Mπορεί ο «Economist» να χαρακτήρισε το 2023 «Ετος της Ελλάδας», όμως και το 2024, ως φαίνεται, θα είναι μία χρονιά κατά την οποία η χώρα μας θα συνεχίσει να υπεραποδίδει έναντι των ευρωπαϊκών, με άρμα κυρίως τις νέες επενδύσεις.
Ετσι, για την επόμενη χρονιά αναμένεται να πέσουν στην αγορά περίπου 18 δισ. ευρώ για την υλοποίηση έργων και επενδύσεων που έχουν ήδη δρομολογηθεί, εκ των οποίων 168 μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Παράλληλα αναμένονται ιδιωτικές επενδύσεις περίπου 8 δισ. ευρώ ως άμεσες ξένες επενδύσεις, αλλά και μέσω του προγράμματος δανειοδοτήσεων προς επιχειρήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο εμφανίζει τεράστια ζήτηση για επενδύσεις σχεδόν στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Και όλα αυτά με ούριο άνεμο την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας της χώρας, αλλά και τον επόμενο στόχο που θέτει για τη νέα χρονιά η κυβέρνηση. Και αυτός είναι η αναβάθμιση του Χρηματιστηρίου Αθηνών, που φέτος έχει μακράν την καλύτερη επίδοση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, και η ένταξή του στις Ανεπτυγμένες
Αγορές, εξέλιξη που αναμένεται να προσελκύσει ακόμα περισσότερα επενδυτικά κεφάλαια στη χώρα μας. Προς τούτο αναμένεται να λειτουργήσει ευνοϊκά η προδιαγεγραμμένη είσοδος του Διεθνούς Αεροδρομίου Αθηνών στο Χ.Α., αλλά και η πώληση των μεριδίων που κατέχει το ΤΧΣ στις τράπεζες μέσω του Χρηματιστηρίου, ενισχύοντας έτσι το προφίλ της ΕΧΑΕ. Την ίδια ώρα, πληροφορίες του newmoney αναφέρουν πως ήδη έχουν δρομολογηθεί σημαντικά ραντεβού του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με ενδιαφερόμενους επενδυτές και τραπεζίτες τόσο στο Νταβός της Ελβετίας, όπου θα συμμετάσχει και στις φετινές εργασίες του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (19 Ιανουαρίου), όσο και στη Νέα Υόρκη λίγες μέρες μετά, στις 25 Ιανουαρίου.
Από την πρώτη φορά που επισκέφθηκε το Νταβός ως πρωθυπουργός ο κ. Μητσοτάκης, το 2020, όταν έγινε και το πρώτο «διστακτικό» ραντεβού με τον πρόεδρο της Microsoft Μπραντ Σμιθ που κατέληξε στη δέσμευση για τη μεγαλύτερη επένδυση που θα έχει γίνει στη χώρα μας, έχουν αλλάξει πολλά στο οικονομικό, επιχειρηματικό και πολιτικό περιβάλλον στην Ελλάδα, που αντικατοπτρίζονται καλύτερα στη μεταστροφή του «Economist». Δεν είναι και πολλά τα χρόνια από τότε που συμμετείχε στο μπαράζ αρνητικής δημοσιότητας με βάση τις εξελίξεις στη χώρα. Φέτος, για δεύτερη χρονιά, ανέδειξε την Ελλάδα ως την οικονομία με την καλύτερη επίδοση μεταξύ των πλούσιων οικονομιών με βάση πέντε δείκτες: πυρήνας πληθωρισμού, εύρος πληθωρισμού, ΑΕΠ, απασχόληση, τιμές μετοχών προσαρμοσμένες για τον πληθωρισμό. Μόνο που αυτή τη φορά τα ευρήματα συνοδεύονται και από ένα διθυραμβικό για την Ελλάδα editorial, το οποίο επικαλείται την τεράστια στροφή που πλέον προσελκύει ξένα επενδυτικά κεφάλαια σε μία κατά τα άλλα δύσκολη για το διεθνές περιβάλλον χρονιά.
Αύξηση επενδύσεων
Τον επενδυτικό ρυθμό αναμφισβήτητα τη νέα χρονιά θα δώσει το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο εξελίσσεται σε βασικό παράγοντα για την επίτευξη ρυθμού ανάπτυξης 2,9% την επόμενη χρονιά, όπως υπολογίζει ο κρατικός προϋπολογισμός. Είναι το «κλειδί» που, σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, θα βοηθήσει ώστε η τελική εικόνα να δείξει αύξηση των επενδύσεων κατά 15,1% το 2024 με έναν συνδυασμό ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων.
