Το «πράσινο φως» για την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των εισφορών για 1,4 εκατ. μη μισθωτούς άναψε η απόφαση του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματικό τον ισχύοντα τρόπο υπολογισμού.
Η τριετής εφαρμογή της εισφοροδότησης με βάση το εισόδημα κατ΄επιταγή των δανειστών στην πράξη πέρα από αφαίμαξη των διαθεσίμων δεν οδήγησε σε αύξηση εισπραξιμότητας και μείωση της φοροδιαφυγής. Τουναντίον η εισπραξιμότητα έχει κολλήσει στο 56%-60% και το δηλωθέν εισόδημα εμφανίζεται μειωμένο με αποτέλεσμα μετά τον συμψηφισμό, ο ΕΦΚΑ να επιστρέφει κάθε χρόνο πάνω από 200 εκατ. ευρώ σε ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες.
Το υπουργείο Eργασίας προσανατολίζεται στην αποσύνδεση του υπολογισμού από το δηλωθέν φορολογητέο εισόδημα και στην επαναφορά στο προηγούμενο καθεστώς με βάση τις τεκμαρτές ασφαλιστικές κλάσεις αλλά με δικαιότερα κριτήρια και με τρόπο που δεν θα ευνοεί την απόκρυψη εισοδημάτων.
Κομβικό σημείο αποτελεί η επιθυμία των δανειστών η οποιαδήποτε αλλαγή να γίνει με δημοσιονομικά ουδέτερο τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι αν μειωθούν οι εισφορές στα μεσαία και υψηλά εισοδήματα θα πρέπει να αυξηθούν στην κατώτερη κλάση προκειμένου να μην προκύψει περαιτέρω υστέρηση εσόδων.
Ένα σενάριο που εξετάζεται είναι να αυξηθεί η κατώτατη εισφορά που σήμερα ανέρχεται στα 185,18 ευρώ τον μήνα (26,95% επί του κατώτατου μισθού των 650 ευρώ + 10 ευρώ τον μήνα για τον λογαριασμό ανεργίας) και να θεσπιστούν 4 κλάσεις από 14 που ίσχυαν πριν από το 2017. Δηλαδή στην πρώτη κλάση είναι πιθανόν η κατώτερη εισφορά να διαμορφωθεί στα 215 ευρώ.
Αντίστοιχα θα διαμορφωθούν και οι επόμενες δύο κλίμακες, ενώ δεν αποκλείεται τελικά η τέταρτη να είναι προαιρετική. Και αυτό γιατί έχει διαπιστωθεί ότι οι συντάξεις των μη μισθωτών που καταβάλλουν χαμηλές εισφορές για πολλά χρόνια είναι, αντίστοιχα, πάρα πολύ χαμηλές.
Το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό το όριο του 20% των εισφορών που προέβλεπε ο νόμος Κατρούγκαλου, ενώ για τους μισθωτούς το ανάλογο ποσοστό είναι 6% και το υπόλοιπο καλύπτεται από τον εργοδότη. Ωστόσο από την 1/1/2019 το ποσοστό του 20% έχει ήδη μειωθεί σε 13.3%. Το σκεπτικό της απόφασης τονίζει ότι οι εισφορές μπορούν να υπολογίζονται με βάση την εισφοροδοτική ικανότητα των εργαζομένων «χωρίς όμως να πλήττεται το κατά την διάρκεια του εργασιακού βίου παραγόμενο εισόδημα υπερμέτρως σε σχέση προς τον σκοπό της διασφαλίσεως εισοδήματος μετά το πέρας του εργασιακού βίου».
Πάντως πάγιο αίτημα της ΓΣΕΒΕΕ και ΕΣΕΕ για την ελάφρυνση των επαγγελματιών είναι να καταργηθεί η ρύθμιση με την οποία οι εισφορές του προηγούμενου έτους συνυπολογίζονται στο εισφοροδοτηθέν εισόδημα της επόμενης χρονιάς. μεγαλύτερο θα είναι το κονδύλι που θα κληθεί να επιστρέψει ο ΕΦΚΑ στους ελεύθερους επαγγελματίες.