Της Μαριάννας Τζάννε

Με μια συνταγή απ’ τα παλιά ετοιμάζεται να σερβίρει το νέο σχέδιο της διαχείρισης των 2 εκατομμυρίων απορριμμάτων η Περιφέρεια Αττικής. Υστερα από δυόμισι χρόνια στο τιμόνι της μεγαλύτερης περιφέρειας της χώρας και αφού ακύρωσε όλο τον σχεδιασμό του προκατόχου της για τέσσερις ΣΔΙΤ, η κυρία Ρένα Δούρου επιστρέφει εκεί από όπου ξεκίνησε η ιστορία των αστικών απορριμμάτων.

Δεν είναι τυχαίο ότι η μόνη απόφαση για τα σκουπίδια του Λεκανοπεδίου αφορά την επέκταση κατά 108 στρέμματα του ΧΥΤΑ της Φυλής, η οποία αποφασίστηκε προ τριμήνου ως μονόδρομος μπροστά στο αδιέξοδο άλλων χωροθετήσεων. Η διάρκεια ζωής του νέου κυττάρου υπολογίζεται σε δύο χρόνια και, όπως ομολογούν κυνικά μέλη του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ), αν τα σκουπίδια ξεχειλίσουν, τότε θα πάμε και στην τρίτη φάση για την εκμετάλλευση επιπλέον 200 στρεμμάτων, με διάρκεια ζωής άνω των 10 ετών.

Επιμένοντας στα σίγουρα, η κυρία Δούρου θα προχωρήσει και τη μεγάλη αναβάθμιση του Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) με στόχο τη διαχείριση 450.000 τόνων απορριμμάτων (350.000 σύμμεικτων και 100.000 προδιαλεγμένο), με εκτιμώμενο κόστος 80 εκατ. ευρώ. Θα προηγηθεί η ανάθεση της λειτουργίας του εργοστασίου σε ιδιώτες, αφού η υφιστάμενη σύμβαση λήγει σε ενάμιση χρόνο. Στην αγορά της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων παραδέχονται ότι έπειτα από μακρά περίοδο ξηρασίας κάτι αρχίζει να κινείται.

Την αναθέρμανση της ξεχασμένης υπόθεσης για τα σκουπίδια συνδράμει η εκχώρηση 150 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ (πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ) στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αττικής, χρήματα που θα διατεθούν εξ ολοκλήρου για τις μεγάλες υποδομές. Υπολείπονται όμως σε σημαντικό βαθμό ο συνολικός σχεδιασμός που έχει κοστολογηθεί σε 402 εκατ. ευρώ, καθώς και τα σχέδια για μικρότερες υποδομές (μονάδες κομποστοποίησης, κάδους χωριστής συλλογής κ.ά.), για τις οποίες έχουν εξευρεθεί πόροι περίπου 20 εκατ. ευρώ από τα συνολικά 60 εκατ. που έχει εκτιμηθεί το κόστος τους, καλύπτοντας τις ανάγκες περίπου 10 δήμων από τους συνολικά 66 ΟΤΑ του Λεκανοπεδίου. Η διαχείριση των απορριμμάτων δεν είναι το δυνατό σημείο της κυρίας Δούρου, που γράφει και σβήνει συνεχώς στον περιφερειακό σχεδιασμό. Οι επικριτές των επιλογών της Περιφέρειας υπογραμμίζουν ότι το νέο μοντέλο διαχείρισης στερεών αποβλήτων βρίσκεται εν τη γενέσει του εκτός στόχων. Οπως αναφέρουν, οι υποδομές που έχουν σχεδιαστεί βασίζονται σε υπερβολικά μεγάλους στόχους ανακύκλωσης για το 2020, που είναι 50%. Σήμερα το αντίστοιχο ποσοστό για τους δήμους μετά βίας φτάνει στο 4,7%.

Στα τέλη Αυγούστου η Εκτελεστική Επιτροπή του ΕΔΣΝΑ, στο πλαίσιο υλοποίησης του περιφερειακού σχεδιασμού για τα απορρίμματα της Αττικής, αποφάσισε την έναρξη σχεδίου αξιοποίησης των ανενεργών λατομείων – μεταλλείων, ορίζοντας 19 σημεία (τα πέντε προϋπήρχαν στον προηγούμενο σχεδιασμό) σε όλο το Λεκανοπέδιο.