Γι’ αυτό εξάλλου και κατά τη διάρκεια του τελευταίου Υπουργικού Συμβουλίου την περασμένη εβδομάδα υπογραμμίστηκαν οι στόχοι για την υλοποίηση των έργων-επενδύσεων της νέας χρονιάς, αλλά και των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, για τη νέα χρονιά δρομολογούνται 278 έργα και επενδύσεις. Εξ αυτών τα 168 περνούν μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ο συνολικός ενταγμένος προϋπολογισμός των έργων φτάνει τα 18,2 δισ. ευρώ! Η δε κατανομή τους έχει ως εξής: 37,69% στο πρόγραμμα «Παραγωγική Ελλάδα», 20,52% στο πρόγραμμα «Κοινωνική Ελλάδa», 19,03% στο πρόγραμμα «Ισχυρή Ελλάδα», 17,54% στο πρόγραμμα «Πράσινη και Ψηφιακή Ελλάδα» και 5,22% στο πρόγραμμα «Δίκαιη Ελλάδα».
Τα έργα που δρομολογούνται
Οι περισσότερες επενδύσεις, συνολικά 27, αφορούν το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με συνολικό ενταγμένο προϋπολογισμό 5,11 δισ. ευρώ. Εξ αυτών οι 20 περνούν από το Ταμείο Ανάκαμψης. Στα βασικότερα έργα συμπεριλαμβάνονται: η προώθηση τεχνολογιών CCS για την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας, το πρόγραμμα πρόληψης πυρκαγιών και διαχείρισης βιομάζας, το εθνικό σχέδιο αναδάσωσης, το πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων του δημόσιου τομέα, η κατασκευή υποδομών διαχείρισης αστικών λυμάτων και λυματολάσπης από την επεξεργασία λυμάτων κ.ο.κ.
Ακολουθεί το υπουργείο Υποδομών με 16 έργα και επενδύσεις, εκ των οποίων οι 8 μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Ο συνολικός ενταγμένος προϋπολογισμός φτάνει τα 2,23 δισ. ευρώ. Μεταξύ άλλων είναι η εξέλιξη του Flyover στη Θεσσαλονίκη, του Βόρειου Οδικού Αξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), του αυτοκινητόδρομου Πάτρα – Πύργος, του Ε65 με σύνδεση των Τρικάλων με την Εγνατία Οδό, του προγράμματος ηλεκτροκίνησης, της αναβάθμισης των συστημάτων εναέριας κυκλοφορίας κ.ο.κ. Σημαντικές παρεμβάσεις αναμένονται και στην Υγεία όπου εκτελούνται 18 έργα και επενδύσεις, εκ των οποίων έξι μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα σημαντικότερα εξ αυτών και από άποψη κεφαλαίων για τη νέα χρονιά είναι η συνέχιση του προγράμματος Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Υγείας, που φτάνει τα 326 εκατ. ευρώ, και του προγράμματος ανακαινίσεων και εκσυγχρονισμού 80 νοσοκομείων και 58 ΤΕΠ νοσοκομείων του ΕΣΥ σε όλη την Ελλάδα, προϋπολογισμού 314 εκατ. ευρώ.
Το υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού έχει υπό την ευθύνη του για την επόμενη χρονιά 11 έργα και επενδύσεις, εκ των οποίων τα 6 έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, με συνολικό ενταγμένο προϋπολογισμό περίπου 1 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο εξ αυτών αφορά το πρόγραμμα ανέγερσης και ανακατασκευής φοιτητικών εστιών που φτάνει τα 691 εκατ. ευρώ. Σημαντικά έργα έχει μπροστά του και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το οποίο συνολικά θα τρέξει 18 πρότζεκτ, εκ των οποίων τα 6 μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Μεταξύ αυτών το πρόγραμμα «Ηρακλής ΙΙΙ», η έκδοση νέων προσκλήσεων και η ενεργοποίηση έργων στρατηγικής σημασίας και άλλων σημαντικών έργων στα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2021-2027, ο ψηφιακός μετασχηματισμός της δημοσιονομικής διαχείρισης του κράτους (gov ERP) και ο ψηφιακός μετασχηματισμός των φορολογικών ελέγχων.
