Της Μαίρης Λαμπαδίτη
Διπλή επιβάρυνση θα υποστούν οι ελεύθεροι επαγγελματίες αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες που δήλωσαν υψηλότερο εισόδημα το 2016 έναντι του 2015 καθώς θα πρέπει να πληρώσουν τις επιπλέον εισφορές που οφείλουν για το 2017 από τον Απρίλιο μέχρι τον Αύγουστο συγχρόνως με τις τρέχουσες οι οποίες σημειωτέον θα είναι «φουσκωμένες» βάσει του νέου τρόπου υπολογισμού.
Με την εγκύκλιο για τη διαδικασία εκκαθάρισης των εισφορών που εκδόθηκε χθες, το Υπουργείο Εργασίας και η ΗΔΙΚΑ αναγνωρίζουν ότι το σύστημα υπολογισμού του εισφορών βάσει του εισοδήματος του προπροηγούμενου χρόνου είναι άδικο και στρεβλό. Δεσμεύονται ότι για τελευταία φορά φέτος θα λειτουργήσει με καθυστέρηση η διαδικασία και ότι ο συμψηφισμός των εισφορών από το 2018 και στο εξής θα ολοκληρώνεται στο τέλος του επόμενου έτους.
Ωστόσο αυτή η δέσμευση προϋποθέτει μια καλολαδομένη κρατική μηχανή που θα ξεκινά από την εμπρόθεσμη εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων.
Για το επόμενο διάστημα προβλέπονται τα εξής:
Οι ασφαλισμένοι με χρεωστικό υπόλοιπο θα καταβάλλουν τις επιπλέον εισφορές σε 5 δόσεις, από τον Απρίλιο έως και τον Αύγουστο.
Αντίθετα οι ασφαλισμένοι που έχουν δηλώσει το 2016 μικρότερο εισόδημα από αυτό του 2015 θα λάβουν εφάπαξ επιστροφή χρημάτων από τον ΕΦΚΑ στον τραπεζικό τους λογαριασμό μέχρι και τον Μάιο.
Κατ’ εξαίρεση για φέτος, αν στο μεταξύ έχουν δημιουργηθεί νέες οφειλές από εισφορές του 2018, οι επιστροφές τους θα συμψηφιστούν. Από το δεύτερο 6μηνο του 2018, ο ΕΦΚΑ θα επιστρέφει τυχόν επιπλέον ποσά ακόμη και αν υπάρχει οφειλή για οποιαδήποτε αιτία ή ρύθμιση που τρέχει.
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα δουν για πρώτη φορά με τα ειδοποιητήρια του ΕΦΚΑ (μηνός Ιανουαρίου) μετά την Καθαρά Δευτέρα την αύξηση των εισφορών που προβλέπει το νέο καθεστώς. Οι εισφορές του 2018 θα υπολογίζονται επί του μικτού εισοδήματος, πριν την αφαίρεση των ασφαλιστικών εισφορών του προηγούμενου έτους. Το υπουργείο εργασίας για να χρυσώσει το πικρό «χάπι» δίνει έκπτωση 15% επί του εισοδήματος που θα λαμβάνεται ως βάση υπολογισμού των εισφορών, αλλά μόνο για το 2018! Αυτό σημαίνει ότι από το 2019 και ιδίως από το 2022 που τελειώνει η ευνοϊκή μεταβατική περίοδος για αγρότες και επιστήμονες , το ύψος των εισφορών θα τριπλασιαστεί!
Συνεπώς, φέτος οι εισφορές θα αυξηθούν έως 20% και κατά 37% σε περίπτωση επικούρησης και εφάπαξ.
Ειδικά για φέτος θα συνυπολογιστούν μόνο οι εισφορές που πληρώθηκαν το 2016 και όχι αυτές που οφείλονται για το 2016. Επίσης κατ εξαίρεση συνυπολογίζονται ποσά που καταβλήθηκαν το 2016 για εξόφληση οφειλών, για προαιρετική ασφάλιση ή για αναγνώριση χρόνου. Έτσι βγαίνουν κερδισμένοι δεκάδες χιλιάδες αγρότες και αυτοαπασχολούμενοι που «σέρνουν» από το 2016 εισφορές οι οποίες θα καταστούν ληξιπρόθεσμες στα τέλη του Φλεβάρη.
Προσοχή! Από του χρόνου, εισφορές της προηγούμενης χρονιάς , εν προκειμένω του 2018, θα συνυπολογίζονται ακόμα και αν δεν έχουν πληρωθεί από τον ασφαλισμένο.
Τι προβλέπει η εγκύκλιος για φέτος
Ειδικότερα, για φέτος η διαδικασία εκκαθάρισης των εισφορών έτους 2017, με βάση τα εισοδήματα του 2016, αναμένεται ότι θα ολοκληρωθεί εντός Μαρτίου του 2018. Δηλαδή αν από την εκκαθάριση προκύπτει διαφορά που πρέπει να καταβληθεί από τον ασφαλισμένο αυτή επιμερίζεται ισομερώς σε 5 μηνιαίες δόσεις (Απρίλιο έως Αύγουστο), ανεξαρτήτως του ύψους της. Η τελευταία δόση είναι πληρωτέα μέχρι 30/9/2018. Συνεπώς, οι μηνιαίες ασφαλιστικές υποχρεώσεις των μηνών Απριλίου (πληρωτέα μέχρι 31/5/2018) έως και Αυγούστου θα περιλαμβάνουν:
α) την τρέχουσα μηνιαία εισφορά για το 2018 και
β) τη μηνιαία δόση οφειλής που προκύπτει από τη διαδικασία εκκαθάρισης των εισφορών 2017
Εάν δεν καταβληθεί εμπρόθεσμα το σύνολο της μηνιαίας ασφαλιστικής υποχρέωσης, επιβάλλεται τόκος καθυστέρησης μόνο επί του ποσού της δόσης οφειλής που δεν έχει καταβληθεί και όχι επί της τρέχουσας εισφοράς του 2018.