Ωστόσο το σχέδιο αντιμετωπίζει εξίσου μεγάλες δυσκολίες στην εφαρμογή του λόγω αντιδράσεων. Ο Δήμος Κρωπίας είναι από τους πρώτους που έχουν εναντιωθεί σε εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων (ΧΥΤ) στα λατομεία Κυριακού και Τριάς, ενώ αντιδράσεις διατυπώνονται και από τους Δήμους Πετρούπολης και Μάνδρας, που αρνούνται αντίστοιχες υποδομές. Ο Δήμος Κρωπίας επιβεβαίωσε την απόρριψη του σχεδίου Δούρου και σε πρόσφατη συνάντηση με την περιφερειάρχη Αττικής, προτείνοντας οι επίμαχες θέσεις να διατεθούν μόνο ως υποδοχείς υλικών εκσκαφών και κατεδαφίσεων. Επέκρινε μάλιστα με σφοδρότητα τη λογική της κλειστής διαβούλευσης που όρισε ο ΕΔΣΝΑ για να ακούσει τις θέσεις του δήμου, ενώ χαρακτήρισε εντελώς ακατάλληλα τα λατομεία και για τέσσερις επιπλέον λόγους: το ειδικό καθεστώς προστασίας της περιοχής (Α’ Ζώνη Προστασία Υμηττού, Natura), τις απαγορεύσεις της Πολιτικής Αεροπορίας ως ζώνης αεροδιαδρόμων, τη γειτνίαση με την πόλη του Κορωπίου και τον μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο της λεωφόρου Βάρης – Κορωπίου.

Αρμόδιες πηγές της Περιφέρειας εκτιμούν ότι η επίμαχη θέση είναι σχεδόν χαμένη, θεωρώντας ότι ο σχεδιασμός είναι ανέφικτο να προχωρήσει. Οπως ανέφικτη θεωρείται αντίστοιχα η υλοποίηση εγκαταστάσεων για άλλες δύο περιοχές, αυτή τη φορά στη Δυτική Αττική. Μία εξ αυτών είναι η περίπτωση της Μάνδρας λόγω των καταστροφών αλλά και της μεγάλης επιβάρυνσης που προκάλεσαν οι πλημμύρες. Κατά πληροφορίες, αποδεκτή έχει γίνει από άλλον δήμο της Δυτικής Αττικής η χωροθέτηση χώρου υγειονομικής ταφής σε ένα από τα τέσσερα λατομεία που έχει προτείνει ο ΕΔΣΝΑ. Πού αλλού μπορεί να ελπίζει η Περιφέρεια το επόμενο διάστημα; Εκτός από τη Φυλή, αρμόδιες πηγές με γνώση του σχεδιασμού υποστηρίζουν ότι άλλη μία ασφαλής επιλογή είναι η περιοχή του Γραμματικού. Ο Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) σχεδιάστηκε από το 2003 και κατασκευάστηκε με επεισοδιακό τρόπο τα προηγούμενα χρόνια.

Μάλιστα έχει ολοκληρωθεί και το μεγαλύτερο τμήμα του οδικού δικτύου ώστε τα φορτηγά να παρακάμπτουν το κέντρο της πόλης για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις από την κυκλοφορία τους. Ο ΧΥΤΥ, όμως, ουδέποτε λειτούργησε. Τώρα θεωρείται από τα πιο ώριμα έργα για να προχωρήσει ο σχεδιασμός αφού έχει εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους. Είναι όμως πρακτικά αδύνατο να λειτουργήσει πριν από το 2021, αφού ο χρόνος που θα μεσολαβήσει για την προκήρυξη του διαγωνισμού, την ανάθεση και την κατασκευή είναι μεγάλος. Μια νέα μονάδα ετοιμάζεται να φιλοξενήσει το Σχιστό, για την οποία μάλιστα υπάρχει η σύμφωνη γνώμη και του δημάρχου Πειραιά Γιάννη Μώραλη. Οι περιοχές του Ελαιώνα και του Παπάγου φιγουράρουν επίσης στα σημεία που μπορούν να στεγάσουν δύο νέα εργοστάσια απορριμμάτων, ουδείς όμως προβλέπει τι τύχη θα έχουν. Το παζλ θα συμπληρώσουν οι χωροθετήσεις στον νότιο τομέα του Λεκανοπεδίου, για τις οποίες η Περιφέρεια Αττικής κρατά σιγήν ιχθύος. Πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει ένας δήμος της περιοχής που η δημοτική αρχή έχει συναινέσει για την εγκατάσταση μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων. Επίσης, κοινή πρόταση για τη δημιουργία μονάδας αποβλήτων και βιοαποβλήτων έχουν καταθέσει στον ΕΔΣΝΑ οι Δήμοι Μαρκοπούλου, Σπάτων – Αρτέμιδας και Παιανίας – Γλυκών Νερών.