Επενδύσεις και «νέο χρήμα» ύψους 85 δισ. ευρώ φέρνει για το 2024 και για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν το super deal που έκανε με την Ευρώπη η κυβέρνηση για το νέο Ταμείο Ανάκαμψης. Το στοίχημα πλέον για την Ελλάδα, από το 2024 και μετά, θα είναι να φτάσουν το ταχύτερο δυνατόν στην αγορά και στους πολίτες, κεφάλαια συνολικού ύψους 32 δισ. ευρώ (όσο το 15% του σημερινού ΑΕΠ της χώρας!) τα οποία εξασφάλισε από το Ταμείο Ανάκαμψης το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Το «πακέτο» ολοκληρώνεται με ιδιωτικές επενδύσεις 27 δισ. από τα δάνεια του Ταμείου, αλλά και νέα προγράμματα ΕΣΠΑ 26 δισ. που ξεκινούν για να κινήσουν στην ελληνική παραγωγή και οικονομία από φέτος έως το 2029.
«Ποσοστό μεγαλύτερο από το 60% αυτής της ανάπτυξης θα προέλθει από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης και στόχος είναι να μη χαθεί ούτε ένα ευρώ», όπως τονίζει ο «στρατηγός» του σχεδίου διαχείρισης των πόρων, αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης.
Ετσι η χώρα «φουλάρει με καύσιμα» για να… πατήσει γκάζι με ανάπτυξη 2,9%-3%, σε μια πολύ δύσκολη χρονιά, όπου η υπόλοιπη Ευρώπη θα φλερτάρει με την ύφεση – γεγονός που απειλεί να φρενάρει τον τουρισμό και την ανάπτυξη και στην Ελλάδα.
Φουλ οι μηχανές
Το νέο έτος βρίσκει τη χώρα να έχει κερδίσει και επιπλέον 5,8 δισ. ευρώ από τον ευρωπαϊκό «κουμπαρά» του Ταμείου Ανάκαμψης. Στο αρχικό κεφάλαιο των 30,1 δισ. ευρώ που εξασφάλισε το 2021 η Ελλάδα (18,7 δισ. επιχορηγήσεις και 12,4 δισ. δάνεια) προστέθηκαν αρχικά 795 εκατ. ευρώ για επενδύσεις στην Ενέργεια (από το REPowerEU λόγω της ενεργειακής κρίσης). Ωστόσο πριν από λίγες εβδομάδες, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας εξασφάλισε και επιπλέον 5 δισ. ευρώ από τα προνομιακά δάνεια που χορηγεί η Κομισιόν για σχέδια ανάκαμψης στα κράτη-μέλη. Από τα συνολικά 35,9 δισ. για την Ελλάδα, τη διετία 2022-2023 έχουν πέσει στην οικονομία για κρατικές επενδύσεις και προγράμματα τα πρώτα 4 δισ. ευρώ.
Απομένουν έτσι να αξιοποιηθούν 32 δισ. ευρώ στους επόμενους 32 μήνες. Μέχρι τον Αύγουστο του 2026, όταν θα πέσει η αυλαία των προγραμμάτων ανάκαμψης πανευρωπαϊκά, θα εισρέουν, αναλογικά, 1 δισ. ευρώ κάθε μήνα για έργα και επενδύσεις, που η κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει τα αδύνατα δυνατά για να τα διοχετεύει στην οικονομία, ώστε στη συνέχεια να αντλεί διαρκώς όλο και περισσότερους ευρωπαϊκούς πόρους, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ).
Γλυκός πονοκέφαλος
Σε αντίθεση με την ξηρασία επενδύσεων της περασμένης δεκαετίας, θα πρέπει από το 2024 και μετά:
■ Το Δημόσιο να τρέχει κρατικές επενδύσεις περίπου 5-6 δισ. ευρώ ετησίως μέσω ΠΔΕ, μέχρι να εξαντληθούν και τα 18,8 δισ. ευρώ από τις επιδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.
