Της Μαριάννας Τζάννε
Toυλάχιστον τρεις κρατικές επιχειρήσεις στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και μία ημιτελής κρατικοποίηση στον τομέα των αστικών συγκοινωνιών θα παραλάβει η επόμενη κυβέρνηση ξεκινώντας αγώνα δρόμου για να εξυγιάνει και να αποφύγει τα λουκέτα.
Η ΔΕΗ, τα ΕΛΤΑ, η ΛΑΡΚΟ, ο ΟΑΣΘ και οι προβληματικές και σταθερά ελλειμματικές εταιρείες αστικών συγκοινωνιών συμπληρώνουν ένα σύνθετο παζλ κρατικών επιχειρήσεων που διαχρονικά οι κυβερνήσεις για να μη επωμιστούν το πολιτικό κόστος, σπρώχνουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί με αποτέλεσμα σήμερα να βρίσκονται στο κόκκινο και οι παρεμβάσεις να κρίνονται αναγκαίες για να διατηρηθούν ζωντανές.
Το μεγάλο αγκάθι της ΔΕΗ
Μέχρι τα τέλη της εβδομάδας η ΔΕΗ θα ανακοινώσει τα αποτελέσματα του α΄ τριμήνου, τα οποία θα επιβεβαιώσουν την δυσχερή εικόνα και τις ζημιές άνω των 250 εκατομμυρίων ευρώ που δημιουργούν συνθήκες ασφυξίας. Οι πιέσεις για να χορηγηθούν πόροι 200 έως 300 εκ. ευρώ από ανείσπρακτες οφειλές Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) προηγούμενων ετών είναι μεγάλες καθώς θεωρούνται ένας από τους κρυφούς άσους για να βελτιώσουν την εικόνα του ισολογισμού της.
Η ατολμία της κυβέρνησης να πάρει πρωτοβουλίες με κοινωνικό αντίκτυπο όπως η ενσωμάτωση ρήτρας CO2, η οποία θα οδηγούσε σε αύξηση τιμολογίων αλλά και η επιμονή να πουληθούν μόνο λιγνιτικές μονάδες στο πλαίσιο της αποεπένδυσης, ναρκοθέτησαν το διαγωνισμό και επιδείνωσαν δραματικά τα οικονομικά μεγέθη.
Στο επιτελείο της ΝΔ έχει σημάνει συναγερμός το τελευταίο διάστημα αφού η καυτή πατάτα της ΔΕΗ έρχεται όλο και πιο κοντά. Οι διαρροές της περασμένης εβδομάδας ότι η επιχείρηση πασχίζει για να μην ενεργοποιηθούν ρήτρες δανειακών συμβάσεων εξαιτίας της επιδείνωσης των οικονομικών της δεικτών, επιταχύνει τις διεργασίες καθώς η κυβέρνηση της 8ης Ιουλίου θα πρέπει να έχει έτοιμο το σχέδιο πλεύσης για την διάσωση της ΔΕΗ.
Τόσο η αξιωματική αντιπολίτευση όσο και το ΚΙΝΑΛ έχουν ταχθεί όλο το προηγούμενο διάστημα κατά της αύξησης των τιμολογίων. Ωστόσο με τις παρούσες συνθήκες της ραγδαίας επιδείνωσης των οικονομικών μεγεθών και της εκτίναξης του κόστους παραγωγής, η αναπροσαρμογή της εμπορικής πολιτικής είναι ίσως είναι από τις πρώτες παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να δώσουν ανάσα στην Επιχείρηση.
Στις 15 Ιουλίου έχει προγραμματιστεί η υποβολή δεσμευτικών προσφορών για τις λιγνιτικές μονάδες σε Φλώρινα και Μεγαλόπολη, μετά την παράταση που δόθηκε λόγω των εκλογών. Ωστόσο όλοι γνωρίζουν ότι οι μονάδες αυτές δεν αποτελούν ελκυστικό προϊόν για τους επενδυτές επομένως θα ήταν άσκοπο να προχωρήσει όπως έχει σχεδιαστεί η διαδικασία πώλησης.
Η επανεξέταση του διαγωνισμού με την προσθήκη στο μείγμα ακόμη και υδροηλεκτρικών μονάδων πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
ΕΛΤΑ: Ζωντανά μόνο με κρατικές ενέσεις
Σε τροχιά εκτροχιασμού βρίσκονται από καιρό και τα Ελληνικά Ταχυδρομεία. Για τα ΕΛΤΑ η κυβέρνηση ακολούθησε παρόμοια συνταγή με την ΔΕΗ. Για να αποφύγει την στάση πληρωμών του Οργανισμού, αποφάσισε να προπληρώσει την αποζημίωση συνολικού ύψους 30 εκ. ευρώ που λαμβάνουν τα ΕΛΤΑ για την παροχή της καθολικής υπηρεσίας για τα έτη 2018 και 2019. Κάτι αντίστοιχο έπραξε και με την ΔΕΗ προκαταβάλλοντας την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της γενικής κυβέρνησης και των ΟΤΑ ύψους 550 εκ. ευρώ.
