Της Μαριάννας Τζάννε
Την επιβολή από το διαιτητικό δικαστήριο πλήρους καθετοποιημένης μονάδας παραγωγής χρυσού στα μεταλλεία Χαλκιδικής, ζητά με την παραπομπή της Ελληνικός Χρυσός, το ελληνικό δημόσιο. Στο 18σέλιδο κείμενο της προσφυγής που πήρε την Πέμπτη την έγκριση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και εστάλη ακολούθως στην Ελληνικός Χρυσός, το ελληνικό δημόσιο εμφανίζεται να αμφισβητεί ανοικτά την βούληση της εταιρίας για την υλοποίηση του εγκεκριμένου επενδυτικού σχεδίου για το εργοστάσιο μεταλλουργίας, κατηγορώντας την θυγατρική της Eldorado Gold για παραβίαση των όρων της σύμβασης. Σε ανακοίνωσή του, το ΥΠΕΝ επιβεβαιώνει την κοινοποίηση της αίτησης προσφυγής στην Ελληνικός Χρυσός κηρύσσοντας και επισήμως, την έναρξη της διαιτησίας.
Το ελληνικό δημόσιο, στο κείμενο της παραπομπής που παρουσιάζουμε αποκλειστικά, επικαλείται την μακρά αντιδικία μεταξύ των δύο πλευρών που όπως επισημαίνεται «δεν αφήνει περιθώριο καλόπιστης συμβιβαστικής επίλυσης των διαφορών». Κατόπιν αυτών στο κείμενο που υπογράφουν οι πληρεξούσιοι δικηγόροι του ελληνικού δημοσίου και ο Πρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτος, το δημόσιο αιτείται από το διαιτητικό δικαστήριο να αναγνωριστεί ότι:
– η πλήρης και ολοκληρωμένη κατασκευή παραγωγής χρυσού, χαλκού και αργύρου για το εργοστάσιο μεταλλουργίας στο Μαντέλ Λάκκος όπως επίσης και η παραγωγή αντίστοιχα καθαρών μετάλλων των μεταλλευμάτων ως εμπορεύσιμων προϊόντων της καθετοποιημένης παραγωγής, συνιστούν όρο της σύμβασης μεταβίβασης των μεταλλείων που κυρώθηκε με νόμο από την ελληνική βουλή το 2004.
– ότι η τεχνική μελέτη μεταλλουργικής μονάδας χαλκού, χρυσού και θειικού οξέος του επίμαχου εργοστασίου όπως υποβλήθηκε από την εταιρεία στο ΥΠΕΝ το Δεκέμβριο του 2014 συνεπάγεται μονομερή εκ μέρος της, τροποποίηση του επενδυτικού σχεδίου, ανεπίτρεπτη μεταβολή των συμφωνηθέντων της σύμβασης μεταβίβασης και πράξη ματαίωσης του αντικειμένου και τους σκοπού της
– η παραγωγή από το εργοστάσιο μεταλλουργίας οποιουδήποτε άλλου προϊόντος ως τελικού, πέραν των εμπορεύσιμων καθαρών μετάλλων χρυσού, χαλκού και αργύρου αποτελεί μονομερή τροποποίηση της σύμβασης
– να υποχρεωθεί η εταιρεία στο σύνολο των εξόδων της διαιτησίας συμπεριλαμβανομένων των αμοιβών των διαιτητών.
Στο κείμενο της διαιτησίας απαρριθμούνται οι υποχρεώσεις της Ελληνικός Χρυσός σε μελέτες και εγκρίσεις , όπως αυτές απορρέουν από τους όρους της σύμβασης, τις οποίες η εταιρεία εμφανίζεται να έχει υποβάλλει με πλημμέλειες και κενά. Ειδικότερα, στην υποχρέωση υποβολής τεχνικής μελέτης για το εργοστάσιο μεταλλουργίας στο Μαντέμ Λάκκος, η μελέτη έπρεπε να τεκμηριώνει –με τις απαιτούμενες ειδικές μελέτες εφαρμογής- όλη την καθετοποιημένη παραγωγή. Μέχρι δηλαδή του σταδίου παραγωγής του τελικού προϊόντος καθαρών μετάλλων χρυσού, χαλκού και αργύρου. Ωστόσο, όπως σημειώνεται, η τεχνική μελέτη όπως αυτή υποβλήθηκε (στις 22/12/2014) με τα παραρτήματά της δεν περιέχει αποδεικτικά στοιχεία εφαρμογής της ολοκληρωμένης μεθόδου μεταλλουργικής επεξεργασίας (flash smelting), πάνω στην οποία στηρίζεται η αδειοδότηση (τεχνική και περιβαλλοντική), η κατασκευή και η λειτουργία της μονάδας παραγωγής χρυσού. Το ελληνικό δημόσιο υποστηρίζει μέσω της διαιτησίας, ότι η στάση αυτή καταδεικνύει την πρόθεση της Ελληνικός Χρυσός να μην κατασκευάσει στην πληρότητά της την επίμαχη μονάδα.
Το επιχείρημα αυτό στηρίζει στο ότι δεν υποβλήθηκαν:
1) Τα τελικά στάδια παραγωγής καθαρών μετάλλων χρυσού, χαλκού και αργύρου στην διαδικασία απόδειξης μέσω δοκιμών και δεν περιελήφθησαν στην επικαιροποιημένη μελέτη της εταιρείας που πραγματοποίησε τις δοκιμές.
2) Η καθετοποιημένη παραγωγική διαδικασία δεν αποτυπώνεται στα παραρτήματα της τεχνικής μελέτης της μεταλλουργικής μονάδας, δηλαδή μέχρι του σταδίοτ της παραγωγής μετάλλων χρυσού, χαλκού και αργύρου. Αντιθέτως, όπως διευκρινίζεται αναφέρεται ότι «το υπόλειμμα εκχύλισης μάτας θα είναι το τελικό προϊόν της διαδικασίας.
3) Από τις παραδοχές, το περιεχόμενο και τα συμπεράσματα της ίδιας επικαιροποιημένης προμελέτης έχουν απαλειφθεί όλα τα στάδια της ακολουθούσας την τήξη (flash smelting –μέθοδος ακαριαίας τήξης) μετά την εκχύλιση της τήξης. Όπως αναφέρεται έχει τροποποιηθεί το εγκεκριμένο διάγραμμα ροής του επενδυτικού σχεδίου με την αφαίρεση των σταδίων που περιγράφουν την παραγωγή από το εργοστάσιο καθαρών μετάλλων. Αυτό όπως αναφέρεται αποτελεί μονομερή παραβίαση των όρων της σύμβασης μεταβίβασης των μεταλλείων.
Όπως διευκρινίζεται στην προσφυγή, σε περίπτωση ακύρωσης μέρους της σύμβασης, δεν συνεπάγεται ακυρότητα του συνόλου της σύμβασης, η οποία όπως αναφέρεται παραμένει ισχυρή και δεσμευτική για τα δύο μέρη. Το ελληνικό δημόσιο στο πλαίσιο των όρων και των διαδικασιών λειτουργίας των διαιτητικών δικαστηρίων, το οποίο προβλέπει τον διορισμό τριών μελών (τον Επιδιαιτητή και 2 διαιτητές που επιλέγει η κάθε πλευρά), ορίζει διαιτητή τον κ. Γιώργο Χρυσικό επίτιμο Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου.