Επισπεύδουν τη νέα ρύθμιση χωρίς κριτήρια για τις 120 δόσεις

της Μαίρης Λαμπαδίτη

Νέο σχήμα ρύθμισης οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, το οποίο θα περιλαμβάνει 120 δόσεις και «κούρεμα» της βασικής οφειλής έως και 70% μέσω του επαναυπολογισμού των οφειλών σχεδιάζεται να τεθεί σε εφαρμογή έως το Μάιο. Σύμφωνα με την υπουργό Εργασίας, Έφη Αχτσιόγλου, σκοπός του σχήματος είναι «να μπορούν όσο το δυνατόν περισσότεροι οφειλέτες να ρυθμίσουν και να εξοφλήσουν τις οφειλές τους»

Η ρύθμιση που βρίσκεται στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές αφορά οφειλέτες των πρώην ασφαλιστικών Ταμείων, που είχαν δημιουργήσει χρέη έως 31/12/2016 και κυρίως τους επαγγελματίες που πτώχευσαν οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στον εξωδικαστικό μηχανισμό καθώς δεν πληρούν τα κριτήρια βιωσιμότητας .

Συνολικά απευθύνεται σε 958.000 μη μισθωτούς και ειδικότερα 584.000 του πρώην ΟΑΕΕ, 356.000 του πρώην ΟΓΑ και 18.000 του πρώην ΕΤΑΑ. Στόχος είναι να δοθεί βιώσιμη λύση σε ληξιπρόθεσμες οφειλές που είναι κυρίως “προίκα” της κρίσης, ενώ μέσω της ρύθμισης αναμένεται να απεγκλωβιστούν περίπου 70.000 ασφαλισμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες που δεν μπορούν να λάβουν σύνταξη λόγω των οφειλών τους.

Στην καρδιά της νέας «έξυπνης» ρύθμισης είναι το σύστημα του νόμου Κατρούγκαλου. Οι παλαιές οφειλές που έχουν καταλογιστεί με βάση τεκμαρτά εισοδήματα θα επανυπολογιστούν με βάση το πραγματικό φορολογητέο εισόδημα των ασφαλισμένων, πρακτική που θα οδηγήσει την πλειοψηφία σε σημαντικό όφελος.

Για παράδειγμα αν οι οφειλές δημιουργήθηκαν το 2004, ο επανυπολογισμός θα γίνει με βάση το φορολογητέο αποτέλεσμα του 2003 και τα νέα ποσοστιαία ασφάλιστρα. Ο εντοπισμός, ωστόσο, του πραγματικού εισοδήματος συνιστά «σπαζοκεφαλιά» ειδικά για το μακρινό παρελθόν και τα έτη πριν το 2002. Γι αυτό μελετάται και ο επανυπολογισμός με βάση την ελάχιστη εισφορά των 158 ευρώ το μήνα για τους ελεύθερους επαγγελματίες και των 58 ευρώ για τους αγρότες.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις το κούρεμα για έναν επαγγελματία με οφειλές 25.000 θα είναι της τάξης των 10.000 ευρώ . Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι από τη ρύθμιση θα ωφεληθούν όλοι οι οφειλέτες με χρέη έως 55.000 ευρώ3. Οι προσαυξήσεις θα κουρεύονται κατά 85% στα πρότυπα του εξωδικαστικού.

Μετά το κούρεμα των προσαυξήσεων και τον επαναπροσδιορισμό της οφειλής θα προκύπτουν οι δόσεις, οι οποίες θα είναι 36 για οφειλές έως 3.000 ευρώ και έως 120 για οφειλές άνω των 3.000 ευρώ. Το ύψος της μηνιαίας δόσης έχει προταθεί να είναι είναι χαμηλό πιθανότατα 50 ευρώ.

Η ένταξη θα γίνεται με αίτηση του οφειλέτη. Στον επανυπολογισμό συμφέρει να ενταχθούν όσοι πλήρωναν εισφορές με βάση τεκμαρτά εισοδήματα και τα πραγματικά δηλωθέντα εισοδήματά τους ήταν χαμηλότερα.

Για την ένταξη στην ρύθμιση αναμένεται να ισχύουν απλοί κανόνες και διαδικασίες, με περιουσιακά κυρίως κριτήρια. Στην « ομπρέλα» του επαναυπολογισμού θα μπουν μόνο όσοι αποδεδειγμένα στερούνται πόρων και δεν μπορούν να αποπληρώσουν τις οφειλές τους. Οι οφειλέτες θα έχουν μόνο μία φορά δικαίωμα να υπαχθούν στη ρύθμιση για να αποκλειστούν οι επαγγελματίες «φεσατζήδες».

Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΚΕΑΟ που αφορούν το τέλος Σεπτεμβρίου, μόλις ένας στους 3 που εντάχθηκαν σε κάποια από τις ισχύουσες ρυθμίσεις συνεχίζει να τις εξυπηρετεί.

