοιχεία προέρχονται από το δεύτερο μέρος της έρευνας «Breaking the Glass Ceiling» που εκπόνησε η Vodafone σε συνεργασία με τον Οργανισμό για την Επαγγελματική Ενδυνάμωση των Γυναικών Women On Top. Το δεύτερο μέρος της έρευνας έχει στόχο να μελετήσει σε βάθος πώς διαμορφώνεται η θέση και οι προοπτικές των γυναικών στις ελληνικές επιχειρήσεις, με τα νέα δεδομένα της πανδημίας.
Η έρευνα υλοποιήθηκε μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Women On Top, όπου συγκεντρώθηκαν 242 απαντήσεις γυναικών, ηλικιών 25-50 ετών, κυρίως από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Το 37,2% είναι άγαμες, το 36,8% βρίσκονται σε γάμο/σχέση με παιδιά και το 15% βρίσκονται σε γάμο ή σχέση χωρίς παιδιά. Επίσης, το 64,9% αυτών είναι υπάλληλοι στον ιδιωτικό τομέα, το 11,2% είναι άνεργες και το 15,3% αυτοαπασχολούμενες και επιχειρηματίες. Το 59,5% είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου, ενώ το 31,4% έχουν ολοκληρώσει μέχρι και την ανώτατη εκπαίδευση.
Τα ευρήματα της έρευνας επιβεβαιώνουν ότι οι γυναίκες πλήττονται δυσανάλογα από τις οικονομικές και επαγγελματικές επιπτώσεις της πανδημίας:
• Το 47,1% των γυναικών αναφέρουν ότι στις νέες συνθήκες εκείνες είναι που απολύονται πρώτες, τίθενται σε διαθεσιμότητα ή δεν προσλαμβάνονται λόγω των ευθυνών φροντίδας που αναλαμβάνουν στο σπίτι
• Το 65,7% θεωρούν ότι οι γυναίκες είναι οι πρώτες που μειώνουν τις ώρες εργασίας τους για να φροντίσουν την οικογένειά τους με αρνητικές επιπτώσεις στην επαγγελματική τους πορεία
Εργασιακή ανασφάλεια για την επαγγελματική και μισθολογική πορεία
• Το 63% των γυναικών που συμμετείχαν αναφέρουν ότι προβλέπουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις, για την είσοδό τους στην αγορά εργασίας, την επαγγελματική και μισθολογική τους εξέλιξη και τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεών τους στα επόμενα 5 χρόνια
• Μόλις το 16,9%, αναφέρουν ότι εν μέσω της πανδημίας έχουν προκύψει θετικές επαγγελματικές ευκαιρίες για της της, ενώ το 20,2% δηλώνουν ότι οι συνέπειες της κρίσης δε θα επηρεάσουν καθόλου την εργασιακή της ζωή
Οι προκλήσεις της τηλεργασίας
Ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών αναφέρονται σε αδυναμία συγκέντρωσης, παρεμβολές από άλλα μέλη της οικογένειας και μοναξιά, ως αιτίες που τις εμποδίζουν να παραμείνουν παραγωγικές.
Ειδικότερα, το 22,3% των συμμετεχουσών δηλώνουν ότι η εμπειρία της τηλεργασίας έχει επηρεάσει αρνητικά την παραγωγικότητα και τα επίπεδα άγχους τους. Επιπλέον, οι εργαζόμενες μητέρες αναφέρουν σε μεγαλύτερο ποσοστό τη δυσκολία τους στο συνδυασμό της εξ αποστάσεως εργασίας με τις ευθύνες που προκύπτουν από τη φροντίδα της οικογένειάς τους, ενώ μόλις το 21,9% των γυναικών αναφέρουν ότι η εξ αποστάσεως εργασία ήταν μια θετική εξέλιξη για αυτές.
Όπως δείχνει η έρευνα, οι γυναίκες αναφέρουν ότι χρειάζονται υποστήριξη από τις επιχειρήσεις σε επίπεδο υιοθέτησης πολιτικών, δεξιοτήτων και εργαλείων, για να ανταπεξέλθουν καλύτερα στις απαιτήσεις της δουλειάς τους κατά τη συγκεκριμένη περίοδο.
