Από αύριο, 9 Ιουνίου 2021, θα κυκλοφορήσει στα περίπτερα σε όλη την Ελλάδα, για 24η χρονιά, το περιοδικό «ΔΗΛΩΣΤΕ ΕΞΥΠΝΑ 2021» που έχει όλες τις οδηγίες για την υποβολή της φορολογικής δήλωσης.
Το «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ» εξασφάλισε ένα μέρος από το περιεχόμενο του περιοδικού και σας δίνει τη δυνατότητα να μάθετε όλες τις πληροφορίες σχετικά με τις οικογενειακές δαπάνες που συμπληρώνονται στη φορολογική δήλωση, σχεδόν από όλους τους φορολογούμενους, έτσι ώστε με νόμιμο και σωστό τρόπο να πληρώσετε όσο το δυνατόν λιγότερο φόρο και να μην έχετε επιβάρυνση.
Πριν λίγες μέρες άνοιξε η εφαρμογή και άρχισε η υποβολή των φορολογικών δηλώσεων για το 2021.
Ένα από τα θέματα που απασχολούν φέτος τους φορολογούμενους είναι οι δαπάνες που έκαναν μέσα στο 2020 με κάρτες και άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και πώς πρέπει να τις συμπληρώσουν σωστά στη δήλωσή τους.
Σημειώνουμε ότι ειδικά για φέτος οι συγκεκριμένοι κωδικοί (049-050) έχουν αυξημένο βαθμό δυσκολίας στη συμπλήρωσή τους, περισσότερο από κάθε άλλο κωδικό, επειδή οι νομοθετημένες διατάξεις, για το συγκεκριμένο θέμα (δυστυχώς) είναι αρκετά πολύπλοκες, με πολύ επιεική έκφραση. Αν και θα έπρεπε να είναι οι πιο απλές επειδή πρόκειται για τους κωδικούς που αφορούν και συμπληρώνονται από το μεγαλύτερο πλήθος των φορολογούμενων.
ΔΑΠΑΝΕΣ ΜΕ ΚΑΡΤΕΣ
Δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών
Στους κωδικούς 049-050, συμπληρώνεται το συνολικό ποσό των δαπανών που έγιναν το 2020, στην Ελλάδα, τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του ΕΟΧ, από το φορολογούμενο, τη σύζυγό του ή τα προστατευόμενα µέλη του, για να μην υπολογισθεί επιπλέον φόρος αν τα εισοδήματα που δηλώνονται είναι από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα, αγροτική δραστηριότητα και εισοδήματα από ακίνητη περιουσία.
Τι άλλο χρειάζεται
Για να μην υπολογισθεί επιπλέον φόρος απαραίτητο είναι να έχουν κάνει αγορές ή λήψεις υπηρεσιών πληρώνοντας με κάρτες ή άλλα μέσα ηλεκτρονικής πληρωμής.
Ποια είναι τα μέσα πληρωμής
Ενδεικτικά τα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής είναι οι κάρτες (χρεωστικές, πιστωτικές, προπληρωμένες κάρτες -prepaid cards-) η πληρωμή μέσω λογαριασμού πληρωμών (μεταφορά πίστωσης, εντολές άμεσης χρέωσης, πάγιες εντολές, τραπεζικές ή ταχυδρομικές επιταγές), η ηλεκτρονική τραπεζική (e-banking), το ηλεκτρονικό πορτοφόλιο (e-wallet), paypal κ.λπ.
Όταν η καταβολή προς τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών για την εξόφληση της δαπάνης γίνεται με μετρητά (σε γκισέ ή σε easy-pay μηχάνημα) λαμβάνεται υπόψη για τη διατήρηση της μείωσης φόρου (Α 1118/2021 ΑΑΔΕ).
Κοινοί λογαριασμοί, κοινές κάρτες
Στις περιπτώσεις κοινών τραπεζικών λογαριασμών οι πραγματικοί δικαιούχοι, οι οποίοι καθορίζονται από τις πραγματικές περιστάσεις, μπορούν να χρησιμοποιούν τους λογαριασμούς αυτούς ανάλογα με τις δαπάνες τους. Τα ίδια ισχύουν και για πιστωτικές κάρτες με δικαιούχους κύρια και πρόσθετα μέλη.
Χρειάζονται ή όχι οι αποδείξεις
Όταν έχει γίνει η πληρωμή των δαπανών με κάρτες και λοιπά ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, δεν χρειάζεται να υπάρχουν και οι αποδείξεις αγορών (σε χαρτί) για να μην αυξηθεί ο φόρος.
Ποσό δαπανών
Όταν δηλώνονται συγκεκριμένα εισοδήματα, για να μην υπάρξει φορολογική επιβάρυνση, πρέπει το 30% αυτών των πραγματικών εισοδημάτων και μέχρι 20.000 € δαπάνες, να έχουν γίνει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και να έχουν συμπληρωθεί στους κωδικούς 049-050.
Όταν το ποσό των ηλεκτρονικών δαπανών το οποίο έχει γίνει και δηλώνεται, υπολείπεται από το ποσό που ορίζεται, τότε ο φόρος αυξάνεται ανάλογα με το υπολειπόμενο ποσό των δαπανών (άρθρο 37 ν. 4797/20210).
Για ποια εισοδήματα
Όταν δηλώνονται εισοδήματα από μισθωτή εργασία – συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα, αγροτική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία, πρέπει να έχουν γίνει και να δηλώνονται δαπάνες για το 30% αυτών των πραγματικών εισοδημάτων και έως 20.000 € δαπάνες.
Ποιο είναι το πραγματικό εισόδημα
Από την 1-1-2020 και μετά, στον υπολογισμό του πραγματικού εισοδήματος, για το 30% των δαπανών, δεν λαμβάνονται υπόψη τα πιο κάτω εισοδήματα:
Κάθε εφάπαξ αποζημίωση που δίδεται από οποιονδήποτε φορέα και για οποιονδήποτε λόγο διακοπής της σχέσεως εργασίας ή άλλης σύμβασης.
Το ασφάλισμα που καταβάλλεται από ομαδικά ασφαλιστήρια συνταξιοδοτικά συμβόλαια.
Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων, καθώς και το επίδομα αναζήτησης εργασίας.
Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης.
Η είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης ή οικονομικής ενίσχυσης, λόγω διάλυσης αλιευτικού σκάφους.
Έκτακτες αποζημιώσεις, αμοιβές, επιχορηγήσεις και οικονομικές ενισχύσεις που αποτελούν εισόδημα και δόθηκαν λόγω της πανδημίας –COVID-19 (άρθρο 37 ν. 4797/2021).
Δεν περιλαμβάνονται επιπλέον
Επιπλέον στο πραγματικό εισόδημα για τον υπολογισμό των απαιτούμενων δαπανών, δεν περιλαμβάνονται:
1) Το ποσό της εισφοράς αλληλεγγύης.
2) Το ποσό της διατροφής που δίδεται στον/στην διαζευγμένο/-η σύζυγο ή εξαρτώμενο τέκνο, εφόσον έχει καταβληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (άρθρο 37 ν. 4797/20210).
3) Η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων (άρθρο 34 ν. 4172/2013, Α 1118/2021 ΑΑΔΕ).
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
Το πραγματικό εισόδημα από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματική και αγροτική δραστηριότητα, ακίνητη περιουσία, βρίσκεται αν από το σύνολό τους αφαιρεθούν:
1) Αποζημίωση εργαζόμενου
2) Ασφάλισμα συνταξιοδοτικό
3) Επιδόματα ανέργων
4) Πρόωρη αγροτική συνταξιοδότηση
5) Αποζημίωση διάλυσης σκάφους
6) Αποζημιώσεις λόγω πανδημίας
7) Εισφορά αλληλεγγύης
8) Ποσό διατροφής
9) Προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων
Αυτό που θα μείνει μετά την αφαίρεση είναι το πραγματικό εισόδημα επί του οποίου θα υπολογιστεί το 30% των δαπανών που πρέπει να έχουν γίνει με ηλεκτρονικά μέσα (Α 1118/2021 ΑΑΔΕ).
Επιπλέον ποσό φόρου
Αν δεν έχουν γίνει οι δαπάνες που προβλέπονται, για το υπολειπόμενο ποσό, επιβάλλεται επιπλέον φόρος με συντελεστή 22% ή 11%.
Στο ποσό των δαπανών που υπολείπονται, από το 20% του εισοδήματος από μισθωτή εργασία, συντάξεις, ακίνητα, επιχειρηματική και αγροτική δραστηριότητα, επιβάλλεται επιπλέον φόρος με συντελεστή 22%.
Αν οι δαπάνες είναι πάνω από το 20% του εισοδήματος αλλά κάτω από το 30%, στο ποσό των δαπανών που υπολείπονται από το 30% του εισοδήματος, επιβάλλεται επιπλέον φόρος με συντελεστή 11% (άρθρο 37 ν. 4797/20210).
Παράδειγμα: Πραγματικό εισόδημα από μισθούς 16.000 € που πρέπει να έχουν γίνει δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα.
Απαιτούμενο ποσό δαπανών 16.000 Χ 30%=4.800.
Δαπάνες που δηλώνονται 2.000, δηλαδή κάτω από το 20% του εισοδήματος.
Για το ποσό 16.000 Χ 20%= 3.200- 2.000= 1.200 Χ 22%= 264 € επιπλέον φόρος (με συντελεστή 22% μέχρι το 20% του εισοδήματος).
Για το ποσό 4.800 – 3.200 = 1.600 Χ 11% =176 € επιπλέον φόρος (με συντελεστή 11% πάνω από το 20% και μέχρι το 30% του εισοδήματος).
Σύνολο επιπλέον φόρου 264 +176 =440 €
Αν οι δαπάνες που δηλώνονται είναι 3.500, δηλαδή πάνω από το 20% του εισοδήματος, θα έχουμε:
16.000 Χ 30%= 4.800 – 3.500 = 1.300 Χ 11% =143 € επιπλέον ποσό φόρου
ΔΕΝ αυξάνεται ο φόρος
Δεν αυξάνεται ο φόρος ανεξαρτήτως ποσού δαπανών που δηλώνονται, στα φυσικά πρόσωπα τα οποία θεωρούνται ότι επλήγησαν από την πανδημία το 2020 ή στις 31-12-2019 ήταν από 60 χρονών και πάνω. Τα πρόσωπα αυτά είναι:
1) Όσοι ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και μέσα στο 2020 η επιχείρησή τους χαρακτηρίστηκε ως πληττόμενη, ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος.
2) Όσων η σύμβαση εργασίας είχε ανασταλεί για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα μέσα στο 2020, λόγω των μέτρων για την πανδημία.
3) Αυτοί που η σύμβαση ναυτολόγησης είχε ανασταλεί κατά τη διάρκεια οποιοσδήποτε διαστήματος μέσα στο 2020.
4) Αυτοί που εντάχθηκαν στον μηχανισμό ενίσχυσης «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος μέσα στο 2020.
5) Οι ιδιοκτήτες ακινήτων, που έλαβαν μειωμένο ενοίκιο μέσα στο 2020, για το οποίο έχει υποβληθεί έστω και μία δήλωση COVID – 19, εγκεκριμένη από την ΑΑΔΕ (άρθρο 36 ν. 4797/2021).
6) Οι φορολογούμενοι που είχαν συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας τους στις 31 Δεκεμβρίου 2019 (άρθρο 37 ν. 4797/20210).
Εξαιρούμενοι
Συγκεκριμένες κατηγορίες φορολογουμένων, εξαιρούνται από την υποχρέωση να κάνουν πληρωμές δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα. Αυτοί που εξαιρούνται δεν χρειάζεται να έχουν χάρτινες αποδείξεις. Ενδεικτικά αναφέρουμε, άτομα με αναπηρία 80%, φαντάροι, διαμένοντες σε οίκους ευγηρίας, φυλακισμένοι κλπ. (Α 1118/2021 ΑΑΔΕ).
Οι εξαιρούμενοι υποχρεώνονται να συμπληρώσουν τους κωδικούς 023-024 του πίνακα 2 της δήλωσης. Οι φορολογούμενοι που εξαιρούνται αναφέρονται αναλυτικά στο άρθρο 3 της Α 1163/2020 της ΑΑΔΕ.
ΥΨΟΣ ΔΑΠΑΝΩΝ
Ποιος πρέπει να έχει κάνει τις δαπάνες
Για να ληφθούν υπόψη οι δαπάνες στην κοινή δήλωση των συζύγων πρέπει να έχουν γίνει από τον ίδιο το φορολογούμενο τη σύζυγό του και τα εξαρτώμενα (προστατευόμενα) από αυτούς μέλη. Αντί για τη σύζυγο μπορεί να έχουν γίνει από το άλλο μέλος του συμφώνου συμβίωσης.
Αν κάνουν χωριστές δηλώσεις
Στις χωριστές δηλώσεις των συζύγων όταν υπάρχει περίσσευμα δαπανών από τον ένα σύζυγο δεν μεταφέρεται στον άλλο. Αντίθετα στην κοινή δήλωση το περίσσευμα μπορεί να μεταφερθεί (Α 1109/2019 ΑΑΔΕ).
Πού πρέπει να έχουν γίνει οι δαπάνες
Οι δαπάνες που θα έχουν καταβληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής πρέπει να έχουν γίνει στην Ελλάδα, σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του (ΕΟΧ) Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία).
Ποιο είναι το ύψος των δαπανών
Το ύψος των δαπανών προσδιορίζεται ως ποσοστό στο 30% του πραγματικού εισοδήματος από μισθωτή εργασία – συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα, αγροτική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία και μέχρι 20.000 € δαπανών (άρθρο 37 ν. 4797/20210).
Δαπάνες 20% αντί 30%
Όταν το 2020 έχουν πληρωθεί ηλεκτρονικά, συγκεκριμένα ποσά που ξεπερνούν το 60% του πραγματικού εισοδήματος, τότε οι δαπάνες που πρέπει να έχουν γίνει με ηλεκτρονικά μέσα, πρέπει να είναι το 20% του πραγματικού εισοδήματος και όχι το 30%. Οι δαπάνες αυτές είναι:
Φόρος εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ.
Ενοίκια (κατοικιών, τέκνων που σπουδάζουν, επαγγελματικής στέγης).
Δάνεια προσωπικά και επαγγελματικά ( Α 1118/2020 ΑΑΔΕ).
Με τα τεκμήρια τι γίνεται
Για αυτούς που έχουν υποχρέωση να έχουν κάνει δαπάνες, λαμβάνεται υπόψη το πραγματικό και όχι το τεκμαρτό (υποθετικό) εισόδημα που προσδιορίζεται από τα τεκμήρια.
Ποιες δαπάνες λαμβάνονται υπόψη
Λαμβάνεται υπόψη σχεδόν το σύνολο των δαπανών που έχουν πληρωθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, με κάποιες ελάχιστες εξαιρέσεις που δεν λαμβάνονται υπόψη. Π.χ. Λαμβάνονται υπόψη οι δαπάνες για τρόφιμα, ρούχα, παπούτσια, είδη νοικοκυριού, υγειονομική περίθαλψη, φάρμακα, τηλέφωνο, ρεύμα κλπ. (Α 1109/3-4-2019 ΑΑΔΕ).
Ποιες δαπάνες δεν λαμβάνονται υπόψη
Δεν λαμβάνονται υπόψη οι δαπάνες για ενοίκια, για τέλη κυκλοφορίας, για αγορά οχημάτων, σκαφών, αεροπλάνων και αεροσκαφών. Η αγορά ποδηλάτων λαμβάνεται υπόψη.
Η ΔΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ
Σε ποιους κωδικούς δηλώνονται
Το ποσό των οικογενειακών δαπανών στην κοινή δήλωση των συζύγων δηλώνεται σε δύο κωδικούς, ατομικά για τον κάθε ένα σύζυγο (049-050). Αν έχει γίνει επιλογή για υποβολή χωριστών δηλώσεων από τους συζύγους τότε ο κάθε ένας σύζυγος στη δική του δήλωση συμπληρώνει τον κωδικό 049.
Πόσα όμως πλήρωσα με κάρτες
Μπαίνοντας με τους κωδικούς μου, για να συμπληρώσω τη δήλωσή μου, στον πίνακα 7 στους κωδικούς 049-050 έχει την ένδειξη «Πατήστε ΕΔΩ για στοιχεία δαπανών». Κάνοντας κλικ στο ΕΔΩ ανοίγει παράθυρο-πίνακας ο οποίος έχει τις δαπάνες που έστειλαν οι αρμόδιοι φορείς τράπεζες κλπ. για πράξεις που έγιναν με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και άλλα στοιχεία από το αρχείο του υπουργείου. Ο πίνακας αυτός είναι ενδεικτικός και υπάρχει για να διευκολύνει το φορολογούμενο στη συμπλήρωση των κωδικών 049-050. Δεν είναι δεσμευτικός. Τα ποσά που εμείς θα συμπληρώσουμε στους κωδικούς 049-050, μπορεί να είναι διαφορετικά (τα σωστά).
