Συνέντευξη στον Αργύρη Παπαστάθη

«Ολοι οι σημερινοί συνταξιούχοι θα εξισωθούν πλήρως με τους νέους που διαμόρφωσε το ασφαλιστικό μόρφωμα Κατρούγκαλου, το οποίο μάλιστα στην πλήρη εφαρμογή του θα δίνει συντάξεις 40%-50% μικρότερες σε σχέση με εκείνες του 2014», τονίζει ο κ. Γιάννης Βρούτσης, δίνοντας μια νέα οπτική για τα όσα αποφασίστηκαν και ψηφίστηκαν στη Βουλή το 2016, αλλά θα τα βρούμε μπροστά μας τα επόμενα χρόνια, μετά την ολοκλήρωση του τρίτου μνημονίου.

Σε συνέντευξή του στο «business stories», ο πρώην υπουργός και νυν τομεάρχης Εργασίας της Νέας Δημοκρατίας Γιάννης Βρούτσης μιλάει για όλα τα θέματα που θα καθορίσουν την κοινωνική ατζέντα, αλλά και το πολιτικό ημερολόγιο του 2018. Στέκεται στις απώλειες που θα αντιμετωπίσουν οι συνταξιούχοι από την περικοπή των συντάξεων και τη μείωση του αφορολόγητου, στην περικοπή των κοινωνικών επιδομάτων και στο τριπλό χτύπημα για 1,4 εκατομμύριο αγρότες, ελεύθερους επαγγελματίες και επιστήμονες από τις νέες αυξήσεις των εισφορών. Το πρώτο σοκ για τους συνταξιούχους αναμένεται να έρθει τις επόμενες ημέρες από τον υπολογισμό της λεγόμενης «προσωπικής διαφοράς». «Μέσα στον Ιανουάριο η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη -με βάση τον Ν.4387/2016, άρθρα 14 και 96- να εμφανίσει στα εκκαθαριστικά όλων των συνταξιούχων την προσωπική διαφορά που θα περικόψει. Δηλαδή, από τις αρχές του έτους όλοι θα γνωρίζουν πλέον τι τους περιμένει», επισημαίνει ο πρώην υπουργός.

– Στις συζητήσεις που έχουμε κάνει μου έχετε πει ότι ο υπολογισμός της προσωπικής διαφοράς για τις συντάξεις κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις. Μπορείτε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;

Η περικοπή της προσωπικής διαφοράς, με την οποία θα μειωθούν περαιτέρω κύριες και επικουρικές συντάξεις, αγγίζει τα 2,5 δισ. ευρώ. Συνδυαστικά με τη νέα μείωση του αφορολόγητου που έρχεται, θα επηρεαστούν συνολικά όλοι οι συνταξιούχοι της χώρας -2,6 εκατομμύρια- καθώς θα απολέσουν από 1 έως 3 συντάξεις. Οι μειώσεις που θα συντελεστούν με βάση το κόψιμο της προσωπικής διαφοράς -κατά 18%- θα πραγματοποιηθούν ήδη μέσα στο 2018, καθώς οι συντάξεις του Ιανουαρίου 2019 θα καταβληθούν τον Δεκέμβριο του 2018.

Ταυτόχρονα, μέσα στον Ιανουάριο η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη -με βάση τον Ν.4387/2016, άρθρα 14 και 96- να εμφανίσει στα εκκαθαριστικά όλων των συνταξιούχων την προσωπική διαφορά που θα περικόψει. Δηλαδή, από τις αρχές του έτους όλοι θα γνωρίζουν πλέον τι τους περιμένει. Δυστυχώς, όμως, οι περικοπές των συντάξεων (κύριων και επικουρικών) δεν περιορίζονται μόνο στο 18%. Από 1/1/2023 κάθε αύξηση στο ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης (λόγω ρήτρας ανάπτυξης) δεν θα προστίθεται ως επιπλέον ποσό στη σύνταξη, αλλά θα συμψηφίζεται αφαιρούμενη για όσα χρόνια χρειαστεί από το υπόλοιπο της προσωπικής διαφοράς μέχρι την πλήρη εξάλειψή της (άρθρ. 14, Ν.4387/2016 και άρθρ.1, Ν.4472/2017). Με δυο λόγια, όλοι οι σημερινοί συνταξιούχοι θα εξισωθούν πλήρως με τους νέους που διαμόρφωσε το ασφαλιστικό μόρφωμα Κατρούγκαλου, το οποίο μάλιστα στην πλήρη εφαρμογή του θα δίνει συντάξεις 40%-50% μικρότερες σε σχέση με εκείνες του 2014.

