Μέχρι και τον Ιούνιο ενδεχομένως θα διαρκέσει το «μεγάλο παζάρι» για τις αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη. Και μέσα στο καλοκαίρι πλέον θα αποκαλυφθεί αν και πόσα κονδύλια απελευθερώνονται και πού θα τα δώσει η κυβέρνηση. Παρά τις προσδοκίες και τις πιέσεις για να δοθούν σε νέες παροχές, στην πράξη οι αποφάσεις αυτές παίρνονται πανευρωπαϊκά για να δοθούν περισσότερα λεφτά στην Άμυνα!
Στην πράξη, συνεπώς, με τα χρήματα αυτά θα καλυφθούν πρωτίστως άλλες ανάγκες. Η ιδιαιτερότητα στην περίπτωση της Ελλάδας είναι ότι η χώρα κάνει ήδη υπερβολικά υψηλές δαπάνες για την Άμυνα, λόγω Τουρκίας. Οπότε θα δώσει μεν ακόμα περισσότερα σε Άμυνα και εξοπλιστικά, αλλά ίσως επωφεληθεί σε ένα βαθμό και για να διαθέσει αλλού χρήματα που, με βάση τους κανόνες για τα ελλείμματα, δε θα μπορούσε -για παράδειγμα, για επενδύσεις στην Παιδεία, για ενίσχυση στα νοσοκομεία, ή και για χρηματοδότηση του σχεδίου ανάταξης του ελληνικού σιδηρόδρομου. Ό,τι περισσεύει από αυτά, θα μπορεί να προστεθεί τον Σεπτέμβριο στο πακέτο των εξαγγελιών του πρωθυπουργού από την ΔΕΘ.
Το παζάρι τώρα αρχίζει
Πολλά θα κριθούν για τις νέες δυνατότητες που διανοίγονται, στις 11 -12 Απριλίου, στα συμβούλια Ecofin και Eurogroup, όπου οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ θα κληθούν να αποσαφηνίσουν τουλάχιστον 3+1 «σκοτεινά» σημεία της συμφωνίας για το πώς θα εξαιρεθούν οι αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη («ρήτρα διαφυγής») από τους «κόφτες» για τα κρατικά ελλείμματα.
Από τώρα μέχρι Ιούνιο το αργότερο θα πρέπει να έχουν ξεκαθαριστεί:
1. Ποιες αμυντικές δαπάνες θα εξαιρούνται από τα ελλείμματα: Ελλάδα, Πολωνία και Βαλτικές χώρες επιμένουν ότι δεν αρκεί να εξαιρούνται οι έξτρα δαπάνες που θα γίνουν για αγορές αρμάτων, πλοίων, αεροσκαφών, ούτε μόνον οι επενδύσεις για κατασκευή πχ εξοπλισμών, βλημάτων ή drone, αλλά και η μισθοδοσία του στρατεύματος. Και αυτό γιατί οι χώρες που βρίσκονται πιο ανατολικά στην Ευρώπη, έχουν πλέον πολλαπλάσιες ανάγκες και δαπανούν πολλά περισσότερα για τις έμψυχες δυνάμεις, από όσο εκείνες που «βρέχονται» από τον Ατλαντικό.
2. Αν η εξαίρεση των αμυντικών δαπανών θα ισχύσει από το 2026 ή πιο άμεσα, δηλαδή και μέσα στο 2025, όπως επιδιώκει η Αθήνα αλλά και η Κομισιόν.
3. Σε ποια βάση και με ποιον κανόνα θα υπολογίζονται οι δαπάνες που εξαιρούνται από το έλλειμμα: η «ρήτρα διαφυγής» δεν εξαιρεί όλα όσα δίνει για την άμυνα κάθε χώρα, αλλά μόνο το «πόσα παραπάνω» δίνει πλέον για την Άμυνα. Αυτό ευνοεί μεν χώρες που δεν έδιναν ούτε 2% του ΑΕΠ ως είχαν υποχρέωση από τη συμμετοχή τους στο ΝΑΤΟ αλλά τώρα θα δώσουν «πολλά παραπάνω» επειδή τις έπιασε «πυρετός εξοπλισμών» λόγω Πούτιν, αλλά αδικεί άλλες που (όπως η Ελλάδα και η Πολωνία) ήταν ήδη αναγκασμένες εδώ και δεκαετίες να δαπανούν πολλαπλάσια κεφάλαια κάθε χρόνο για τη φύλαξη των συνόρων τους.
Το μόνο σίγουρο θεωρείται ότι το «πόσα παραπάνω» θα προκύπτει όχι σε σύγκριση με πέρυσι, αλλά χρονιά πριν την εισβολή στην Ουκρανία. Ως χρονικό ορόσημο για μέτρο σύγκρισης και βάση υπολογισμού της αύξησης, αναμένεται να ληφθεί η δαπάνη του έτους 2021.
Τι μένει όμως να καθοριστεί επιπλέον;
Αν για τη σύγκριση με το 2021, θα συγκρίνεται η τρέχουσα δαπάνη κάθε χώρας μεμονωμένα ή όχι. Η Αθήνα θα προσπαθήσει να μην ισχύσει «εθνικός» δείκτης του 2021, γιατί αυτό θα ευνοήσει υπέρμετρα όσες χώρες απέφευγαν έως τότε να δίνουν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ που είχαν υποχρέωση, αφού όσο πιο μεγάλη αύξηση εμφανίσουν τώρα, τόσα περισσότερα χρήματα θα εξοικονομήσουν από τη ρήτρα διαφυγής.
Αντιθέτως, χώρες που ήδη έδιναν πολλά (Ελλάδα π.χ.) θα δυσκολευτούν να δώσουν πολλά παραπάνω λεφτά τώρα και, άρα, θα έχουν μικρότερο όφελος, παρότι είναι αυτές που πιέζονται περισσότερο από τις άλλες να στηρίζουν την Άμυνά τους.
Άγνωστος «Χ» παραμένει όμως και ποιας χρονιάς το ΑΕΠ θα ληφθεί σαν βάση. Άλλο ΑΕΠ είχαν οι χώρες το 2021 μετά την πανδημία, άλλο έχουν το 2025 όσες έχουν βρίσκονται ακόμα σε ύφεση και άλλο η Ελλάδα που έχει τριπλάσια ανάπτυξη από όλες τις άλλες χώρες.
Σύμφωνα με πληροφορίες του newmoney.gr η ελληνική πρόταση είναι να υπάρξει μια κοινή βάση υπολογισμού, όπως ένας πανευρωπαϊκός μέσος όρος δαπανών, ώστε η σύγκριση για την Ελλάδα να γίνεται με χαμηλότερες δαπάνες από αυτές που πραγματοποιούσε στην πραγματικότητα. Και αυτό σημαίνει, μεγαλύτερη αφαίρεση δαπανών από τα ελλείμματα, ώστε να δοθούν σε άλλες ανάγκες.
Διαβάστε ακόμη
Από τα αυτοκίνητα στην άμυνα: Πώς αλλάζει το τοπίο της ευρωπαϊκής βιομηχανίας (πίνακες)
Παπαθανάσης: Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα φέρει κι άλλες αυξήσεις στα εισοδήματα (vid)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα