Λίγα λεπτά μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό Κυριακο Μητσοτάκη και την ανακοίνωση νέων, στοχευμένων για την Ελλάδα χρηματοδοτικών πρωτοβουλιών από την Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων για την προσφυγική κρίση και την αύξηση της δανειοδότησης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, το NewMoney συνάντησε τον αντιπρόεδρο της ΕΤΕπ Άντριου Μακντάουελ στα γραφεία της τράπεζας στην Αθήνα.
Διευκρίνησε ότι εκτός από τα 200 εκατομμύρια ευρώ τα οποία θα διοχετευθούν άμεσα σε έργα υποδομής στις ακριτικές και νησιώτικές περιοχές, που πλήττονται περισσότερο από την μεταναστευτική κρίση, η ΕΤΕπ εξετάζει επιπλέον πακέτο (ύψους 2 δισ. για την επόμενη τριετία σύμφωνα με τις πληροφορίες του ΝΜ) που θα στηρίξει κυρίως την Ελλάδα – και δευτερευόντως Κύπρο και Βουλγαρία – στη διαχείριση του μεταναστευτικού.
Ο αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ μίλησε για πρώτη φορά δημόσια και για τις εξελίξεις στην Creta Farms – την οποία η ΕΤΕπ έχει δανειοδοτήσει με 15 εκατ. ευρώ. Ο απολογισμός και το σκεπτικό του έχουν ενδιαφέρον.
Ο Μακντάουελ ωστόσο είχε ένα ανησυχητικό μήνυμα: Η στρόφιγγα των δανείων που παραμένει σφιχτή στην Ελλάδα δε θα είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα. Η κρίση που πυροδοτεί ο κορωνοϊός και η οικονομική συγκυρία θα κάνουν τις τράπεζες πανευρωπαϊκά να γίνουν πιο προσεκτικές – αρα και πιο φειδωλές – στα νέα δάνεια. Αποκάλυψε δε, ότι η ΕΤΕπ μαζί με τους υπόλοιπους ευρωπαϊκούς θεσμούς εξετάζουν μια πανευρωπαϊκή λύση προκειμένου η ροή της χρηματοδότησης να παραμείνει ανοιχτή.
Κύριε Μακντάουελ, η μετανάστευση δεν είναι κάτι που έχουμε συνδυάσει με την ΕΤΕπ. Πώς και ασχολείστε με το θέμα;
Η αποστολή της ETEπ ως τράπεζα της Ευρωζώνης είναι να στηρίζει τα κράτη μέλη και να χρηματοδοτεί επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα που υποστηρίζουν τις βασικές πολιτικές επιλογές της ΕΕ. Μια κεντρική προτεραιότητα πλέον για την ΕΕ είναι η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, και συγκεκριμένα η στήριξη της Ελλάδας που είναι στην πρώτη γραμμή της μεταναστευτικής κρίσης. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει προκλήσεις όχι μόνο για τον εαυτό της αλλά και για ολόκληρη την Ε.Ε. Για αυτό η ΕΤΕπ μπορεί να παράσχει στήριξη ως τράπεζα, με την παροχή μακροχρόνιας, φθηνής χρηματοδότησης για τις υποδομές που χρειάζονται ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα.
Πού θα εστιάσετε;
Μια μεταναστευτική κρίση έχει απαιτήσεις – σε υποδομές, στέγαση, ύδρευση, διαχείριση αποβλήτων, δημόσια υγεία – και αυτά είναι προβλήματα που επιβαρύνουν κυρίως στις τοπικές (ακριτικές) κοινότητες – αλλά πιο σημαντικό είναι να ενισχύσουμε τις οικονομικές αντοχές του ιδιωτικού τομέα σε αυτές τις περιοχές για να εξασφαλίσουμε ότι θα διατηρήσουν την ευημερία ακόμη και με το πρόβλημα σε εξέλιξη.
Είπατε νωρίτερα στη συνάντησή σας με τον πρωθυπουργό ότι θα ανακοινώσετε περισσότερες πρωτοβουλίες σύντομα. Σε τι αναφέρεστε;
Βραχυπρόθεσμα, συζητήσαμε με τον πρωθυπουργό την αλλαγή χρήσης για 200 εκατομμύρια ευρώ χρηματοδότησης που έχουμε ήδη εγκρίνει για την Ελλάδα. Αφορά στη συγχρηματοδότηση από την ΕΤΕπ προγραμμάτων στα οποία συμμετέχουν και άλλοι ευρωπαϊκοί θεσμοί αλλά και το ελληνικό κράτος. Συμφωνήσαμε βασικά μια νέα ιεράρχηση που θα εστιάζει σε έργα στις κοινότητες που είναι στην πρώτη γραμμή αυτής της κρίσης. Τόσο στην ηπειρωτική Ελλάδα όσο και στα νησιά. Ξεκινήσαμε αυτή τη συζήτηση με τον υπουργό μεταναστευτικής πολιτικής, και θα τη συνεχίσουμε την ερχομενη εβδομάδα για να καταλήξουμε σε μια λεπτομερή λίστα από έργα, για τη στέγαση την ύδρευση την προσωρινή φιλοξενία… Αυτές θα είναι υπηρεσίες και υποδομές όχι μόνο για τους μετανάστες αλλά για τις κοινότητες γενικότερα που αντιμετωπίζουν πιέσεις από την απότομη αύξηση του πληθυσμού.