Το υπουργείο Εξωτερικών θα τρέξει 8 έργα και επενδύσεις, εκ των οποίων τα 5 μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Μεταξύ αυτών, η δημιουργία νέου Συστήματος Κρυπτοεπικοινωνίας και ο εκσυγχρονισμός των κρυπτογραφικών ΤΠΕ υποδομών ασφαλείας, η ψηφιοποίηση του δικτύου Οικονομικής Διπλωματίας και το σύστημα υποστήριξης στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδιασμού του ΥΠΕΞ
Αντίστοιχα, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας έχει υπό την ευθύνη του 5 έργα και επενδύσεις για τη νέα χρονιά, μεταξύ των οποίων η δημιουργία Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Υγείας Ενόπλων Δυνάμεων και η αξιοποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας Ενόπλων Δυνάμεων – συγκεκριμένα 5 ακίνητα σε Αίγινα, Ακαδημία, Σωκράτους, Στρατόπεδο ΧΡΙΣΤΙΑ, Κέντρο Λουτροθεραπείας Αναπήρων Πολέμου Μεθάνων.
Τέλος, 8 έργα δρομολογούνται από το υπουργείο Εσωτερικών, εκ των οποίων τα τρία μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται η υλοποίηση του αναπτυξιακού προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης», η υλοποίηση έργων του Προγράμματος «Φιλόδημος ΙΙ», έργα οδικής ασφάλειας σε ΟΤΑ, η δημιουργία κόμβου παρακολούθησης επιδόσεων ΟΤΑ, και η αναβάθμιση των συνοριακών σταθμών της χώρας, με προτεραιότητα την κατασκευή νέου Συνοριακού Σταθμού στον Λαιμό Πρεσπών της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας.
Ιδιωτικές επενδύσεις
Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης αναμένεται να κινητοποιηθούν και ιδιωτικές επενδύσεις, κυρίως από το πρόγραμμα των χαμηλότοκων δανείων, του οποίου ο προϋπολογισμός πλέον έχει φτάσει τα 17,7 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (έως 15 Δεκεμβρίου), έχουν υποβληθεί 610 επενδυτικά σχέδια με συνολικό προϋπολογισμό 21,56 δισ. ευρώ. Από το παραπάνω ποσό, 8,86 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε δάνεια του ΤΑΑ, 7,43 δισ. ευρώ είναι τα κεφάλαια των τραπεζών και σε 5,27 δισ. ευρώ διαμορφώνεται η ίδια συμμετοχή.
Ηδη έχουν υπογραφεί 256 δανειακές συμβάσεις, με συνολικό προϋπολογισμό 9,56 δισ. ευρώ (δάνεια ΤΑΑ: 4,02 δισ. ευρώ, κεφάλαια τραπεζών: 3,24 δισ. ευρώ και ίδια κεφάλαια: 2,30 δισ. ευρώ). Γι’ αυτές τις 256 δανειακές συμβάσεις το μεσοσταθμικό επιτόκιο διαμορφώνεται σε 2,3% και η μέση διάρκεια αποπληρωμής των δανείων σε 14 έτη.
Οι επενδύσεις αφορούν κατά:
■ 23% στον ψηφιακό μετασχηματισμό
■ 23% στον εκσυγχρονισμό και την επέκταση της παραγωγικής δραστηριότητας
■ 1% στην έρευνα και την ανάπτυξη
■ 40% σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
■ 13% στον τουρισμό
Τα επενδυτικά σχέδια που έχουν υποβληθεί αφορούν σε διαφορετικούς κλάδους της Οικονομίας (βιομηχανία, λιανικό εμπόριο, ηλεκτροπαραγωγικές επενδύσεις – ΑΠΕ, τηλεπικοινωνίες, τουρισμό και υπηρεσίες). Μάλιστα οι επιχειρήσεις που έχουν λάβει μέχρις ώρας δανειοδότηση κατατάσσονται κατά κλάδο οικονομίας σε:
■ 20% βιομηχανία
■ 11% εμπόριο
■ 2% τηλεπικοινωνίες
■ 26% τουρισμός
■ 12% υπηρεσίες
■ 29% ενέργεια (ηλεκτροπαραγωγή)
Στον κατάλογο των επιχειρήσεων με συμβασιοποιημένα επενδυτικά σχέδια, τον οποίο έχει στη διάθεσή του το newmoney, περιλαμβάνονται οι ΔΕΗ, ΟΤΕ, Avis, Sunlight, Public, Softone, Σκλαβενίτης, DEMO Φαρμακευτική, Μetro, ΕΛ.ΠΕ., Genepharm Φαρμακευτική, Attica Συμμετοχών, Βιομηχανία Χατζόπουλος, Spyridakos Group, Καυκάς, Πέτρος Πετρόπουλος ΑΕΒΕ, Patmos Aktis, Χημική Βιομηχανία Megara Resins, Sunbeam Energy κ.ά.
Τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση μέσα από δύο δράσεις, η μία για την προώθηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των νησιών και αναβάθμιση του συστήματος μεταφοράς και η άλλη για τη δανειακή στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έχει κλειδώσει ο ΑΔΜΗΕ προκειμένου να προχωρήσει στα μεγάλα έργα ηλεκτρικής διασύνδεσης νήσων με το δίκτυο στην ηπειρωτική χώρα. Συγκεκριμένα, η χρηματοδότηση φτάνει τα 303 εκατ. ευρώ.
Αντίστοιχα, ένα ιδιαίτερα μεγάλο ποσό, που φτάνει περίπου τα 291 εκατ. ευρώ, έχει κλειδώσει η ΔΕΗ μέσω της θυγατρικής της ΔΕΗ Οπτικές Επικοινωνίες. Χρηματοδότηση μέσω του προγράμματος δανειακής στήριξης του Ταμείου Ανάκαμψης την οποία χρησιμοποιεί προκειμένου να αναπτύξει το δίκτυο οπτικών ινών που έχει εξαγγείλει.
Υπενθυμίζεται ότι το Ταμείο Ανάκαμψης χρηματοδοτεί με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους (επιτόκιο δανεισμού σταθερό 0,35% για πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις και 1% για μεσαίες και μεγάλες). Η ίδια συμμετοχή του επενδυτή πρέπει να είναι τουλάχιστον 20% και το δάνειο της τράπεζας τουλάχιστον 30%. Ωστόσο, στην πράξη είναι σύνηθες να καλύπτουν από 40% το Ταμείο Ανάκαμψης και οι τράπεζες και να συνεισφέρει με 20% ο επενδυτής.
Ενέργεια και Εκπαίδευση
Σε επίπεδο σημαντικών νέων ξένων επενδύσεων, ασφαλείς πληροφορίες του newmoney αναφέρουν πως υπάρχει έντονη δραστηριότητα στο κομμάτι της αποθήκευσης ενέργειας. Μάλιστα πέραν των γνωστών επενδυτικών σχεδίων που έχουν ήδη ανακοινωθεί, κυρίως μέσω της Sunlight του Ομίλου Olympia συμφερόντων Πάνου Γερμανού, υπάρχουν και άλλα τα οποία βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και ξένων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον χώρο των μπαταριών. Ετσι, πληροφορίες αναφέρουν πως είναι προχωρημένες οι συζητήσεις με τη γερμανική εταιρεία CMBlu, η οποία θέλει να δημιουργήσει παραγωγική υποδομή για μπαταρίες νέας τεχνολογίας και μορφής. Το μπάτζετ της υπό συζήτηση επένδυσης είναι 50 εκατ. ευρώ, η δε χωροθέτηση του έργου αναμένεται να γίνει στη Θεσσαλονίκη ή τη Δυτική Μακεδονία που προκρίνει η κυβέρνηση.
Σημαντικές κινήσεις επίσης αναμένονται στο κομμάτι της ηλεκτρικής διασύνδεσης της χώρας με άλλες χώρες, κάτι ωστόσο που θα περάσει πρώτα από τις απαραίτητες διακρατικές συμφωνίες. Σύμφωνα με πληροφορίες, πέραν της αναβάθμισης της σύνδεσης με την Ιταλία, στόχος είναι η σύνδεση μέσω των Βαλκανίων με τη νότια Γερμανία και αργότερα με την Ουκρανία.
Μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον αναμένεται να εκδηλωθεί τη νέα χρονιά και στο κομμάτι της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Ηδη, με βάση το σχέδιο της κυβέρνησης για αναβάθμιση της Τεχνικής και της Τουριστικής Εκπαίδευσης μέσω της ιδιωτικής εκπαίδευσης, πολλά εγχώρια και διεθνή funds βρίσκονται σε επαφές με υφιστάμενες σχολές, ακολουθώντας το πρόσφατο παράδειγμα του κ. Νίκου Σταθόπουλου και της BC Partners που επένδυσε στο Μητροπολιτικό Κολέγιο και το ΙΕΚ ΑΚΜΗ. Παράλληλα, όμως, αναμένονται και σημαντικές κινήσεις από εγχώρια κολέγια, όπως το Deree και το Anatolia, αλλά και από ξένα πανεπιστήμια που επιθυμούν να εκμεταλλευτούν τη μεταρρύθμιση για τη δυνατότητα δημιουργίας μη κρατικών πανεπιστημίων που δρομολογεί η κυβέρνηση ώστε να δραστηριοποιηθούν ή να επεκτείνουν την παρουσία τους στη χώρα μας. Πρόκειται για έναν τομέα με ιδιαίτερες προοπτικές – αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως η Κύπρος με τη δική της μεταρρύθμιση έχει φτάσει πλέον να αντλεί το 6,5% του ΑΕΠ της μέσω των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων εκμεταλλευόμενη τη γεωγραφική της θέση.