– «Φέρνουν κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων μέχρι τις 20 Ιανουαρίου». Ομίχλη επικρατεί και γύρω από το θέμα των οικογενειακών επιδομάτων. Ποιες είναι οι περικοπές που προβλέπουν οι μνημονιακές διατάξεις για το 2018;

Για πολλές δεκαετίες στη χώρα μας σπαταλήθηκαν αρκετοί πόροι για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής και την προστασία των αδύναμων κοινωνικών ομάδων. Πόροι που δυστυχώς αποδείχτηκαν αναποτελεσματικοί, καθώς ο τρόπος διοχέτευσής τους απέτυχε. Το σύστημα ήταν τυφλό, κατακερματισμένο και οδηγούσε σε αδικίες, αλληλοεπικαλύψεις, χωρίς να πετυχαίνει τον στόχο του. Την περίοδο 2012-2013 έγινε η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση του κοινωνικού κράτους. Η άσκηση κοινωνικής πολιτικής επαναπροσδιορίστηκε σε νέες υγιείς βάσεις με δύο κεντρικούς πυλώνες πολιτικής, απόλυτα διακριτούς και συμπληρωματικούς όμως μεταξύ τους. Με τον Ν.4093/2012 θεσπίστηκε -για πρώτη φορά- στην Ελλάδα το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, το πιο σύγχρονο και αποτελεσματικό εργαλείο σε όλη την Ευρώπη για την αντιμετώπιση της φτώχειας και την προστασία των πιο αδύναμων συμπολιτών μας.

Ομοίως, με τον παραπάνω νόμο (Ν. 4093/2012) θεσπίστηκε το Α21 για τη στήριξη της οικογένειας και την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, προσφέροντας -για πρώτη φορά- στήριξη σε οικογένειες με 1 και 2 παιδιά. Ταυτόχρονα, για τις οικογένειες με 3 και παραπάνω παιδιά θεσπίστηκε με τον Ν.4141/2013 επίδομα 500 ευρώ ανά τέκνο. Για παράδειγμα, μια οικογένεια με 4 παιδιά θα είχε ενίσχυση 2.000 ευρώ τον χρόνο, ενώ με 3 παιδιά 1.500 ευρώ. Ολα τα προηγούμενα εφαρμόστηκαν με ηλεκτρονικό τρόπο, με διαφάνεια, χωρίς την πραγματική γραφειοκρατία και με εισοδηματικά κριτήρια. Τη μεγάλη αυτή κοινωνική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα πολέμησε λυσσαλέα ο ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα, 5 χρόνια μετά, μέσα από διαρροές που δεν διαψεύδονται, διαφαίνεται ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. μέχρι τις 20 Ιανουαρίου θα νομοθετήσει την κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων και την ενσωμάτωσή τους μέσα στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα. Επιπλέον, θα επιβάλει δυσμενέστερα εισοδηματικά κριτήρια και, το χειρότερο, θα προσθέσει σε αυτά και περιουσιακά κριτήρια. Εάν τελικά υλοποιηθεί αυτό, οι μεγάλοι χαμένοι θα είναι οι πολύτεκνες, οι τρίτεκνες, καθώς και οι οικογένειες με 1 και 2 παιδιά. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι η κυβέρνηση με τον τρόπο αυτό καταργεί τον πυλώνα στήριξης της οικογένειας, επιδεινώνοντας έτσι το δημογραφικό πρόβλημα.