Για παράδειγμα: το ειδοποιητήριο Απριλίου περιλαμβάνει €250 τρέχουσα εισφορά και €120 δόση για το 2017. Αν ο ασφαλισμένος δεν πληρώσει τίποτα, από 1/6 επιβάλλεται τόκος μόνο επί των €120.
Εφάπαξ η επιστροφή
Αν από την εκκαθάριση των εισφορών προκύψει ότι ο ασφαλισμένος έχει καταβάλει επιπλέον ποσό (πιστωτικό υπόλοιπο, λόγω μικρότερου εισοδήματος το 2016 έναντι του 2015), αυτό επιστρέφεται αυτόματα με πίστωση του τραπεζικού λογαριασμού που έχει δηλωθεί ( θα δοθούν οδηγίες από την ΗΔΙΚΑ για την υποβολή του ΙΒΑΝ σε πλατφόρμα) εντός 2μήνου από την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης, εκτός εάν ο ασφαλισμένος υποβάλλει αίτημα προκειμένου το ποσό να παραμείνει ως πιστωτικό υπόλοιπο στον ΕΦΚΑ. Αν υπάρχουν καθυστερούμενες εισφορές του 2018, αυτές εξοφλούνται από το πιστωτικό υπόλοιπο. Αν έχει υποβληθεί εκκρεμής αίτηση για καταβολή μειωμένων 50% εισφορών λόγω 40ετίας, τα επιπλέον ποσά που έχουν καταβληθεί επιστρέφονται.
Ποια διαδικασία θα ακολουθείται από του χρόνου
Η εγκύκλιος ορίζει πάγια διαδικασία συμψηφισμού εισφορών η οποία θα γίνεται κάθε χρόνο εντός του δεύτερου 6μήνου, όταν θα έχουν εκκαθαριστεί οι φορολογικές δηλώσεις. Η διαδικασία πρέπει να ολοκληρώνεται μέχρι τον Δεκέμβρη και προβλέπει :
α) υπολογισμό των ετήσιων εισφορών με βάση το εισόδημα και τις καταβλητέες εισφορές προηγούμενου έτους
β) υπολογισμό των ποσών που έχουν καταβληθεί μέχρι την εκκαθάριση
γ) σύγκριση των δύο ποσών ώστε να προκύψει χρεωστικό ή πιστωτικό υπόλοιπο.
Αν προκύπτει διαφορά που πρέπει να καταβληθεί (χρεωστικό υπόλοιπο) αυτή καταβάλλεται σε τόσες μηνιαίες δόσεις όσοι και οι μήνες που υπολείπονται μέχρι το τέλος του έτους.
Για παράδειγμα: εάν η διαδικασία εκκαθάρισης ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο 2019, η προκύπτουσα διαφορά (χρεωστικό υπόλοιπο) πρέπει να εξοφληθεί σε τρεις μηνιαίες δόσεις: Οκτωβρίου πληρωτέα μέχρι 29/11/2019, Νοεμβρίου πληρωτέα μέχρι 31/12/2019 και Δεκεμβρίου πληρωτέα μέχρι 31/1/2020. Αν η μηνιαία δόση οφειλής δεν καταβληθεί εμπρόθεσμα, επιβάλλεται τόκος.
Αν προκύπτει πως ο ασφαλισμένος έχει καταβάλει επιπλέον ποσό (πιστωτικό υπόλοιπο), αυτό επιστρέφεται αυτόματα, με πίστωση του τραπεζικού λογαριασμού μέχρι την 31η Ιανουαρίου του επόμενου έτους, ακόμη και στις περιπτώσεις που υπάρχει οφειλή .
Αν ο ασφαλισμένος το επιθυμεί τα χρήματα μπορούν να συμψηφιστούν με τις εισφορές επόμενων μηνών να υποβάλλει αίτηση έως 31 Δεκεμβρίου. Αν το ποσό προς επιστροφή είναι μικρότερο από 50€ δεν επιστρέφεται αλλά συμψηφίζεται με εισφορές επόμενων μηνών.
Εάν από τη διαδικασία εκκαθάρισης δεν προκύπτει χρηματική διαφορά (πιστωτικό ή χρεωστικό υπόλοιπο), δεν αναζητούνται εισφορές μέχρι το τέλος του έτους.
Επιστρέφει η εισφορά έναντι
Εισφορά έναντι πάνω από το ελάχιστο πλαφόν, μπορούν να καταβάλλουν οι ασφαλισμένοι μη μισθωτοί το πρώτο 6μηνο του έτους, ενώ δεν έχουν ακόμη υποβληθεί φορολογικές δηλώσεις. Αν δεν πληρώσουν ολόκληρη την εισφορά που τους καταλογίζεται, τα οφειλόμενα δεν επιβαρύνονται με τόκους μέχρι την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης, η οποία ξεκινά μετά την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων.