Της Μαριάννας Τζάννε

Την επέκταση της σύμβασης παραχώρησης της Αττικής Οδού με παράλληλη υλοποίηση έργων βελτίωσης, ακόμη και αλλαγής της τιμολογιακής πολιτικής με μείωση της τιμής του διοδίου, ρίχνει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους μεγαλομετόχους του αυτοκινητοδρόμου η κυβέρνηση πέντε χρόνια πριν την λήξη της σύμβασης που ολοκληρώνεται τον Οκτώβριο του 2024. Το υπουργείο Υποδομών αντιμετωπίζει τον αστικό αυτοκινητόδρομο ξεχωριστά από τις υπόλοιπες συμβάσεις παραχώρησης και δεν κρύβει ότι ο χρόνος που απομένει για την ολοκλήρωση της σύμβασης είναι μικρός για αυτό και πρέπει να δρομολογηθούν οι διαδικασίες για το status της Αττικής Οδού την επόμενη μέρα.

Σε πρώτη φάση, η πρόβλεψη στην υφιστάμενη σύμβαση για επέκταση έως δύο χρόνια χωρίς διαγωνισμό δείχνει ρεαλιστική για το υπουργείο Υποδομών. Αντίθετα για τις επεκτάσεις του φυσικού αντικειμένου της Αττικής οδού που ο υπουργός Υποδομών Χρίστος Σπίρτζης έχει εκτιμήσει ως ένα μεγάλο πακέτο αναγκαίων έργων συνολικού ύψους από 2,5 έως 3 δις. ευρώ (μαζί με τα σιδηροδρομικά έργα) προκρίνεται διαγωνιστική διαδικασία. Μάλιστα ο κ. Σπίρτζης εμφανίζεται υπέρμαχος ενός σχεδίου που προβλέπει ότι μέρος των εσόδων από την επέκταση της υφιστάμενης σύμβασης αλλά και των νέων οδικών έργων στην Αττική θα μπορούσαν δυνητικά να αποτελέσουν έναν κουμπαρά που θα χρηματοδοτήσει νέα έργα υποδομής αλλά και την μείωση των διοδίων στους υπόλοιπους αυτοκινητόδρομους.

Για την διετή επέκταση της Αττικής Οδού, οι συζητήσεις ξεκίνησαν πριν από ένα χρόνο αλλά πάγωσαν εξαιτίας των αντιδράσεων που συνάντησαν στους κύκλους των εργολάβων αλλά και των διοικητικών αλλαγών στον κατασκευαστικό κλάδο. Το θέμα όμως δείχνει να επανέρχεται στο προσκήνιο προεκλογικά καθώς η επιμήκυνση της παραχώρησης μπορεί να αποτελέσει μια προοπτική με αμοιβαία οφέλη και για τις δύο πλευρές.

Για την μεν κοινοπραξία γιατί εξασφαλίζει την παραμονή της στην διαχείριση και λειτουργία του αυτοκινητοδρόμου που της αποδίδει ετησίως περί τα 80 εκ. ευρώ από μερίσματα χωρίς τα συμβόλαια συντήρησης αλλά και για το δημόσιο από τα ανταλλάγματα που θα λάβει.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι επαφές του υπουργού Υποδομών και της κοινοπραξίας συνεχίζονται (η τελευταία συνάντηση με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Ελλάκτωρ κ. Σάκη Καλλιτσάντση, τον διευθύνοντα σύμβουλο της Αvax κ. Κώστα Μιτζάλη και τον επικεφαλής των έργων παραχώρησης της Ελλάκτωρ κ. Γιώργο Συριανό) πραγματοποιήθηκε προ 10ημέρου.

Στην συνάντηση αυτή συζητήθηκαν τα πιθανά σενάρια για την επέκταση της σύμβασης, μέσα στα οποία περιλαμβάνονται, έργα βελτιώσεων της κυκλοφορίας του αυτοκινητοδρόμου, σιδηροδρομικά έργα όπως η επέκταση του προαστιακού στο τμήμα Κορωπί-Λαύριο με χρηματοδότηση της κοινοπραξίας αλλά και πρόταση για μείωση διοδίου.
Ωστόσο η αλλαγή της τιμολογιακής πολιτικής στην Αττική Οδό συνιστά μια επιλογή με πολλές παραμέτρους. Για παράδειγμα η μείωση διοδίων θα μπορούσε να ανεβάσει τους κυκλοφοριακούς φόρτους και παράλληλα να δυσχεράνει την κίνηση στον αυτοκινητόδρομο που ήδη εμφανίζει σοβαρά προβλήματα σε ώρες αιχμής σε συγκεκριμένα τμήματα (π.χ κόμβος της Αττικής Οδού με την εθνική οδό). Για τους λόγους αυτούς, οι όποιες αλλαγές χρέωσης δεν θα είναι οριζόντιες και θα μπορούσαν να γίνουν σε ώρες μη αιχμής.

Αρμόδιες πηγές που βρίσκονται πολύ κοντά στις διαπραγματεύσεις εκτιμούν ότι υπό όρους μπορεί να υπάρξει ένα πλαίσιο συμφωνίας μέχρι τα τέλη Ιουνίου ώστε στην συνέχεια να υποβληθεί το αίτημα στις αρμόδιες υπηρεσίες της Κομισιόν (DG market) προκειμένου να δοθεί το πράσινο φως. Πρόκειται βέβαια για μια διαδικασία που δεν προβλέπεται να εξασφαλίσει τις αναγκαίες εγκρίσεις πριν το Φθινόπωρο λόγω των ευρωεκλογών αλλά και της αλλαγής των Επιτρόπων.

Η ιερή αγελάδα

Η Αττική Οδός έχει μετατραπεί από το 2013 σε μια ιερή αγελάδα μερισμάτων για τους μετόχους της Αττικής Οδού, τον όμιλο Ελλάκτωρ που ελέγχει το 65,7% των μετοχών και την AVAX το 34,2% (αμφότερες αύξησαν την συμμετοχή τους πέρσι μετά την πώληση του πακέτου της Πειραιώς). Συνολικά, η Αττική οδός έχει διανείμει την τελευταία εξαετία 476,9 εκατομμυρίων ευρώ, από τα οποία περίπου 80 εκατ. ευρώ αφορούν το μέρισμα του 2018.

Από το 2015 μέχρι σήμερα, η κυκλοφορία του αυτοκινητοδρόμου εμφανίζει σημαντική ανάκαμψη. Πέρσι η συνολική κυκλοφορία αυξήθηκε κατά 4% με τα έσοδα να διαμορφώνονται σε 185,7 εκατομμύρια ευρώ (από 176,8 εκατ. ευρώ) και τα καθαρά κέρδη σε 70,58 εκ. ευρώ (από 68,8 εκατ.). Η Αττική Οδός έφτασε στο pick της κυκλοφορίας της το 2009 με 307.300 οχήματα ημερησίως με την χαμηλότερη κίνηση να παρουσιάζεται το 2014 όταν η κυκλοφορία υποχώρησε στα 196.960 οχήματα.

Σήμερα τα διόδια της Αττικής οδού κοστίζουν 2,80 ευρώ ανά διέλευση. Η κοινοπραξία έχει αναφερθεί πολλές φορές στο παρελθόν στην πολιτική της να διατηρήσει χαμηλότερο το κόστος διοδίου, το οποίο σύμφωνα με τη Σύμβαση Παραχώρησης θα μπορούσε να είναι 3,77 ευρώ. Η τιμή του διοδίου έχει διατηρηθεί σταθερή τα τελευταία δώδεκα χρόνια, καθώς η αύξηση που ορίστηκε το 2010 σε 2,80 ευρώ από 2,70 ευρώ, αντιπροσωπεύει μόνο την αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ.

Πού θα γείρει η ζυγαριά κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πέρα από το διακαή πόθο των μεγαλομετόχων της Αττικής Οδού να στρωθεί το έδαφος για παραμονή τους στον αυτοκινητόδρομο. Κάποιοι εκτιμούν ότι είναι δύσκολη η εξίσωση και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο. Αγκάθι εξάλλου παραμένει η διάρκεια της σύμβασης καθώς επιθυμία της κοινοπραξίας είναι η παραχώρηση να έχει μεγαλύτερη ισχύ από διετία ώστε να δικαιολογεί και την ανάληψη σημαντικών έργων αλλά και την μείωση διοδίου.