Μετεγκαταστάσεις εταιρειών
Ενας ακόμα αστάθμητος παράγοντας, που όμως μπορεί να σηματοδοτήσει ένα νέο κανάλι προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, είναι η γεωπολιτική αναστάτωση που έχει προκληθεί με τον πόλεμο στο Ισραήλ. Σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη υπάρχει έντονο ενδιαφέρον μετεγκατάστασης τμημάτων ή του συνόλου εταιρειών που έχουν ως βάση το Ισραήλ στη χώρα μας. Τέτοιες κινήσεις ήδη παρατηρούνται από πολυεθνικές, ενώ οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως υπάρχει κινητικότητα και από ισραηλινές επιχειρήσεις. Μάλιστα ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι οι συζητήσεις της κυβέρνησης με την Intel για το σχέδιο επένδυσης στη χώρα μας έχουν πλέον διευρυνθεί, συμπεριλαμβάνοντας και την πιθανότητα μεταφοράς τμήματος της ισραηλινής θυγατρικής στην Ελλάδα. Υπενθυμίζεται ότι οι συζητήσεις με την αμερικανική πολυεθνική κρατούν εδώ και περίπου έναν χρόνο με αντικείμενο τη διασύνδεση της Ελλάδας στην αλυσίδα παραγωγής της μέσω μίας δομής που θα εστιάζει στο λογισμικό της εταιρείας και την κυβερνοασφάλεια.
Τέλος, το 2024 είναι η χρονιά υλοποίησης των μεγάλων επενδύσεων που έχουν ήδη εξαγγελθεί, όπως είναι αυτή της Microsoft, που μπορεί να φτάσει το 1 δισ. ευρώ συνολικά. Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν πως το Προεδρικό Διάταγμα έχει ετοιμαστεί προς υπογραφή προκειμένου να προχωρήσουν οι κατασκευαστικές εργασίες για τη δημιουργία του πρώτου από τα τρία συμπλέγματα data centers που θα αναδείξουν την Ελλάδα σε περιφερειακή ψηφιακή δύναμη, με δεδομένο ότι αυτή θα είναι και η μοναδική τέτοιου είδους δομή στη ΝΑ Ευρώπη και τη Μ. Ασία. Εκτιμάται ότι σε αυτό το μέτωπο θα υπάρξουν εξελίξεις μέσα στο 2024 και με την Google, που επίσης έχει ανακοινώσει αντίστοιχη επένδυση.
Στη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος τη νέα χρονιά αναμένεται να βοηθήσουν και οι μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη δρομολογηθεί από την κυβέρνηση. Μεταξύ αυτών,, η θέσπιση φορολογικών κινήτρων για συγχωνεύσεις και εξαγορές, το νέο πλαίσιο μίσθωσης αιγιαλών, η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, το σχέδιο ανάπτυξης επαγγελματικών σχολών, η αναβάθμιση της τουριστικής εκπαίδευσης, η μείωση του clawback κατά 150 εκατ. ευρώ, η μεταρρύθμιση στον τομέα της ενέργειας για επιτάχυνση της ανάπτυξης ΑΠΕ, το νέο πλαίσιο χωροταξικού για βιομηχανίες, ΑΠΕ, τουρισμό και υδατοκαλλιέργειες, η απλούστευση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, και η επαγγελματοποίηση του τομέα δημοσίων συμβάσεων.
Διαβάστε ακόμη
Wall Street: Στο πάνθεον των πιο ισχυρών ετών το 2023 – Το «κλειδί» για το θεαματικό comeback
Πάει για Μάρτιο (και βλέπουμε) η εξαγορά για τις καταπατημένες εκτάσεις
Η εκπληκτική χρονιά των «Υπέροχων Επτά» – Το σαρωτικό κύμα του ΑΙ και τα νούμερα που… ζαλίζουν
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