Του Κωστή Πλάντζου
Τρόπο διαφυγής μέχρι το επόμενο -και το πιο καθοριστικό- Eurogroup του Φεβρουαρίου αναζητεί η κυβέρνηση, για να αποφύγει μια «κακή συμφωνία» και να καταλήξει σε έναν αξιοπρεπή συμβιβασμό, μέσα σε μόλις 25 μέρες..
Πιο ξεκάθαρα δεν μπορούσε να τα πει ο επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, για το τι ζήτησαν χθες οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών από τον Έλληνα ομόλογό τους, κύριο Ευκλείδη Τσακαλώτο: «εργασιακά, συντάξεις, φορολογία» (labor market, pensions, taxation) είναι οι τρεις όροι που «εδώ και τώρα» οι δανειστές ζητούν από τη χώρα μας, στο σημείο όπου έχουν φτάσει πια οι διαπραγματεύσεις.
Τα τρία αυτά στοιχεία «μεταφράζονται» σε περισσότερες ομαδικές απολύσεις, περικοπή ή κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις καταβαλλόμενες συντάξεις και μείωση του αφορολογήτου, για την κάλυψη του «κενού» των 4,5 δισ. και της Ανάπτυξης που διαπιστώνει το ΔΝΤ.
Οι δανειστές αμφισβητούν κατά πόσον η «υπεραπόδοση» των μέτρων το 2016 είναι μόνιμη και θα επαναληφθεί, ή στηρίχτηκε σε συγκυριακά μέτρα και απαιτούνται και άλλα. Και όπως είπε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, η στάση όλων των “θεσμών” (ευρωπαϊκών και ΔΝΤ) για το πότε θα επιστρέψουν στην Αθήνα, είναι κοινή -και άρα κοινές και οι απαιτήσεις τους.
«Αχόρταγο» το ΔΝΤ
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο Eurogroup όπου εκπροσωπήθηκε και το ΔΝΤ, καθολικό ήταν το αίτημα για εκ των προτέρων νομοθέτηση των μέτρων. Ο κύριος Τσακαλώτος όμως, σε δηλώσεις του μετά το τη συνεδρίαση, περιόρισε το πρόβλημα μόνον στο ΔΝΤ.
Ωστόσο το Ταμείο, σε έκθεσή του που διέρρευσε χθες, φαίνεται πως πιέζει τώρα ακόμα περισσότερο και την Αθήνα αλλά και τους Ευρωπαίους δανειστές, για τους όρους συμμετοχής του στο ελληνικό πρόγραμμα –την οποία πάντως και επισήμως ο κ. Ντάισελμπλουμ την χαρακτήρισε «αδιαπραγμάτευτη» δείχνοντας πως θα παραμείνει με όποιο κόστος.
Το ΔΝΤ χαρακτηρίζει «εξαιρετικά μη βιώσιμο» το ελληνικό χρέος, θεωρώντας ανεπαρκή και αναποτελεσματικά τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα 3,5%, επειδή αμφισβητεί τους ρυθμούς μεγέθυνσης που θα εμφανίζει στο εξής η ελληνική οικονομία. Ζητάει έτσι δύο πράγματα: μεγαλύτερη ελάφρυνση χρέους από τους Ευρωπαίους και βαθιές μεταρρυθμίσεις -όπως αυτό τις εννοεί- με προειλημμένα μέτρα για εργασιακά, φορολογία και συντάξεις, προκειμένου να επέλθει εξυγίανση και πραγματική Ανάπτυξη στη χώρα.
Ο χρόνος τελειώνει
Λύση δεν βρέθηκε έτσι ούτε χθες, ακριβής ημερομηνία επιστροφής των θεσμών δεν ορίστηκε και η Αθήνα καλείται να αναλάβει πρωτοβουλίες για να γεφυρωθεί το χάσμα πριν το Eurogroup του Φεβρουαρίου. Προς στιγμήν μάλιστα, στις αρχικές δηλώσεις του ο κύριος Τσακαλώτος έδειξε σαν να αποδέχεται πως “πρέπει να το ξανασκεφτεί” (“rethink”) να ψηφιστούν τα μέτρα από τώρα και προκαταβολικά, εξηγώντας πως αν συνεχιστεί η υπερείσπραξη φόρων, τα μέτρα θα μείνουν αχρείαστα. Αργότερα συνεργάτες του διευκρίνιζαν όμως ότι εννοούσε ότι το ΔΝΤ που «πρέπει να το ξανασκεφτεί», προσθέτοντας την φράση «εκ μέρους του Ταμείου» στην αρχική αναφορά Τσακαλώτου περί «επανεξέτασης» (“rethinking”) και όχι εκ μέρους της Αθήνας ή του ιδίου.