■ Οι επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν τα εξαιρετικά φθηνά δάνεια (17,4 δισ. ευρώ συνολικά πλέον) τα οποία προσφέρει το Ταμείο.
Στην πραγματικότητα, όμως, η πρόκληση είναι ακόμα μεγαλύτερη!
Και αυτό διότι:
■ Οπως είναι δομημένο το Ταμείο Ανάκαμψης, κάθε ευρώ από τα δάνεια των 17,4 δισ. πρέπει «διά νόμου» να κινητοποιήσει ισόποσα ή μεγαλύτερα ιδιωτικά κεφάλαια (με αναλογία τουλάχιστον 50%-50% ή 17,4 δισ. ευρώ) τα οποία θα εισφέρουν οι επιχειρήσεις, επιπλέον όσων δίνει το Ταμείο.
■ Το «καλό νέο» είναι, όμως, ότι μέχρι σήμερα οι ιδιώτες βάζουν από την τσέπη τους ακόμα περισσότερα απ’ όσα απαιτείται ως ελάχιστη συμμετοχή. Εως τώρα έχουν υποβληθεί 610 αιτήσεις από επιχειρήσεις για επενδυτικά σχέδια ύψους 21,56 δισ. ευρώ. Με αυτά ζητούν να αντλήσουν 8,86 δισ. δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης (δηλαδή τα μισά από τα 17,4 δισ. που προσφέρονται), ενώ τα υπόλοιπα 12,7 δισ. ευρώ δεσμεύονται να τα βρουν και να τα βάλουν οι ίδιες.
Αν διατηρηθεί και στα επόμενα δάνεια η ίδια σχέση συμμετοχής ιδιωτών και κράτους (60:40 αντί 50:50), τα δάνεια αυτά θα μπορούσαν να κινήσουν ιδιωτικά κεφάλαια 26,5 δισ. ώστε συνολικά να γίνουν επενδύσεις 44 δισ. ευρώ στη χώρα μέσω του Ταμείου.
■ Ακόμα καλύτερα, όμως, ήδη έχουν εγκριθεί και υπογραφεί συμβάσεις για τα πρώτα 256 επενδυτικά σχέδια. Και σε αυτά το Ταμείο εισφέρει 4 δισ. ενώ οι ιδιώτες βάζουν 9,56 δισ. ευρώ. Παρότι το 47% εξ αυτών αφορά μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η συμμετοχή των ιδιωτών είναι μεγαλύτερη από 50-50, αγγίζοντας το 70:30.
Πού οδηγεί αυτό;
■ Σε κάθε 100 ευρώ νέας επένδυσης ο ιδιώτης καλύπτει έως 70 (αντί 50, όπως είχε δυνατότητα να ζητήσει).
■ Το κράτος δίνει τα υπόλοιπα 30 και όχι 50 ευρώ.
■ Του περισσεύουν έτσι 20 ευρώ ώστε με αυτά να κινήσει και άλλα ιδιωτικά κεφάλαια, ύψους τουλάχιστον 20 ή μέχρι και 45 ευρώ, με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα των έτοιμων συμβάσεων.
Με τα 4 δισ. δάνεια που εγκρίθηκαν ήδη, οι 256 επιχειρήσεις θα αρχίσουν το 2024 να κάνουν δαπάνες για επενδύσεις 13,56 δισ. ευρώ.
Συνεπώς, προοπτικά με τα υπόλοιπα δάνεια 13,4 δισ. ευρώ μπορούν να αναμένονται νέες επενδύσεις έως το 2026, ύψους 45 δισ. ευρώ. Και μαζί με τις επιδοτήσεις 14,7 δισ. που απομένουν για τους τελευταίους 32 μήνες του προγράμματος, η ελληνική οικονομία θα προσβλέπει σε επενδύσεις 60 δισ. ευρώ. Μια τέτοια εξέλιξη σημαίνει επενδυτικό «μπουμ» στη χώρα, μέχρι 1,85 δισ. ευρώ μηνιαίως (κατά μέσον όρο) έως τη λήξη του προγράμματος το 2026.
