Της Μαριάννας Τζάννε
Πρόστιμα περίπου 180 εκατ. ευρώ χάρισαν οι απανωτές ρυθμίσεις για τα αυθαίρετα το 2015, καθώς στον κρατικό προϋπολογισμό εισέρρευσε μόνο ένα μικρό μέρος των βεβαιωμένων παραβάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, το οποίο ανήλθε σε 1,7% που αντιστοιχεί σε 3.173.548,76 ευρώ. Αν υπολογίσουμε ότι το ποσοστό των πράσινων πόρων που έχει θεσμοθετηθεί και καταλήγει στο Πράσινο Ταμείο για να επενδυθεί σε δράσεις προστασίας και αποκατάστασης του περιβάλλοντος κάθε χρόνο, παραμένει περιορισμένο (2,5%), τότε καταλαβαίνει κανείς τη σημασία που δίνει η πολιτεία στην εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Τη ζοφερή πραγματικότητα, περιγράφει για άλλη μια χρονιά η ετήσια έκθεση της WWF Hellas για το περιβάλλον, με την χώρα μας να κατατάσσεται στην δεύτερη θέση μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ για μη συμμόρφωση με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Το αποτέλεσμα είναι να έρχονται βροχή τα πρόστιμα αλλά και να εκκρεμούν 24 υποθέσεις εναντίον μας για παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Σύμφωνα με την έκθεση, μέχρι στιγμής η χώρα μας έχει καταβάλλει σε πρόστιμα πάνω από 40 εκ. ευρώ για την διατήρηση των παράνομων χωματερών ενώ αδιευκρίνιστο είναι το ύψος των προστίμων που έχουν εισπραχθεί από καμπάνες εκατομμυρίων που έχουν επιβληθεί στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων. Μέχρι σήμερα για παράνομη διαχείριση αποβλήτων επιβλήθηκαν κυρώσεις 122.680 ευρώ από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, 835.100 από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, 138.050 ευρώ από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, και 70.600 ευρώ από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.
«Άγνωστη παραμένει η κατάληξη αυτών των αποφάσεων επιβολής κυρώσεων, καθώς στη συνέχεια πολλές από αυτές προσβάλλονται και ακυρώνονται» σημειώνει το WWF Hellas. Η περιβαλλοντική οργάνωση στέκεται με αυστηρότητα απέναντι στις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης να προχωρήσει το θέμα των δασικών χαρτών που ναι μεν καταγράφει στα συν της πολιτικής της, καυτηριάζει όμως τις διάφορες εξαιρέσεις που κάνει όπως το θέμα με τις οικιστικές πυκνώσεις. «Σε μια πρωτοφανή κίνηση παράκαμψης και περιφρόνησης του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου της χώρας, ο Αν. Υπουργός Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος., κατέθεσε τροπολογία σε άσχετο νομοσχέδιο, με την οποία νομιμοποιεί υπουργική απόφαση που το ΣτΕ είχε σε πρώτη δίκη κρίνει αντισυνταγματική».
Παραθέτει μάλιστα εικόνες που αποκαλύπτουν την προσπάθεια τακτοποίησης σκόρπιων κτισμάτων στα μωβ περιγράμματα των οικιστικών πυκνώσεων που εξαιρούνται από την ανάρτηση των δασικών χαρτών.
Η WWF Hellas χαρακτηρίζει κομβικής σημασίας εξελίξεις στην εθνική ενεργειακή πολιτική, την έκβαση της μάχης ενάντια στα δωρεάν δικαιώματα εκπομπών για τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών και την υιοθέτηση νέων αυστηρών ορίων εκπομπών για μεγάλες μονάδες καύσης με τη θετική ψήφο της Ελλάδας. Επίσης καθοριστική για το μέλλον του λιγνίτη στην Ελλάδα θεωρείται η απόφαση πώλησης του 40% του χαρτοφυλακίου της ΔΕΗ, και η θέσπιση νέου μηχανισμού αποζημίωσης παραγωγών ΑΠΕ.
Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ελλάδα δεν έχει πετύχει τους στόχους για το 2020 όσον αφορά στη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη 13η ετήσια έκθεση «Νόμος και περιβάλλον στην Ελλάδα 2017», του WWF Ελλάς, το μερίδιο ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας το 2015 ήταν 15,4% ενώ ο εθνικός στόχος για το 2020, είναι 20%. Αντιστοίχως, στην ηλεκτροπαραγωγή, είχαν συμμετοχή κατά 22,9%, όταν ο αντίστοιχος στόχος είναι 40%.
Σε διεθνές επίπεδο εξαιρετικά ανησυχητική ήταν η απόφαση αποχώρησης των ΗΠΑ από την Παγκόσμια Συμφωνία για το Κλίμα στο Παρίσι, η οποία ωστόσο ξύπνησε ισχυρά αντανακλαστικά υποστήριξης της συμφωνίας τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε διεθνές επίπεδο.
«Το WWF Ελλάς ζητάει απρόσκοπτη πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφορία, ολοκλήρωση των δασικών χαρτών, χωρίς εξαιρέσεις νομιμοποίησης παρανομιών, και ίδρυση ανεξάρτητης αρχής περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων, με αναφορά στη Βουλή» επισήμανε χθες κατά την παρουσίαση της έκθεσης η επικεφαλής περιβαλλοντικής πολιτικής της Οργάνωσης Θεοδότα Νάντσου. Όπως σημείωσε, είναι επιτακτικής σημασίας η ολοκλήρωση του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών με την απαραίτητη θεσμική κατοχύρωση διαχειριστικών μέτρων για τις περιοχές Natura, ώστε οι κανόνες για όλες τις δραστηριότητες να είναι καθαροί και σαφείς σε όλους. Τέλος, είναι απαραίτητο να σταματήσουν οι κατ’ εξαίρεση αδειοδοτήσεις, όπως η ενιαία άδεια λειτουργίας των μονάδων της ΔΕΗ, και οι παρατάσεις περιβαλλοντικών αδειών χωρίς έλεγχο».
Οι αξιοσημείωτες εξελίξεις που καταγράφονται στην έκθεση είναι οι εξής:
· Η κύρωση της Συμφωνίας για το Πάρκο Πρεσπών.
· Η υιοθέτηση νέων αυστηρών ορίων εκπομπών για μεγάλες μονάδες καύσης με θετική ψήφο της
Ελλάδας.
· Εκτός λειτουργίας παραμένει ουσιαστικά το Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο.
· Η μη ενσωμάτωση της νέας οδηγίας για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων αποτελεί αδικαιολόγητη εξέλιξη, για την οποία η Ελλάδα έχει λάβει προειδοποιητική επιστολή από την ΕΕ.
· Σοβαρό έλλειμμα διαφάνειας χαρακτηρίζει το σώμα επιθεωρητών περιβάλλοντος.
· Το ποσοστό των πράσινων πόρων που καταλήγει στο Πράσινο Ταμείο και μπορεί ανά έτος να διοχετευθεί σε δράσεις προστασίας και αποκατάστασης του περιβάλλοντος παραμένει περιορισμένο στο 2,5%.
· Ο προϋπολογισμός του Γαλάζιου Ταμείου (μέρος του Πράσινου Ταμείου που χρηματοδοτεί την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης) για το 2017 ήταν 2.378.931 ευρώ, εκ των οποίων τα 783.538 αφορούν σε πλωτά μέσα αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης. Η μίσθωση του αντιρρυπαντικού πλοίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την ασφάλεια στη θάλασσα (EMSA), το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τον καθαρισμό της πετρελαιοκηλίδας στον Σαρωνικό, από πόρους του
Γαλάζιου Ταμείου, κόστισε 340.000 ευρώ.
· Επανέναρξη των έργων εκτροπής του Αχελώου, αυτή τη φορά με νέα προσέγγιση: αποσπασματικά, ως δήθεν ανεξάρτητα μεταξύ τους φράγματα Μεσοχώρας και Συκιάς.
· Η δημιουργία του ηλεκτρονικού «ευρετηρίου αιγιαλών», το οποίο όμως ακόμα δεν είναι πλήρες.
· Η πρόοδος στην ανάρτηση δασικών χαρτών, με πολλούς όμως αστερίσκους λόγω των εξαιρέσεων
και των προσπαθειών τακτοποίησης παρανομιών μέσα από αυτό το σημαντικό εργαλείο προστασίας των δασών.