Της Χριστίνας Ρωμηού
Σημάδια ανάκαμψης στην αγορά κατοικιών στην Ελλάδα βλέπει σημερινή έρευνα τoυ διεθνούς οίκου αξιολόγησης με έδρα τον Καναδά, DBRS.
Όπως σημειώνει, οι τιμές των κατοικιών παρουσίασαν οριακή αύξηση τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2018, μετά από συνεχιζόμενη πτώση από το 2008. Η ελληνική οικονομία αύξησε επίσης το ΑΕΠ της το 2017 και εκτιμάται ότι αύξηση σημειώθηκε και το 2018. Αν διατηρηθεί αυτή η ανοδική τάση, η DBRS αναμένει ότι η ανάκαμψη στην αγορά κατοικιών θα ενίσχυε και την ανάκαμψη της οικονομίας.
Το παρακάτω διάγραμμα καταδεικνύει την άμεση σχέση μεταξύ τιμών κατοικιών και ΑΕΠ
Σε αστικές περιοχές, αυτά τα 10 χρόνια, οι τιμές των κατοικιών σημείωσαν απότομη πτώση 42,6% από τα υψηλά του 2008, ενώ στην Αθήνα οι τιμές μειώθηκαν κατά 44,2% τη δεκαετία 2008-2018.
Στο γ’ τρίμηνο του 2018, ωστόσο, οι τιμές των ακινήτων στην Ελλάδα αυξήθηκαν για τρίτο συνεχόμενο τρίμηνο, κατά 2,5%, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος.
Η γεωγραφική κατανομή δείχνει ότι, κατά το τρίτο τρίμηνο του 2018, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 3,7% σε ετήσια βάση το 2006 στην Αθήνα, κατά 1,9% στη Θεσσαλονίκη, κατά 1,2% σε άλλες πόλεις και κατά 1,6% σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Επιπλέον, για τους πρώτους δέκα μήνες του 2018, ο αριθμός των οικοδομικών αδειών αυξήθηκε κατά 10,9% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017. Τόσο η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας όσο και η αυξημένη εξωτερική ζήτηση φαίνεται να αποτελούν τους βασικούς μοχλούς βελτίωσης στην αγορά κατοικίας. Η βελτίωση των κεφαλαιαγορών για τις ελληνικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων και των καλυμμένων ομολόγων, θα μπορούσε να συμβάλει στο μέλλον
στην ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων.
Η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα μέσω επενδυτικού προγράμματος που ξεκίνησε το 2013 και περιλαμβάνει άδεια διαμονής πενταετούς διάρκειας έναντι επενδύσεων ύψους 250.000 ευρώ σε ακίνητα θα μπορούσε επίσης να έχει θετικό αντίκτυπο. Οι καθαρές εισροές κεφαλαίων από το εξωτερικό για αγορά ακινήτων αυξήθηκαν κατά 172,3% τους πρώτους εννέα μήνες του 2018 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2017.
Ωστόσο, το μεγάλο απόθεμα των κατοικιών και τα υψηλά επίπεδα των μη εξυπηρετούμενων δανείων εξακολουθούν να ασκούν πίεση στις τιμές των κατοικιών. Το
το υφιστάμενο απόθεμα κατοικιών ανέρχεται σε 6,5 εκατομμύρια κατοικίες σε έναν πληθυσμό 9 εκατομμυρίων. Η διαθεσιμότητα των κατοικιών μπορεί να αυξηθεί
λόγω των υψηλών επιπέδων μη εξυπηρετούμενων δανείων που συνδέονται με στεγαστικά δάνεια, καταλαμβάνοντας ποσοστό 44,7% του συνόλου των δανείων τον Σεπτέμβριο του 2018, με βάση τις τιμές των κατοικιών.
Μια κρίσιμης σημασίας συμβολή από την ανάκαμψη της στέγασης θα ήταν και η αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας, που αποτελεί ιστορικά μια σημαντική κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης για την Ελλάδα. Ήδη η ανάκαμψη των αδειών οικοδόμησης που παρατηρείται σε ορισμένες αγορές σηματοδοτεί την αρχή μιας τέτοιας ανάκαμψης από το σημερινό χαμηλό επίπεδο.
Οι αγορές ομολόγων είναι επίσης πιθανό να ωφεληθούν, καθώς η ανάκαμψη της αγοράς κατοικίας υποστηρίζει την καλύτερη απόδοση των στεγαστικών δανείων και των καλυμμένων ομολόγων.
Η DBRS αναμένει ότι η ανάκαμψη στην αγορά κατοικιών θα είναι σταδιακή λόγω της φορολογικής επιβάρυνσης των ελληνικών νοικοκυριών, του υποτονικού στεγαστικού δανεισμού, των αρνητικών δημογραφικών στοιχείων και της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος. Ο ρυθμός ανάκαμψης θα στηριχθεί στη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος, στη μείωση της ανεργίας, στην ανθεκτικότητα της ανάπτυξης και στην απλούστευση του φορολογικού καθεστώτος.
Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις συνθήκες Διαβίωσης το 2016 καταδεικνύει ότι το 28,2% του ελληνικού πληθυσμού ξόδεψε για στέγαση το 40% ή και περισσότερο από το διαθέσιμο εισόδημά του, την ώρα που ο μέσος όρος στην ΕΕ ανέρχεται σε μόλις 11,1%. Πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό στην ΕΕ.
Η DBRS θεωρεί ότι η απλούστευση των διαδικασιών που σχετίζονται με τις μεταβιβάσεις ακινήτων, ένα σταθερό φορολογικό σύστημα και μια ενδεχόμενη μείωση του φόρου ακίνητης περιουσίας θα μπορούσε να επιταχύνει την ανάκαμψη της αγοράς κατοικίας.