Αυτή είναι μια πτυχή, η πρώτη. Συζητήσαμε επίσης μια ευρύτερη πρωτοβουλία για Ελλάδα Κύπρο και Βουλγαρία – αλλά, προφανώς, κυρίως για την Ελλάδα που αντιμετωπίζει το πιο σημαντικό πρόβλημα.
Δεν μιλάμε μόνο για μεγαλύτερη χρηματοδότηση για δημόσια έργα υποδομών αλλά κυρίως για τη στήριξη του ιδιωτικού τομέα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που προχωρούμε σε κάτι τόσο στοχευμένο. Το έχουμε ξανακάνει για να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις από τις μεταναστευτικές ροές στα Δυτικά Βαλκάνια και στις χώρες της Βορείου Αφρικής. Αυτό που συζητούμε τώρα στο ΔΣ μας είναι να πάρουμε αυτό το μοντέλο και να το μεταφέρουμε εντός ΕΕ.
Αυτή η αλλαγή προτεραιοτήτων για τα 200 εκατ. που έχουν ήδη εγκριθεί και θα πάνε τώρα σε υποδομές για το μεταναστευτικό δεν θα τα στερήσει από κάποιους άλλους σκοπούς;
Τα 200 εκατ. έχουν ήδη εγκριθεί αλλά δεν είχαν σαφή προορισμό ως σήμερα. Εϊναι μια διαδικασία που συνήθως παίρνει χρόνο. Δεν ισχύει ότι θα πήγαιναν κάπου αλλού και τώρα τα στερούμε από εκεί. Αποτελούν ποσά που είχαν εγκριθεί για την Ελλάδα αλλά δεν είχαν αποφασισμένο προορισμό, και αυτό που συμφωνήσαμε είναι ότι ο καλύτερος προορισμός θα ήταν η ενίσχυση των νησιών και των περιοχών στην ηπειρωτική χώρα που επηρρεάζονται περισσότερο. Αρα κανείς δε χάνει απλώς κάνουμε μια νέα ιεράρχηση αναγκών.
Τι ποσό νέας χρηματοδότησης μπορεί να περιμένει η ελληνική κυβέρνηση για αυτό το σκοπό;
Αυτό είναι το θέμα που θα συζητήσουμε στο διοικητικό μας συμβούλιο την ερχόμενη εβδομάδα. Τι μπορούμε να διαθέσουμε πάνω από αυτά που διαθέτουμε ήδη. Κανονικά δίνουμε λίγο περισσότερο από 2 δισ. το χρόνο το οποίο με τη μόχλευση του ιδιωτικού τομέα και του κράτους μπορεί να κινητοποιήσει περίπου 6 δισ. νέων χρηματοδοτήσεων. Τώρα θα πρέπει να συζητήσουμε στο ΔΣ τι μπορούμε να διαθέσουμε για την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Βουλγαρία. Δε θέλω να βάλω αυτή τη στιγμή ένα συγκεκριμένο νούμερο και να προδικάσω τη συζήτηση στο ΔΣ, αλλά ευελπιστώ ότι θα είναι ένα σοβαρό ποσό. (σ.σ. Οι πληροφορίες του NM κάνουν λόγο για επιπλέον 2 δισ. για την επόμενη τριετία).
Ανακοινώσατε επίσης σήμερα 100 εκατομμύρια εγγυήσεων προς τις Ελληνικές τράπεζες προκειμένου με βάση αυτές να παράσχουν δάνεια ύψους 500 εκατ. στον ιδιωτικό τομέα. Υπάρχουν κάποιοι τομείς που εστιάζετε;
Δε θα αποφασίσουμε εμείς. Συνήθως χρηματοδοτούμε την αγροτική παραγωγή τον τουρισμό και τον ταξιδιωτικό τομέα. Θα ενημερώσουμε τις τράπεζες για το πρόγραμμα, θα τους ζητήσουμε να μας περιγράψουν τι μπορούν να κάνουν, αναμένουμε να φτιάξουν ένα χαρτοφυλάκιο 500 εκατομμυρίων και τελικά αυτές θα αποφασίσουν τους τελικούς δανειολήπτες. Θα είναι μια ανταγωνιστική διαδικασία. Με τις εγγυήσεις που παρέχουμε εμείς θα ζητήσουμε να δανείζουν για μακρύτερο χρονικό διάστημα και σε προφίλ δανειοληπτών που έχουν πιο αυξημένο ρίσκο – ωστε να γίνει ελκυστικό για τις εταιρίες να πάρουν δάνειο. Και αυτό είναι το πιο σημαντικό στην τρέχουσα συγκυρία που απειλείται από την εξάπλωση του κορωνοϊού. Αισθανόμαστε ότι σε όλη την Ευρώπη οι δανειοδοτήσεις γίνονται πιο δύσκολες, καθώς οι τράπεζες ζητούν μεγαλύτερες εξασφαλίσεις. Στα κριτήρια που θα ζητήσουμε από τις τράπεζες, είναι εκτός από την ενίσχυση της νεανικής και της γυναικείας επιχειρηματικότητας, θα πρέπει να ικανοποιούν και τους στόχους αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Στην Ελλάδα δυστυχώς υπάρχει ακόμα πιστωτική συρρίκνωση. Είναι αρκετές οι παρεμβάσεις της ΕΤΕπ για να αλλάξει αυτό και να αρχίσουν να αυξάνονται τα δάνεια, η χρηματοδότηση προς την Ελληνική οικνομία;
Στα χρόνια της κρίσης τα δάνεια με την εγγύηση της ΕΤΕπ ήταν οι μόνες πηγές νέας χρηματοδότησης προς στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σίγουρα η πιστωτική συρρίκνωση θα ήταν πολύ χειρότερη χωρίς τα δάνεια της ΕΤΕπ όλα αυτά τα χρόνια.
