Μόλις πριν από έναν χρόνο φάνταζε ελληνική πατέντα, αφού δεν υπάρχει παρόμοιο σύστημα σε Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης καμιάς άλλης χώρας. Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας όμως είναι πια πραγματικότητα και αποδεικνύονται καταλύτης νέων επενδύσεων. Το σημαντικότερο ίσως όμως είναι ότι βάζουν στο κόλπο επιχειρήσεις και τράπεζες προκειμένου να αναλαμβάνουν ρίσκο και να επενδύουν δικά τους χρήματα, χωρίς να περιμένουν πλάτες με κρατικές εγγυήσεις και επιδοτήσεις από το Δημόσιο, όπως ήταν μαθημένη επί δεκαετίες η αγορά.
Το νέο εργαλείο χρηματοδότησης κατάφερε ήδη να κινητοποιήσει:
■ Πάνω από 200 επενδυτικά σχέδια που ξεπερνάνε τα 8 δισ. ευρώ και θα τρέξουν προκειμένου να ολοκληρωθούν τάχιστα.
■ Τις πρώτες 40 δανειακές συμβάσεις που ολοκληρώθηκαν μέσα στους τελευταίους τέσσερις μήνες (από Ιούλιο έως Οκτώβριο) για να χρηματοδοτήσουν άμεσα νέες επενδύσεις 1,8 δισ. ευρώ, την ώρα ακριβώς που η ελληνική οικονομία τα είχε ανάγκη περισσότερο από ποτέ.
Στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εκτιμούν ότι με το νέο σύστημα μπορεί να πέσουν φέτος οι υπογραφές για νέες επενδύσεις έως και 3 δισ. ευρώ. Δηλαδή πολλαπλάσιες σε μέγεθος από την εξαγορά της Viva Wallet από την JP Morgan (με την οποία έκαναν ποδαρικό οι επενδύσεις στο 2022) ή 1,5% πρόσθετο ΑΕΠ για τη χώρα.
Πώς παίζεται το παιχνίδι
Κυρίως, όμως, η κυβέρνηση και η χώρα κερδίζουν ένα τεράστιο στοίχημα: με σύστημα 20-30-50, το εργαλείο των δανείων ενισχύει και εκπαιδεύει τους ιδιώτες να αναλαμβάνουν ρίσκα.
Ολοι ανεξαιρέτως (ιδιώτης – τράπεζα – Δημόσιο) συμμετέχουν στον κίνδυνο που ενέχει κάθε επένδυση: να χάσουν τα λεφτά που έβαλαν. Τα οποία όμως δεν μπορεί να είναι λιγότερο από το 20% της επένδυσης για τον ιδιώτη, ούτε κάτω από το 30% για την τράπεζα, ενώ το κράτος δεν παίρνει ρίσκο πάνω από 50%.
Μάλιστα, στα πρώτα 50 deals, συνολικού ύψους σχεδόν 2 δισ. ευρώ, τα οποία κλείστηκαν μέχρι στιγμής μεταξύ ιδιωτών, τραπεζών και κράτους, η μοιρασιά κανονίστηκε ως εξής:
■ 25% ίδια κεφάλαια του επενδυτή που κομίζει το σχέδιο (450 εκατ. ευρώ),
■ 30% δάνεια της τράπεζας που εγκρίνει το σχέδιο (550 εκατ. ευρώ),
■ 45% δάνεια του κράτους που συγχρηματοδοτεί την επένδυση (850 εκατ. ευρώ).
Ετσι, το αρχικό 50-50 μεταξύ ιδιωτών και Δημοσίου διαμορφώνεται σε 55-45. Στη βάση αυτή, το σχέδιο Σκυλακάκη (καθώς ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών θεωρείται εμπνευστής και πρωτεργάτης του συστήματος με τα δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης) πέτυχε έως τώρα να προσελκύσει:
1. 100 μεγάλους παίκτες που είναι έτοιμοι και αποφασισμένοι να ρίξουν δικό τους ζεστό χρήμα 1,5 δισ. ευρώ (ίδια κεφάλαια) για να στήσουν νέες μπίζνες και επενδύσεις 6,5 δισ. ευρώ, παρά το γεγονός ότι έρχονται συνεχώς αντιμέτωποι με κάθε είδους κρίσεις (πανδημίες, lockdown, πόλεμος, ενεργειακή κρίση, ελλείψεις πρώτων υλών, άνοδος επιτοκίων, οικονομική επιβράδυνση κ.λπ.), οι οποίες ματαιώνουν σχέδια και αναστέλλουν επενδύσεις διεθνώς.
