Μια εβδομάδα μετά την παρέμβαση της Κριστίν Λαγκάρντ και το μπαζούκα της ΕΚΤ για να προφυλάξει τις κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την κατάρρευση των αγορών, αυτές απέρριψαν το αίτημά της για περισσότερη αλληλεγγύη μπροστά στην απειλή της πανδημίας του κορωνοϊού.
Το Bloomberg αποκαλύπτει το δραματικό μπρα ντε φερ στην τηλεδιάσκεψη της Συνόδου Κορυφής που οδηγήθηκε σε ναυάγιο. Η επικεφαλής της ΕΚΤ επανέλαβε το αίτημά της για κοινή έκδοση χρέους στο πλαίσιο τηλεδιάσκεψης με τους ηγέτες της ΕΕ την Πέμπτη, λέγοντας ότι το μπλοκ αντιμετωπίζει μια κρίση “επικών” διαστάσεων εξαιτίας του ξεσπάσματος του κορονοϊού. Η Λαγκάρντ υποστήριξε πως πρέπει να χρησιμοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα εργαλεία, συμπεριλαμβανομένων των πιστωτικών γραμμών από τον ESM, της ρευστότητας και των εγγυήσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων καθώς και της κοινής έκδοσης χρέους για να διαμοιραστεί το βάρος και ο κίνδυνος των απαιτούμενων δαπανών.
Η Ανγκελα Μέρκελ συμφώνησε με την “γκρίζα” αποτίμηση της κατάστασης, αντιστάθηκε στις εκκλήσεις για αμοιβαιοποίηση χρέους, προειδοποιώντας για μη ρεαλιστικές προσδοκίες, σύμφωνα με αξιωματούχους που επικαλείται το Bloomberg. O τόνος της Μέρκελ έγινε πιο αυστηρός είπε ένας από τους αξιωματούχος, όταν εννέα ηγέτες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων του Εμανουέλ Μακρόν και του Κυριάκου Μητσοτάκη, τάχθηκαν υπέρ της ιδέας των “κορωνο-ομολόγων” σε επιστολή τους πριν από την Σύνοδο. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρτκ Ρούτε στήριξε τη στάση της Γερμανίδας Καγκελαρίου στο θέμα του κοινού τίτλου, σύμφωνα με τις πηγές.
Η παρέμβαση της Μέρκελ ήρθε εν μέσω δραματικών εκκλήσεων για περισσότερη δράση από τους ομολόγους της. Σε μια τοποθέτηση που οι αξιωματούχοι περιέγραψαν ως έντονα φορτισμένη, ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε είπε πως ολόκληρη η χώρα του υποφέρει, ενώ ο Eμανουέλ Μακρόν προειδοποίησε ότι οι πολιτικές αντιδράσεις μετά από αυτή την κρίση θα μπορούσαν να σκοτώσουν το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Σύμφωνα με δύο από τους αξιωματούχους, στη διάρκεια της συζήτησης ο Κόντε είπε ότι αυτά που βρίσκονταν στο “τραπέζι” δεν ήταν αρκετά και ότι τα μέτρα που συζητούσαν οι ηγέτες είχαν σχεδιαστεί για ασύμμετρα σοκ και ότι η Ιταλία δεν τα χρειάζεται -μια αναφορά στο επιχείρημα ότι το ξέσπασμα έχει επιφέρει πλήγμα σε όλες τις οικονομίες.
Αντ’αυτού, συμφώνησε με την ιδέα που διατύπωσε ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ: να ανατεθεί στους πέντε Προέδρους της ΕΕ -τους επικεφαλής της ΕΚΤ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Eurogroup- να καταρτίσουν μια κοινή πρόταση για τη χρήση όλων των διαθέσιμων δημοσιονομικών εργαλείων μέσα σε 10 ημέρες.
«Εάν δεν προτείνουμε τώρα μια ενιαία, ισχυρή κι αποτελεσματική απάντηση σ’ αυτή την οικονομική κρίση όχι μόνον θα είναι βαρύτερες οι επιπτώσεις της, αλλά θα διαρκέσουν και περισσότερο και θα διακινδυνεύσουμε ολόκληρο το ευρωπαϊκό εγχείρημα», είπε ο Σάντσεθ, σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε το γραφείο του. «Δεν πρέπει να ξαναγίνουν τα ίδια λάθη της οικονομικής κρίσης του 2008, που έσπειραν τους σπόρους της δυσαρέσκειας και του διχασμού για το ευρωπαϊκό εγχείρημα και προκάλεσαν την άνοδο του λαϊκισμού. Πρέπει να το μάθουμε το μάθημα αυτό», τόνισε.
Η προειδοποίηση Μητσοτάκη
Στη διάρκεια της συζήτησης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης που συνυπέγραψε την επιστολή για τα κορωνοομόλογα, προειδοποίησε ότι εάν το μπλοκ δεν αντιδράσει, ενδέχεται να ωθήσει την ΕΚΤ προς ένα μεγαλύτερο πρόγραμμα που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοοικονομική σταθερότητα.
Χώρες όπως η Ιταλία, που έχουν πληγεί περισσότερο από τον ιό, υποστηρίζουν ότι δεν ευθύνονται για το οικονομικό σοκ, οπότε οι όροι που συνδέονται με το δανεισμό από τον ESM, αν ποτέ αυτός κριθεί αναγκαίος, δεν θα πρέπει να ισχύσουν. Άλλες κυβερνήσεις, όπως η Αυστρία, εναντιώνονται στον χωρίς όρους δανεισμό.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχει ευρεία συναίνεση μεταξύ των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης ότι πρέπει να γίνει χρήση των πιστωτικών γραμμών του ESM ως προληπτική στήριξη για τις κυβερνήσεις, οι λεπτομέρειες για το πώς και με ποιους όρους πρέπει να κατανεμηθούν τα κεφάλαια απομένουν να διασαφηνιστούν.
Οι διπλωμάτες που ετοίμαζαν το προσχέδιο της ανακοίνωσης δεν κατάφεραν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους για το εργαλείο του ESM και αφαίρεσαν συνολικά την αναφορά πριν την τηλεδιάσκεψη.
Η παρέμβαση Σαρλ Μισέλ
Με τις παρεμβάσεις των πρωθυπουργών Ιταλίας και Ισπανίας η τηλεδιάσκεψη κράτησε τρεις ώρες πέραν του προβλεπομένου με τον Σαρλ Μισέλ να προσπαθεί να «σώσει» το τελικό κείμενο συμπερασμάτων . Σε μια παράγραφο η έκκληση για μια «πρόταση» από τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης μετατράπηκε σε έκκληση για «προτάσεις» – μια αλλαγή που κατά την άποψη της Ρώμης σημαίνει ότι τα κορωνο-ομόλογα παραμένουν στο τραπέζι.
Διπλωμάτες ανέφεραν, σύμφωνα με διεθνή ΜΜΕ, ότι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έπεισε τους πρωθυπουργούς Ιταλίας και Ισπανίας να μην τα τινάξουν όλα στον αέρα εστιάζοντας στην τελική παράγραφο του κειμένου συμπερασμάτων, που μιλούσε για την ανάγκη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού για την ανάκαμψη από την κρίση: «Πρέπει να αρχίσουμε, ωστόσο, να προετοιμάζουμε τα αναγκαία μέτρα για την επιστροφή σε μια κανονική λειτουργία των κοινωνιών και των οικονομιών μας και στη βιώσιμη ανάπτυξη», αναφέρεται εκεί. «Αυτό θα απαιτήσει μια συντονισμένη στρατηγική εξόδου, ένα συνεκτικό σχέδιο ανάκαμψης και επενδύσεις άνευ προηγουμένου. Καλούμε τον Πρόεδρο της Κομισιόν και τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε διαβούλευση με άλλους θεσμούς, ειδικά την ΕΚΤ, να αρχίσουν προς το σκοπό αυτό να εργάζονται για έναν Οδικό Χάρτη, που θα συνοδεύεται από ένα Σχέδιο Δράσης».
Ορισμένοι διπλωμάτες παραδέχθηκαν ότι ουσιαστικά οι ηγέτες απλώς ανέβαλαν την μάχη χθες το βράδυ. «Θα πρέπει να ξανασυναντηθούμε για να κάνουμε αυτή την πολιτική κουβέντα. Και ξέρουμε ότι θα είναι δύσκολη», τόνισε Γάλλος αξιωματούχος, σύμφωνα με το Politico.
To «nein» της Μέρκελ
Την πάγια γερμανική θέση εναντίον των ευρωομολόγων επανέλαβε η Ανγκελα Μέρκελ, σε δηλώσεις της μετά την ολοκλήρωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Σε ό,τι αφορά τον κορωνοϊό, ζήτησε την υπομονή των πολιτών, τονίζοντας ότι είναι ακόμη νωρίς προκειμένου να μιλήσει κανείς για χαλάρωση των περιορισμών.
«Πιστεύω ότι με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας έχουμε ένα εργαλείο κατάλληλο για τις κρίσεις, το οποίο μας ανοίγει πολλές δυνατότητες, οι οποίες δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση τις θεμελιώδεις αρχές μας», δήλωσε η Μέρκελ κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε μέσω του διαδικτύου μετά την Σύνοδο Κορυφής.
Η ίδια ωστόσο προειδοποίησε ότι οι οικονομικές συνέπειες της κρίσης του κορωνοϊού θα είναι βαρύτερες από εκείνες της κρίσης του 2008 και παρέπεμψε στους υπουργούς Οικονομικών, στους οποίους ανατέθηκε η ευθύνη να παρουσιάσουν τις προτάσεις τους εντός δύο εβδομάδων.