Το 13,6% των γυναικών υποστηρίζουν ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να εργαστούν από το σπίτι, ενώ το 21% αναφέρουν ότι δεν υπάρχει επαρκής τεχνική υποστήριξη από τις εταιρείες τους στην εξ αποστάσεως εργασία ή ότι αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω του ότι οι προϊστάμενοί/ές τους δεν διαθέτουν εμπειρία στη διαχείριση απομακρυσμένων ομάδων. Επίσης, το 41,7% δηλώνει πως υπάρχει ανάγκη για παροχές που σχετίζονται με τη σωματική ή/και ψυχική υγεία, ενώ το 30,2% θεωρούν σημαντική τη δημιουργία ενδοεταιρικών δικτύων και προγραμμάτων αλληλοϋποστήριξης και ενδυνάμωσης. Ένα ποσοστό 26,4% αναφέρει ότι χρήζει εταιρικής υποστήριξης για τη φροντίδα των παιδιών και άλλων εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς τους, ενώ 31,4% υποδεικνύει ως ανάγκη τη μεγαλύτερη ευελιξία στον τόπο και το χρόνο της δουλειάς τους.
Ακόμη μεγαλύτερος αναδεικνύεται ο ρόλος της τεχνολογίας και η ανάγκη επιμόρφωσης για την υποστήριξη των εργαζόμενων γυναικών – αν και, όπως δηλώνουν το 56% των συμμετεχουσών, οι ανάγκες αυτές δεν καλύπτονται από τις επιχειρήσεις στις οποίες εργάζονται. Ειδικότερα, το 27,7% των γυναικών αναφέρουν ότι χρειάζονται καλύτερο τεχνικό εξοπλισμό για να ανταπεξέλθουν στην εξ αποστάσεως εργασία, ενώ το 17,4% εντοπίζει την ανάγκη επιμόρφωσης, τόσο στη χρήση νέων τεχνολογιών, όσο και στην αποτελεσματική υποστήριξη των ομάδα τους σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία
Οι συμμετέχουσες δηλώνουν ότι έχουν μεν ικανοποιητική πρόσβαση στο αντίστοιχο οικογενειακό τους δίκτυο, μέτρια πρόσβαση στο κοινωνικό (γεγονός που εξηγείται, σε μεγάλο βαθμό και από τα μέτρα για τον περιορισμό εξάπλωσης της πανδημίας) και περιορισμένη ή ανύπαρκτη πρόσβαση σε επαγγελματικά δίκτυα που κρίνονται εξίσου σημαντικά για την ενδυνάμωση και την εξασφάλιση της επαγγελματικής τους βιωσιμότητας.
Προτάσεις δράσεων για τις εταιρείες και την Πολιτεία
Για τις εταιρείες, με βάση τα ευρήματα της έρευνας, προτείνεται η υιοθέτηση πολιτικών και προγραμμάτων που εξασφαλίζουν την αντικειμενικότητα στις προσλήψεις και τις προαγωγές, η διευκόλυνση της συμφιλίωσης επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής των εργαζομένων, η προώθηση ευέλικτων μορφών εργασίας , η καταγραφή των αναγκών επιμόρφωσης και τεχνολογικής υποδομής που θα υποστηρίξουν την εξ αποστάσεως εργασία, καθώς και η ενδυνάμωση των γυναικών μέσα από προγράμματα σωματικής και ψυχικής ευεξίας, αλλά και μέσα από τη δημιουργία επαγγελματικών δικτύων αλληλοϋποστήριξης.
Από την πλευρά της, διαφαίνεται ότι θα ήταν χρήσιμο η Πολιτεία να συστηματοποιήσει την παροχή αδειών γονεϊκότητας για τη διευκόλυνση των εργαζόμενων γονέων και να παράσχει κίνητρα για το reskilling των εργαζομένων σε ψηφιακές δεξιότητες, την ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων και την παροχή υποστήριξης από τις εταιρείες προς τους εργαζόμενους με οικογένεια, καθώς και να επιδιώξει τη συστηματική ενσωμάτωση των πεδίων STEM σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ώστε να ενισχυθούν οι ψηφιακές δεξιότητες των εργαζομένων.
Επενδύοντας διαχρονικά σε εταιρικές πολιτικές και πρωτοβουλίες για την υποστήριξη των γυναικών σε όλους τους ρόλους της ζωής τους και με στόχο τη δημιουργία μιας ψηφιακής κοινωνίας ίσων ευκαιριών, η Vodafone εκπόνησε την έρευνα «Breaking the Glass Ceiling» που επιδιώκει να «σπάσει» τη γυάλινη οροφή και να ενθαρρύνει την υιοθέτηση πρακτικών για την ενδυνάμωση των γυναικών στον χώρο εργασίας.