– Ποιον πρέπει να πιστέψουμε για τις ελαστικές μορφές εργασίας; Τον πρωθυπουργό που είπε στη Βουλή ότι 7 στις 10 νέες θέσεις εργασίας είναι πλήρους απασχόλησης ή τα στοιχεία που παρουσιάζει η Νέα Δημοκρατία;

Η παρουσίαση των στοιχειών από τον κ. Τσίπρα στη Βουλή αποσκοπούσε στο να αποπροσανατολίσει και να αλλοιώσει την αλήθεια για τη σκληρή πραγματικότητα που επικρατεί σήμερα στην αγορά εργασίας. Αυτό που επικαλείται η Ν.Δ. δεν είναι τίποτε άλλο παρά τα στοιχεία που καταγράφονται επίσημα στην ΕΡΓΑΝΗ, στην ΕΛΣΤΑΤ και το πληροφοριακό σύστημα του ΙΚΑ. Πιο συγκεκριμένα:

1. Από τον Ιανουάριο του 2015 επήλθε πλήρης ανατροπή στην αγορά εργασίας. Για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης (μερική και εκ περιτροπής) στις νέες προσλήψεις κυριάρχησαν απόλυτα έναντι της πλήρους απασχόλησης. Ετσι, το 60% που αντιστοιχούσε στην πλήρη απασχόληση και το 40% που αντιστοιχούσε στη μερική απασχόληση, και ίσχυε μέχρι το 2015, σήμερα ανατράπηκαν πλήρως σπάζοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι τον Οκτώβριο η μερική απασχόληση -στις νέες προσλήψεις- «πέτυχε» τη χειρότερη επίδοση όλων των εποχών με 62,26%.

2. Οσον αφορά το σύνολο των εργαζομένων με μισθωτή απασχόληση, και εκεί η κατάσταση είναι εξίσου τραγική, καθώς για πρώτη φορά στη χώρα μας δημιουργήθηκε η γενιά των «φτωχών» εργαζομένων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ (Μάρτιος 2017) – σήμερα θα είναι χειρότερα, 1 στους 3 μισθωτούς στην Ελλάδα απασχολείται πλέον με μερική απασχόληση. Δηλαδή, από το σύνολο των 1,8 εκατομμυρίων μισθωτών στη χώρα μας, οι 582.000 εργάζονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης και αμείβονται με καθαρό μισθό 342 ευρώ.

Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί σήμερα στην αγορά εργασίας και για την οποία την αποκλειστική ευθύνη φέρει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ.

Μάλιστα η ζοφερή αυτή εικόνα θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο, καθώς οι αρνητικές τάσεις σε όλα τα επίπεδα διευρύνονται συνεχώς. Ενδεικτικά, από 1/1/2018 όλοι οι μισθοί θα μειωθούν λόγω της κατάργησης της έκπτωσης 1,5% στην παρακράτηση φόρου και τις ιατρικές δαπάνες. Ενώ από 1/1/2020 έρχεται και νέα περικοπή μισθών λόγω της μείωσης του αφορολόγητου -για δεύτερη συνεχόμενη φορά- στα 5.700 ευρώ.