Κι άλλα 26 δισ. από νέο ΕΣΠΑ
Το εγχείρημα γίνεται ακόμα πιο τολμηρό, καθώς την ίδια στιγμή η κυβέρνηση βάζει μπροστά και τη… μηχανή του νέου ΕΣΠΑ, το οποίο θα τροφοδοτήσει τη χώρα και με άλλα 26 δισ. ευρώ, που θα απλωθούν στην επόμενη πενταετία, ανεβάζοντας το ύψος των πόρων συνολικά έως και τα 85 δισ. ευρώ (ή 30% του ΑΕΠ της χώρας) μέχρι το 2029!
Από τα 26 δισ. ευρώ του νέου ΕΣΠΑ, μέχρι μέσα του 2026 θα πρέπει να έχουν μπει στην ελληνική οικονομία και τα πρώτα 10-12 δισ. ευρώ τουλάχιστον (30% του πακέτου που λήγει στις 31.12.2029). Καθώς αυτά ανεβάζουν τον κουμπαρά από 60 στα 70 δισ. ευρώ για την πρώτη τριετία (σχεδόν 30% του σημερινού ΑΕΠ), θα πρέπει να ρέει χρήμα στην αγορά ύψους έως 2 δισ. ευρώ τον κάθε μήνα!
Βάσει σχεδίου
Για να πιάσουν τόπο τόσα λεφτά, η χρηματοδότηση από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία θα συνοδεύεται από δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα μεταρρυθμίσεων και διαρθρωτικές αλλαγές που θα αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο της χώρας.
Ωστόσο η χώρα δεν έχει εμπειρία στην εφαρμογή ενός τόσο εντατικού προγράμματος ανάπτυξης. Και, πιθανώς, θα μπορούσε να βραχυκυκλώσει από πληθώρα σχεδίων για αξιοποίηση τόσο πολλών μεγάλων πόρων, με κίνδυνο να μείνουν ανεκτέλεστα ή στα συρτάρια και να χαθούν χρήματα και ευκαιρίες που δεν θα βρει ίσως ξανά η χώρα μπροστά της.
Για τον λόγο αυτό η εκκίνηση του 2024 βρίσκει τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκο Παπαθανάση, να προσπαθεί να συντονίσει υπουργεία, φορείς, τράπεζες και τον επιχειρηματικό κόσμο για να προχωρήσουν αποδοτικά και λύνοντας τα προβλήματα που εύλογα θα ανακύπτουν σε κάθε σχέδιο επενδύσεων, έργων και μεταρρυθμίσεων: συγκρούσεις μεταξύ επιχειρηματικών ομίλων για μερίδια στην αγορά, δικαστικές προσφυγές ή άλλα εμπόδια από ομάδες πίεσης και συμφερόντων, ανεπάρκειες και παρωχημένες αντιλήψεις του ιδιωτικού τομέα για τη μοιρασιά κοινοτικών πόρων, αλλά και η ελληνική γραφειοκρατία ή αδυναμίες της κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης, είναι παθογένειες ικανές να μπλοκάρουν κάθε προσπάθεια αναμόρφωσης και μετασχηματισμού της εθνικής οικονομίας.
ΤΑΑ: Πού, πόσα και σε ποιους
Μέχρι στιγμής η χώρα μας έχει λάβει σε τρεις δόσεις, προκαταβολές 14,8 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σχεδόν τα μισά αφορούν δάνεια και τα άλλα μισά άμεσες επιδοτήσεις. Εξ αυτών έχουν περάσει στην οικονομία μέχρι τώρα 4 δισ. από τις επιδοτήσεις. Ο άμεσος στόχος που έχει τεθεί για το 2024 είναι να υπάρξει επιτάχυνση κατά 75% στην απορρόφηση των επιχορηγήσεων, ξεπερνώντας τα 3,5 δισ. ευρώ στη χρονιά που ξεκινά. Ενώ και επιπλέον 8-10 δισ. ευρώ αναμένεται να διοχετευτούν ως δάνεια.