Τον περασμένο Φεβρουάριο η διοίκηση των ΕΛΤΑ είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο στάσης πληρωμών. Τα χειρότερα αποφεύχθηκαν με τις κρατικές ενισχύσεις. Το ερώτημα όμως είναι ως πότε. Η περίπτωση των ΕΛΤΑ είναι άλλη μία χαρακτηριστική κρατική επιχείρηση που το κυβερνητικό επιτελείο κράτησε στη ζωή με τεχνικά μέσα αφού έβαλε στο συρτάρι το σχέδιο αναδιάρθρωσης που είχε παραδώσει στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς η PriceWaterHouse&Coopers.
Το σχέδιο εκείνο προέβλεπε γενναίες παρεμβάσεις σε επίπεδο προσωπικού με την μείωση κατά 2.000 εργαζομένων και το κλείσιμο 215 καταστημάτων στην τριετία. Για την εξυγίανση των ταχυδρομείων είχε προβλεφθεί επίσης ότι θα χρειάζονταν περίπου 290 εκ. ευρώ, κεφάλαια όμως που θα ήταν αδύνατο να βρεθούν για να διασώσουν ένα οργανισμό 6.000 εργαζομένων. Έτσι η βόμβα των ταχυδρομείων παραμένει ενεργή. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις το ταμειακό έλλειμμα για το 2019 προσδιορίζεται περίπου στα 120 εκ. ευρώ με τα ΕΛΤΑ να βρίσκονται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
ΛΑΡΚΟ: Προκλητική και υπερχρεωμένη
Την ατολμία της κυβέρνησης να σταματήσει την αιμορραγία της ΛΑΡΚΟ αποδεικνύει η εκτίναξη των χρεών της επιχείρησης προς την ΔΕΗ που πλέον έχει φτάσει τα 310 εκ. ευρώ. Οι ισχυρές πιέσεις που άσκησε η διοίκηση τις τελευταίες μέρες για να τις καταβληθούν οι οφειλές Μαρτίου απέδωσε τελικά καρπούς και μένει να αποπληρωθούν τις επόμενες μέρες επιπλέον 2,5 εκ. ευρώ για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας Απριλίου. Ωστόσο πρόκειται για “ασπιρίνες” αν αναλογιστεί κανείς τα συνολικά χρέη της βιομηχανίας νικελίου.
Υπενθυμίζεται ότι η χώρα μας έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την παροχή παράνομων κρατικών ενισχύσεων προς την ΛΑΡΚΟ ύψους 135 εκατ. ευρώ, τα οποία θα πρέπει να ανακτήσει.
Την υπόθεση των κρατικών ενισχύσεων είχε παγώσει η κυβέρνηση το 2015, όταν είχε δεσμευτεί προς την ΕΕ να προχωρήσει το σχέδιο εξυγίανσης με την εκκαθάριση της εταιρείας και την πώληση παγίων. Το πολιτικό κόστος όμως μπήκε και σε αυτή την προσπάθεια μπροστά και τα σχέδια ναυάγησαν με την βιομηχανία να λειτουργεί με «βερεσέδια» και να συνεχίζει να προκαλεί. Τις προηγούμενες μέρες η ΛΑΡΚΟ βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο της δημοσιότητας όταν αποκαλύφθηκε η νέα συλλογική σύμβαση που προωθεί η διοίκηση, η οποία κόντρα στα χρέη προβλέπει αύξηση κατά 10% της μισθολογικής δαπάνης με προοδευτική αύξηση τα επόμενα χρόνια!
Στον αέρα η κρατικοποίηση του ΟΑΣΘ
Σε ότι αφορά τις αστικές συγκοινωνίες η κυβέρνηση έκανε ένα βήμα πίσω στην κρατικοποίηση του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης. Ο υπουργός Υποδομών Χρίστος Σπίρτζης ανακοίνωσε μετά τις ευρωεκλογές ότι το υπουργείο δεν θα ολοκληρώσει τις διαδικασίες για τον διάδοχο του ΟΑΣΘ.
Ο κυβερνητικός σχεδιασμός ο οποίος έκανε σημαία του την εξυγίανση των συγκοινωνιών στην Θεσσαλονίκη και ανέλαβε να επιβλέψει ο κ. Στέλιος Παππάς προέβλεπε την δημιουργία μια νέας εταιρείας, της Αστικές Συγκοινωνίες Θεσσαλονίκης (ΑΣΥΘ). Ωστόσο, ο υπουργός έχει διαμηνύσει ότι το σχέδιο παγώνει, πετώντας το μπαλάκι στην επόμενη κυβέρνηση για να αποφασίσει εάν θα ολοκληρώσει το σχεδιασμό ή θα τον ανατρέψει με την ιδιωτικοποίηση του Οργανισμού. Στην Αττική, ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών μπορεί να πήρε βαθιές ανάσες από την εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου που από τις αρχές του χρόνου αυξάνει με διψήφιους ρυθμούς τα έσοδα του Οργανισμού, όμως οι αστικές συγκοινωνίες έχουν ακόμη πολύ δρόμο μπροστά τους για να αντιμετωπίσουν με αποτελεσματικό τρόπο την μείωση των ελλειμμάτων τους, τις μεγάλες ανάγκες σε ανανέωση στόλου αλλά και τις ελλείψεις προσωπικού που δυσχεραίνουν την λειτουργία τους και επηρεάζουν την θετική εικόνα ακόμη και εφαρμογών όπως η τηλεματική και το ηλεκτρονικό κόμιστρο.