Αλλά αισθάνομαι ότι η δυσκολία του δανεισμού από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η πιστωτική συρρίκνωση δεν θα είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα. Φοβάμαι ότι τους επόμενους μήνες οι τράπεζες στην Ευρώπη θα αρχίσουν να αυστηροποιούν τα κριτήρια δανειοδότησης, θα απαιτούν μεγαλύτερες εγγυήσεις. Οπότε αναμένω μια πανευρωπαική αντίδραση σε αυτό το θέμα, νομίζω πως θα πρέπει να γίνουμε μέρος μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας πολιτικής. Υπάρχουν ήδη συζητήσεις με άλλους ευρωπαϊκούς θεσμούς προς αυτή την κατεύθυνση.
Κρέτα Φαρμς – μια εταιρία που χρηματοδοτήσατε με αρκετά εκατομμύρια και παρουσίασε πολλά προβλήματα. Εγκρίνετε τις λύσεις που αποφασίστηκαν; Θα παραμείνετε στο σχήμα – και τι μαθήματα πήρατε από αυτή την υπόθεση;
Η νομική διαδικασία έχει καταλήξει σε ένα αποτέλεσμα το οποίο θα συζητήσουμε στο Δ.Σ. στο Λουξεμβούργο για να καταλήξουμε επίσημα σε μια απόφαση – ως προς το αν αποδεχθούμε το συγκεκριμένο αποτέλεσμα ή όχι… Δε θέλω να προδικάσω τη συζήτηση που θα έχουμε με τους συναδέλφους μου ως προς αυτό – αλλά κατανοούμε προφανώς τη λογική της νομικής διαδικασίας. Δείτε – ας δούμε λίγο τη μεγάλη εικόνα σε αυτή την υπόθεση: Μας ζητήθηκε τρία χρόνια πριν από την Κομισιόν και το Σχέδιο Γιούνκερ να αυξήσουμε σημαντικά τη χρηματοδότηση σε εταιρίες με μεγαλύτερο ρίσκο. Να αλλάξουμε δηλαδή την αρχική μας πολιτική που δανείζαμε μόνο σε επιχειρήσεις με αξιολόγηση ΑΑΑ, χωρίς ρίσκο, ή μόνο για δημόσιες επενδύσεις κλπ. Έτσι προχωρήσαμε σε δανειοδοτήσεις που παραδοσιακά δεν θα κάναμε καθώς δε συμφωνούσαν με την αξιολόγηση που έχουμε (ΑΑΑ).
Όταν επεκτείνεις σημαντικά το χαρτοφυλάκιό σου, με επιχειρήσεις υψηλότερου ρίσκου, θα έχεις και απώλειες. Κάποια πράγματα θα πάνε στραβά. Είναι μέσα στην φύση της χρηματοδότησης εταιριών με υψηλότερο ρίσκο. Είμαι ευτυχής πάντως πως το συνολικό μας χαρτοφυλάκιο με τέτοια δάνεια πήγε πάρα πολύ καλά. Αλλά δεν αποτελεί έκπληξη για την τράπεζα ότι κάποιο δάνειο θα πάει στραβά.
Έχετε καταλάβει τι πήγε λάθος;
Πάντα θα κοιτούμε απολογιστικά να δούμε τι κάναμε λάθος. Υπήρξαν πολύ συγκεκριμένες πτυχές που ήταν ιδιαίτερες σε αυτή την υπόθεση όπως η σχέση μεταξύ των μετόχων… αλλά είναι η φύση του κινδύνου που λαμβάνεις κάποιες φορές στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων με υψηλό ρίσκο. Αλλά δε θα ήθελα με τίποτα τέτοιες υποθέσεις να μας κάνουν ως τράπεζα διστακτικούς ως προς την εντολή που έχουμε λάβει: Να χρηματοδοτούμε επιχειρήσεις με προφίλ υψηλότερου ρίσκου, να στηρίζουμε καινοτόμους ευρωπαίους επιχειρηματίες, να στηρίζουμε τις ευρωπαϊκές εξαγωγές.