Με τα κεφάλαια αυτά, το στρατηγικό σχέδιο της κυβέρνησης προβλέπει και χιλιάδες μικρά και μεγάλα έργα και δράσεις που μπορούν να μεταμορφώσουν τη χώρα και τις ζωές των πολιτών της. Για παράδειγμα:
■ Να αποκτήσει δρόμους που δεν έχει (ΒΟΑΚ), πολεοδομικά – χωροταξικά σχέδια και υποδομές που στερείται.
■ Κίνητρα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις για να κάνουν συμμαχίες και συγχωνεύσεις, να μειώσουν το κόστος ενέργειας, να γίνουν καινοτόμες και ανταγωνιστικές.
■ Νέο σύστημα Υγείας, νέα συστήματα εκπαίδευσης, συστήματα ρομπότ για ελέγχους κατά της φοροδιαφυγής και online διασύνδεση ταμειακών με την Εφορία για να παρακολουθεί ποιοι δεν κόβουν αποδείξεις ή ποιοι εργοδότες επιβάλλουν τη μαύρη εργασία.
■ Προαστιακός σιδηρόδρομος που θα ενώσει τη Δυτική Αττική και τη βιομηχανική ζώνη (Ανω Λιόσια – Ελευσίνα / Ασπρόπυργος – Μέγαρα)
■ Ηλεκτρικοί φορτιστές και δίκτυο 5G παντού, στους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους, ηλεκτρικά λεωφορεία και ηλεκτρικά ταξί στις πόλεις.
■ Ψηφιακές ευκολίες και ενημέρωση για κυκλοφορία, σκουπίδια, ασφάλεια.
■ Το Δημόσιο να σκανάρει ένα «χαρτοβασίλειο» αιώνων, να δίνει απαντήσεις και συντάξεις στην ώρα τους, να γίνει digital από εδώ και εμπρός…
■ Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, θάλαμοι επιχειρήσεων, κρατική αρωγή και προστασία σε κάθε περιφέρεια και όπου υπάρχει απειλή φωτιάς, πλημμύρας και καταστροφής.
■ Να αλλάξουν πρόσωπο οι γειτονιές, να αναβαθμιστούν τα σπίτια και να αποκτήσουν οπτικές ίνες και «super fast» συνδέσεις Ιντερνετ.
Από τα βασικά ζητήματα που επιχειρεί να λύσει το Ταμείο Ανάκαμψης είναι, επίσης, να καλύψει η χώρα ταχύτερα και ευκολότερα τη δύσκολη πενταετία της ενεργειακής μετάβασης προς φιλικότερες στο περιβάλλον και πιο αποδοτικές μορφές παραγωγής και εξοικονόμησης ενέργειας (ηλεκτροπαραγωγή από ήλιο και αέρα, προγράμματα «Εξοικονομώ», αντικατάσταση ενεργοβόρων συσκευών, νέες τεχνολογίες αποθήκευσης μπαταριών κ.λπ.), που θα μειώσουν σημαντικά την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας από το εξωτερικό (φυσικό αέριο, ορυκτά καύσιμα κ.λπ.) αλλά θα απαλλάξουν και τους καταναλωτές από την ανάγκη «να αλλάζουν χρώμα» κάθε φορά που παραλαμβάνουν λογαριασμούς ρεύματος.
Αν όλα αυτά συμβούν, οι μελέτες λένε πως θα βρουν δουλειά 200.000 άνθρωποι και το ΑΕΠ θα ψηλώσει 7% μέσα σε 6 χρόνια τουλάχιστον, από το σχέδιο αυτό καθαυτό και χωρίς οποιαδήποτε άλλη επιρροή.
Διαβάστε ακόμη
Grecotel: «Δυνατή» σεζόν και το 2024 παρά τη γεωπολιτική αστάθεια (pic)
Στέλιος Σακαρέτσιος (Κτηματολόγιο): Στόχος το 2024 να ολοκληρωθεί το 80% της κτηματογράφησης
Αμερικανικές εκλογές: Αυτές είναι οι επενδυτικές επιλογές αναλόγως με τον νικητή
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