Κόκκινες κάρτες
Σε συζητήσεις του με Έλληνες δημοσιογράφους ο Γερούν Ντάισελμπλουμ έδειξε έκπληκτος όταν άκουσε πως δεν έχει γίνει γνωστό στην χώρα μας το περιεχόμενο της επιστολής Τσακαλώτου προς τον ίδιο και τους θεσμούς. «Τότε δεν μπορώ να σας πω εγώ τι γράφει» φέρεται να είπε.
Άλλες πηγές διέρρεαν όμως ότι ο κύριος Τσακαλώτος δέχτηκε «κόκκινη κάρτα» και στα 3 ζητήματα που φέρεται να έθεσε ο υπουργός Οικονομικών προς το Eurogroup, δηλαδή:
1. καθορισμό του στόχου για τα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018 στο 3,5% του ΑΕΠ επί μια τριετία ή στο 3% επί μια πενταετία. Μέχρι πρότινος πάντως υποστήριζε την πρότασή του για πλεόνασμα 2,5% αντί 3,5% (και το 1% να δίδεται για φοροελαφρύνσεις) και για 2-3 χρόνια το πολύ, αντί 3,5% για 5 χρόνια που φέρεται να πρότεινε η Κομισιόν και 10 χρόνια που ζητούσε το Βερολίνο. Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ προέβλεψε ότι θα χρειαστούν κάποιες εβδομάδες ακόμα για να βρεθεί συμφωνία στο θέμα αυτό –υπονοώντας ίσως το Eurogroup στις 20 Φεβρουαρίου.
2. επέκταση του αυτόματου δημοσιονομικού «κόφτη» μισθών και συντάξεων και για μετά το 2018, για έναν ακόμα χρόνια (ως το 2020 αν δεν επιτευχθούν οι στόχοι του 2019). Το ΔΝΤ όμως απαιτεί λίστα συγκεκριμένων και στοχευμένων μέτρων λιτότητας, αντί οριζόντιου «κόφτη» που ενεργοποιείται εκ των υστέρων.
3. λύσεις στα ανοιχτά μέτωπα της δεύτερης αξιολόγησης, δηλαδή στα Εργασιακά και τα δημοσιονομικά. Η στάση των δανειστών –ειδικά του ΔΝΤ όπως ανέφερε ο κύριος Τσακαλώτος μετά την σύσκεψη- ήταν σκληρή και αρνητική.
Το στίγμα της ημέρας το έδωσε πάντως και πάλι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που, προσερχόμενος στην συνεδρίαση, κατηγόρησε ευθέως της Ελλάδας ότι «δεν έχει κάνει ακόμα όσα έχει δεσμευτεί».
Η ευθυγράμμιση και των τεσσάρων θεσμών στο θέμα των πρόσθετων μέτρων πάντως φαίνεται πως έχει αιφνιδιάσει την ελληνική πλευρά. Κυβερνητικές πηγές επαναλάμβαναν χθες βράδυ ότι «αυτή η κυβέρνηση δεν πρόκειται να φέρει μέτρα προς ψήφιση για μετά το 2018. Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο και κάθε άλλο σενάριο που διακινείται τις τελευταίες ώρες δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την πραγματικότητα».
Επιπλέον, αποχωρώντας από τη συνεδρίαση του Eurogroup, ο κ. Τσακαλώτος δήλωσε ότι η απαίτηση για a priori νομοθέτηση μέτρων «πηγαίνει πολύ πιο πέρα απ’ αυτό που χρειάζεται η δημοκρατική κουλτούρα και το ευρωπαϊκό πλαίσιο», ενώ είναι αδικαιολόγητη και με βάση την υπεραπόδοση που πέτυχε ο προϋπολογισμός του 2016. «Ολοι συμφωνούν ότι η υπεραπόδοση είναι εντυπωσιακή. Θα φτάσει στο 2% του ΑΕΠ το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016, έναντι δημοσιονομικού στόχου 0,5%», επισήμανε ο υπουργός Οικονομικών. Πρόσθεσε δε ότι «θα υπάρξουν πρωτοβουλίες από εδώ και πέρα», για να ξεπεραστεί η εμπλοκή.