2. 110 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που θέλουν να μπουν και αυτές στο παιχνίδι με δικά τους κεφάλαια 400 εκατ. ευρώ (ή και από μόλις 50.000 ευρώ ορισμένοι) για να τρέξουν νέες επενδύσεις συνολικού ύψους 1,7 δισ. ευρώ.
3. 6 ελληνικές τράπεζες και 2 μεγάλους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς που ενέκριναν μέσα στις τελευταίες 100 ημέρες πάνω μισό δισ. τραπεζικές χορηγήσεις για πάνω από 40 επενδυτικά σχέδια. Δεν ανταγωνίζονται όμως μόνο ποια θα δώσει περισσότερα δάνεια, αλλά αναλαμβάνουν το ρίσκο και ελέγχουν πού τα δίνουν.
Γιατί η διαφορά στα δάνεια αυτά, πέραν του ότι έχουν ελκυστικά επιτόκια, είναι ότι το κράτος δεν βάζει εγγύηση όπως παλιά, αλλά δίνει δάνειο με τους ίδιους όρους που το δίνει και η τράπεζα.
Κι εδώ κρύβεται άλλη μία πρωτοτυπία του νέου συστήματος: το υπερχρεωμένο Ελληνικό Δημόσιο δεν θα επιδοτεί, ούτε θα καλύπτει τις αστοχίες και τα χρέη των ιδιωτών. Αν πέσει έξω το business plan, τότε η τράπεζα πρέπει να βρει τρόπο να ανακτήσει τα λεφτά για το σχέδιο που ενέκρινε και χρηματοδότησε αλλά έμεινε στα χαρτιά. Δεν θα τα ζητήσει από το Δημόσιο, αφού δεν μπαίνει εγγυητής όπως συνήθως. Στην είσπραξη μάλιστα θα βρει συνδιεκδικητή το Δημόσιο, που θα επιδιώξει παράλληλα και από κοινού με την τράπεζα να ανακτήσει και το ίδιο τα λεφτά του – αλλά πρώτο ως ο μεγαλύτερος πιστωτής.
Πρακτικά παραδείγματα
Μέχρι τη φάση αυτή, η επένδυση με τη μεγαλύτερη -σε ποσοστό- συμμετοχή ιδιώτη είναι αυτή της φαρμακοβιομηχανίας Demo: βάζει η ίδια το 52% της επένδυσης (84 εκατ. από τα 160 εκατ. ευρώ) για να κατασκευάσει βιομηχανικό συγκρότημα παραγωγής φαρμάκων και δραστικών υλών κατηγοριών, καθώς και έργα έρευνας και ανάπτυξης νέων φαρμακευτικών σκευασμάτων στην περιοχή της Τρίπολης. Το 30% καλύπτει με δάνειο η Εθνική Τράπεζα (48 εκατ. ευρώ), ενώ μόλις το 17% καλύπτεται από κρατικό δάνειο (27,5 εκατ. ευρώ).
Ενδεικτικά, οι επενδύσεις δεκάδων ή και εκατοντάδων εκατομμυρίων που χρηματοδοτήθηκαν και θα αναπτύσσονται από τώρα έως και το 2026 περιλαμβάνουν, μεταξύ πολλών άλλων: συνδέσεις με οπτική ίνα μέχρι το σπίτι, ανάπτυξη σταθερού ευρυζωνικού δικτύου υψηλής χωρητικότητας νέας γενιάς (NGA) σε 40 αστικά κέντρα της Ελλάδας, εκσυγχρονισμό και ανάπτυξη μεταλλευτικών και παραγωγικών δραστηριοτήτων με γνώμονα την πράσινη μετάβαση, εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε γραφεία, κέντρα αποθήκευσης ή διανομής και καταστήματα δικτύου εταιρειών, ανακατασκευή, ενεργειακή αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό κτιρίων για βιώσιμη και ενεργειακά αποδοτική λειτουργία, κατασκευή σταθμών φόρτισης αυτοκινήτων, ψηφιακό μετασχηματισμό επιχειρήσεων, κατασκευή ή αναβάθμιση ξενοδοχείων, δημιουργία ερευνητικών κέντρων (βιοτεχνολογία) κ.λπ.
Από την άλλη, η πιο μικρή -σε ποσό- συμμετοχή ιδιώτη έως τώρα (το σχέδιο εγκρίθηκε τον Οκτώβριο) είναι με 75.000 ευρώ ίδια κεφάλαια και δάνειο 112.500 ευρώ από την τράπεζα και 187.500 από το Ταμείο Ανάκαμψης για ανάπτυξη φωτοβολταϊκού σταθμού παραγωγής ρεύματος.
Διαβάστε ακόμη
Bitcoin: Πάνω από 100 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τα λεφτά τους
Νίκος Λαβίδας: Το στρατηγικό σχέδιο του νέου επικεφαλής της ΑΒ Βασιλόπουλος