– Τι θα γίνει με τις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών; Θα πληρώσουν ακόμη περισσότερα φέτος;

Το 2018, 1,4 εκατομμύριο αγρότες, ελεύθεροι επαγγελματίες και επιστήμονες (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί) θα δεχθούν ένα τριπλό χτύπημα. Συγκεκριμένα:

1. Αύξηση ασφαλιστικών εισφορών. Από 1/1/2018 οι τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές θα υπολογίζονται πλέον σε αυξημένα εισοδήματα, καθώς θα έχουν προστεθεί οι ασφαλιστικές εισφορές του προηγούμενου έτους στο καθαρό φορολογητέο εισόδημα. Μόνο για το 2018, θα υπάρξει έκπτωση 15% στη νέα βάση υπολογισμού, η οποία όμως θα καταργηθεί από 1/1/2019. Το αποτέλεσμα θα είναι η εξοντωτική αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών – μέχρι και 61%. Περαιτέρω, οι 650.000 αγρότες θα έχουν -μόνο για φέτος- επιπλέον επιβάρυνση 14,28%, καθώς το ποσοστό για την εισφορά της κύριας σύνταξης διαμορφώνεται για το 2018 στο 16%, έναντι 14% που ήταν το 2017.

2. Εισφορές για επικουρική και εφάπαξ. Το 2018, 200.000 ασφαλισμένοι (γιατροί, φαρμακοποιοί, μηχανικοί, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, δικαστικοί επιμελητές, βενζινοπώλες) θα κληθούν να καταβάλουν διπλές εισφορές για επικουρική σύνταξη και εφάπαξ, γεγονός που οφείλεται στην ολιγωρία και την αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας να προσδιορίσει και να εισπράξει -για το 2017- τις εισφορές 7% και 4% αντίστοιχα για επικουρική σύνταξη και εφάπαξ. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι ασφαλισμένοι -για το 2018- θα υποχρεωθούν να καταβάλουν παράλληλα με τις τρέχουσες εισφορές και τα αναδρομικά για το 2017, με συνολικό ποσοστό αύξησης 22%.

3. Ασφαλιστικές εισφορές 2016. Μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2018, 650.000 αγρότες, 160.000 μηχανικοί, γιατροί και φαρμακοποιοί θα κληθούν να καταβάλουν μαζί με τις τρέχουσες και τις εισφορές του β’ εξαμήνου του 2016. Επιπλέον, το ίδιο ισχύει και για 80.000 δικηγόρους, συμβολαιογράφους και δικαστικούς επιμελητές, οι οποίοι θα κληθούν να καταβάλουν τις εισφορές του 2016. Οσοι δεν τις καταβάλουν θα χάσουν την ασφαλιστική ενημερότητα και την ιατροφαρμακευτική τους κάλυψη, ενώ παράλληλα θα επιβαρυνθούν και με τις ανάλογες προσαυξήσεις.

-Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις από αυτές τις αυξήσεις και τι σκοπεύει να κάνει η Νέα Δημοκρατία γι’ αυτό το θέμα;

Οι επιπτώσεις θα είναι ολέθριες στα εισοδήματα των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας: αφενός τους εξοντώνουν και αφετέρου τους οδηγούν μοιραία εκτός της επίσημης οικονομίας. Καθώς το σύστημα θα ωριμάζει σε βάθος χρόνου θα καθίσταται μη ελκυστικό και αποτρεπτικό για τους εργαζομένους, γεγονός που θα τους οδηγεί είτε εκτός συστήματος, είτε στην προσπάθεια απόκρυψης φορολογητέας ύλης.

Η εισφοροδιαφυγή θα συμπαρασύρει τη φοροδιαφυγή, με τις επιπτώσεις να είναι άμεσες και αρνητικές και στα δημόσια έσοδα και στο Ασφαλιστικό. Ετσι, πολύ σύντομα αυτό θα οδηγήσει στην ανάγκη για νέες οριζόντιες περικοπές. Για τη Ν.Δ., πρώτη προτεραιότητα αποτελεί η δημιουργία ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος, με χαμηλότερες εισφορές και κυρίως με ισχυρά ανταποδοτικά χαρακτηριστικά. Ενός Ασφαλιστικού που θα αποπνέει δικαιοσύνη και θα γίνει ξανά ελκυστικό για τους ασφαλισμένους, καθώς θα μετατραπεί και πάλι από ταξικό και προνοιακό σε ένα πραγματικά υγιές ασφαλιστικό σύστημα.