Παράγοντες της ασφάλισης πάντως αμφισβητούν την δυνατότητα των «νεκρών» επιχειρήσεων να ανταπεξέλθουν στην υποχρέωση πληρωμής των τρεχουσών εισφορών και της δόσης της οφειλής. Όπως τονίζουν χαρακτηριστικά ,αυτές οι δύο διευκολύνσεις συνδυαστικά μπορεί να αποτελέσουν σανίδα σωτηρίας για μια μικρή κατηγορία επαγγελματιών που θέλουν να επαναδραστηριοποιηθούν αλλά είναι «δώρο άδωρο» για την πλειοψηφία που έχει «καταστραφεί» και δε μπορεί να ανταπεξέλθει σε οποιαδήποτε πληρωμή ακόμα και με ευνοϊκούς όρους.

Όμως αυτός ο φαύλος κύκλος των ρυθμίσεων θα κλείσει αναγκαστικά καθώς το 2019 αναμένεται να ψηφιστεί κοινοτική οδηγία που θα ορίζει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να εφαρμόζουν ένα πάγιο σύστημα ρυθμίσεων . Με βάση αυτήν την οδηγία , τα κράτη-μέλη θα πρέπει να καθορίσουν ένα συγκεκριμένο και μόνιμο σύστημα ρυθμίσεων που δεν θα αλλάζει.

Όσο για το πρόγραμμα επιδότησης των επαγγελματιών που έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους αναμένεται το επόμενο διάστημα να προκηρυχθεί από τον ΟΑΕΔ. Οι πρώην ελεύθεροι επαγγελματίες, που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα έναρξης ή επανέναρξης επιχειρηματικής δραστηριότητας αποκτούν ασφαλιστική ενημερότητα και παραμένουν ενήμεροι καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος του προγράμματος . Προϋπόθεση για να λάβουν την ενημερότητα είναι να πληρώνουν με συνέπεια τις τρέχουσες ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις, ακόμη και αν οφείλουν εισφορές και δεν έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση. Από την επιχορήγηση του ΟΑΕΔ θα παρακρατείται ποσοστό 25% που αποδίδεται στον ΕΦΚΑ έναντι εξόφλησης των οφειλών.

Εξωδικαστικός μηχανισμός: Ένας στους πέντε ρύθμισαν τα χρέη τους

Την ίδια ώρα, τα αρμόδια στελέχη του οικονομικού επιτελείου αναμένουν το επόμενο διάστημα να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των υποθέσεων που θα διευθετούνται μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού , καθώς πλέον στην αυτοματοποιημένη -fast track- διαδικασία θα μπορούν να υπαχθούν οφειλές έως 300.000 ευρώ, αντί των 50.000 ευρώ που ίσχυε. Αυτό σημαίνει ότι ο μεγαλύτερος όγκος των υποθέσεων που εμπίπτουν στον εξωδικαστικό θα μπορεί να διευθετηθεί με την αυτοματοποιημένη διαδικασία.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία από ενάρξεως εφαρμογής του νόμου τον Αύγουστο του 2017 έως το τέλος του 2018, ξεκίνησαν τη διαδικασία κατάθεσης και συμπλήρωσης 59.061 επιχειρήσεις, ομόρρυθμοι εταίροι, ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες. Στο διάστημα αυτό, έχουν υποβληθεί 6.033 αιτήσεις και έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τη διαδικασία και ρυθμίσει τα χρέη τους με ευνοϊκό τρόπο 1.260 οφειλέτες, δηλαδή περίπου 1 στους 4,8 που υπέβαλαν αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό, ενώ οι υπόλοιποι βρίσκονται σε διάφορα στάδια της διαδικασίας (π.χ. διαπραγμάτευση με τους πιστωτές).

Συνοπτικά τα αποτελέσματα έχουν ως ακολούθως:

Επιχειρήσεις και ομόρρυθμοι εταίροι : Στην πλατφόρμα υποβλήθηκαν 2.293 αιτήσεις και εξ αυτών ήδη 145 επιχειρήσεις έχουν πλέον ρυθμίσει τα χρέη τους προς ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ, τράπεζες και προμηθευτές.

Ελεύθεροι επαγγελματίες : Στην πλατφόρμα υποβλήθηκαν 3.428 αιτήσεις και εξ αυτών ήδη 983 ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν πλέον ρυθμίσει τις οφειλές τους προς ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ.

Αγρότες : Στην πλατφόρμα υποβλήθηκαν 312 αιτήσεις με σκοπό τη ρύθμιση των χρεών προς ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ (ΟΓΑ) και PQH (πρώην ΑΤΕ, τράπεζες υπό εκκαθάριση) και εξ αυτών ήδη 132 αγρότες έχουν πλέον ρυθμίσει τις οφειλές τους προς ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ.