Η πανδημία και ο μεγάλος αντίκτυπος στον τουρισμό ανέκοψαν την ανοδική πορεία του εγχώριου real estate και τη θέση της Αθήνας στον ευρωπαϊκό επενδυτικό χάρτη. Ετσι, η ελληνική πρωτεύουσα βρίσκεται σταθερή, στην 28η θέση πανευρωπαϊκά σε ένα σύνολο 31 ευρωπαϊκών πόλεων, ως προς τις συνολικές προοπτικές της αγοράς ακινήτων για το 2021, ενώ σε σταθερά επίπεδα, στις περισσότερες κατηγορίες ακινήτων, αναμένεται να διαμορφωθούν αξίες και τιμές των ενοικίων.
Τα στοιχεία προέρχονται από την 18η έκδοση της έκθεσης «Emerging Trends in Real Estate® Europe», που δημοσιεύουν από κοινού η γνωστή εταιρεία συμβούλων PricewaterhouseCoopers και το εκπαιδευτικό ινστιτούτο Urban Land Institute (ULI) και βασίζεται στις απόψεις μεγαλοστελεχών του παγκόσμιου real estate. Από τα στοιχεία που προτάσσει η έρευνα είναι το γεγονός ότι η άμεση επίδραση του Covid-19 στον τουρισμό έχει επηρεάσει και την αγορά ακινήτων, ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Ελλάδα που στηρίζονται στον συγκεκριμένο κλάδο.
Οσον αφορά την κατάταξη των ευρωπαϊκών πόλεων βάσει των προοπτικών επενδύσεων και ανάπτυξης, το Βερολίνο βρίσκεται στην κορυφή της κατάταξης σε επίπεδο προοπτικών της αγοράς ακινήτων με τις γερμανικές πόλεις να παραμένουν ισχυρές επιδεικνύοντας αντοχή εν μέσω της πανδημίας. Δεύτερο βρίσκεται το Λονδίνο, ανεβαίνοντας δύο θέσεις, καθώς οι επενδυτές βλέπουν καλή μακροπρόθεσμη απόδοση, ενώ το Παρίσι παραμένει στην πρώτη τριάδα. Ακολουθούν Φραγκφούρτη, Αμστερνταμ, Αμβούργο, Μόναχο, Μαδρίτη, Μιλάνο και Βιέννη που συμπληρώνουν το τοπ 10.
Στον αντίποδα, η Αθήνα, μαζί με την Κωνσταντινούπολη και τη Μόσχα βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης, γεγονός πάντως το οποίο οφείλεται εν μέρει και στο ότι είναι λιγότεροι οι θεσμικοί επενδυτές που δραστηριοποιούνται στις συγκεκριμένες αγορές. Σε μία από τις απαντήσεις που έδωσαν τα στελέχη της αγοράς στην έρευνα επισημαίνεται ότι «υπάρχουν πολύ καλές επενδυτικές ευκαιρίες σε πόλεις που κατατάσσονται χαμηλά, σε συγκεκριμένες περιοχές και κατηγορίες ακινήτων».
Ενδεικτικά αναφέρεται εδώ ότι, σύμφωνα με την έρευνα, στην πιο δραστήρια, από πλευράς επενδύσεων, ευρωπαϊκή αγορά real estate, αυτή του Λονδίνου, τα κεφάλαια που επενδύθηκαν από το τελευταίο τρίμηνο του 2019 έως και το τρίτο τρίμηνο του 2020 αντιστοιχούν σε 22 δισ. ευρώ και ακολουθεί το Παρίσι με 13 δισ. ευρώ, το Βερολίνο με 11 δισ. ευρώ, το Μόναχο με 8 δις. ευρώ και η Φραγκφούρτη που συμπληρώνει το τοπ 5 με 7 δισ. ευρώ.
Ποιες κατηγορίες ακινήτων κερδίζουν
Εστω κι αν εν μέσω πανδημίας, συνολικά, ο ευρωπαϊκός κλάδος ακινήτων διέρχεται μια περίοδο επιβράδυνσης, «παραμένει μια ελκυστική κατηγορία επενδύσεων», όπως προκύπτει από την έκθεση. Στις κατηγορίες ακινήτων που επηρεάζονται από την κρίση του Covid -19 είναι αναμφίβολα τα ξενοδοχεία και τα καταστήματα, ενώ αλλαγές αναμένονται και σε μία ακόμη ‘’ισχυρή’’ κατηγορία ακινήτων για τους θεσμικούς, όπως οι γραφειακοί χώροι.
Η νέα έκδοση για τις τάσεις στο διεθνές real estate διαπιστώνει ότι, με δεδομένη την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού παγκοσμίως λόγω Covid-19, επηρεάζονται αντίστοιχα και οι κλάδοι προτίμησής των επενδυτών με τις ισχυρότερες προοπτικές από τους πιο ‘’παραδοσιακούς’’ κλάδους να εμφανίζονται τα logistics και τα data centers, ενώ ψηλά στις προτιμήσεις των επενδυτών βρίσκονται η υγεία και η κατοικία ως αποτέλεσμα της πανδημίας. Από την αυξανόμενη ταχύτητα της ψηφιοποίησης σε όλο τον κόσμο είναι πιθανόν να ωφεληθούν και περιουσιακά στοιχεία που «σχετίζονται με τους πύργους επικοινωνίας και τις οπτικές ίνες. Οι βιοεπιστήμες επίσης συγκέντρωσαν ενδιαφέρον, με πολλούς κατασκευαστές και επενδυτές να σπεύδουν να ενημερωθούν για έναν κλάδο που παραδοσιακά ήταν εξαιρετικά εξειδικευμένος, αλλά στον οποίο αναγνωρίζονται ισχυρές προοπτικές, δεδομένων των μακροπρόθεσμων δημογραφικών τάσεων και του αντικυκλικού χαρακτήρα του κλάδου», όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά.
Δεδομένης της μεγάλης αύξησης της εξ αποστάσεως εργασίας και της αβεβαιότητας σχετικά με το πώς θα εξελιχθεί αυτή η τάση μακροπρόθεσμα, καθώς και το μέλλον των χώρων εργασίας, δεν υπάρχει τομέας γραφείου στη κορυφαία δεκάδα φέτος, ενώ ακόμα και οι co-working χώροι γραφείων έχουν πέσει στην κατάταξη καθώς ο κλάδος υιοθετεί μια προσέγγιση αναμονής σχετικά με τις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν μετά την πανδημία.