Τι άλλο έχει ο πίνακας
Έχει τον ΑΦΜ, την τράπεζα που τα έστειλε και δύο στήλες, στήλη 1 και στήλη 2, με τα ποσά των δαπανών και το σύνολο. Στη στήλη 2 ίσως υπάρχουν ποσά που δεν πρέπει να λάβουμε υπόψη μας στη συμπλήρωση των κωδικών 049-050 π.χ. πληρωμή δόσεων αγοράς αυτοκινήτου που πληρώθηκαν με κάρτες.
Τι διαφορετικό έχει φέτος
Στον ίδιο πίνακα που έχει ανοίξει αριστερά στο κάτω μέρος έχει 4 ενδείξεις:
1) Καταβολές φόρου εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ
2) Καταβολές υποχρεώσεων προς χρηματοπιστωτικά ιδρύματα
3) Καταβολές ενοικίων
4) Καταβολή διατροφής
Στο μέσον έχει την ένδειξη «Στοιχεία της υπηρεσίας μας» και έχει συμπληρωμένα τα ποσά του φόρου εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ και των δανείων (αν υπάρχουν), από τα αρχεία του υπουργείου, που πληρώθηκαν το 2020 από το φορολογούμενο.
Δεξιά έχει την ένδειξη «Συμπλήρωση από το φορολογούμενο» και τις αντίστοιχες θέσεις για να συμπληρωθούν τα ποσά αν υπάρχουν.
Μπορούμε να εκτυπώσουμε τον πίνακα για να τον μελετήσουμε, πατώντας την αντίστοιχη ένδειξη.
Τι πρέπει να κάνουμε
1) Πρώτο βήμα. Αν υπάρχουν ποσά για να συμπληρώσουμε (δόσεις δανείων, ενοίκια, διατροφή) στις ενδείξεις στο κάτω μέρος του πίνακα, τα συμπληρώνουμε στις αντίστοιχες θέσεις και πατάμε «Αποθήκευση». Τα στοιχεία αποθηκεύονται, εμφανίζεται η ένδειξη «Επιτυχής αποθήκευση στοιχείων» και τα βλέπουμε. Τα στοιχεία αυτά χρειάζονται, σε μερικές περιπτώσεις, για τη σωστή εκκαθάριση της δήλωσης. Σε άλλες περιπτώσεις είναι αδιάφορα.
2) Δεύτερο βήμα. Αφού συμβουλευτούμε το πάνω μέρος του πίνακα που έχει τις πληροφορίες για τα ποσά των δαπανών που κάναμε κυρίως με κάρτες, πατάμε «Επιστροφή στη δήλωση». Στην οθόνη, στους κωδικούς 049-050 της δήλωσης, συμπληρώνουμε το ποσό των δαπανών που έχουμε κάνει το 2020 με κάρτες και άλλα μέσα ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Ποιο ποσό θα συμπληρώσω
Την ευθύνη για τη συμπλήρωση του σωστού ποσού των δαπανών με κάρτες την έχει ο ίδιος ο φορολογούμενος. Αυτός θα αποφασίσει το ποσό που θα συμπληρώσει. Τα ποσά του πίνακα που εμφανίζεται είναι μόνο για να διευκολύνουν το φορολογούμενο.
Αν ο σύζυγος δεν δικαιούται μείωση
Όταν ένας από τους δυο συζύγους κάνει δαπάνες, τις εξοφλεί με κάρτες κλπ. αλλά δεν δικαιούται (π.χ. έχει εισοδήματα μόνο από μερίσματα) το ποσό των δαπανών, στην κοινή δήλωση, είναι δυνατόν με την εκκαθάριση να μεταφερθεί στον άλλο σύζυγο για τυχόν κάλυψη του απαιτούμενου ποσού δαπανών (Α 1118/2021 ΑΑΔΕ).