Της Μαριάννας Τζάννε
Από τα βαρίδια της λαθρεπιβίβασης και των πλαστών εισιτηρίων φιλοδοξούν να απαλλαγούν από τις αρχές του 2017 οι αστικές συγκοινωνίες, θέτοντας σε λειτουργία το αυτόματο σύστημα συλλογής κομίστρου που υλοποιεί η σύμπραξη της Τέρνα Ενεργειακή με την κορεατική LG.
Από τον Ιανουάριο, το νέο σύστημα θα υποδεχτούν τα λεωφορεία, τα τρόλεϊ και ο Ηλεκτρικός, ενώ στις αρχές Ιουλίου θα είναι έτοιμο για να λειτουργήσει στο μετρό και τον Προαστιακό. Ηδη, το 50% του εξοπλισμού που απαιτείται έχει τοποθετηθεί στα μέσα μεταφοράς και μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου θα έχει ολοκληρωθεί και το υπόλοιπο ώστε να ξεκινήσουν οι δοκιμές.
Το ηλεκτρονικό εισιτήριο θεωρείται η ναυαρχίδα των έργων ΣΔΙΤ που υλοποιεί η αρμόδια Γενική Γραμματεία του υπουργείου Οικονομίας με επικεφαλής τον κ. Νίκο Μαντζούφα αλλά και το τελευταίο χαρτί της κυβερνητικής πολιτικής για να γυρίσει σελίδα στις συγκοινωνίες. Στόχος είναι να περιοριστεί η ελλειμματική λειτουργία των ΜΜΜ, να επανασχεδιαστεί το μεταφορικό έργο και συγχρόνως να εφαρμοστεί μια νέα τιμολογιακή πολιτική που θα χρεώνει τους πολίτες με βάση την απόσταση που διανύουν, χωρίζοντας σε ζώνες το λεκανοπέδιο Αττικής. Αυτό μεταφράζεται σε δικαιότερη χρέωση, ωστόσο είναι σαφές ότι από εδώ και πέρα θα είναι στα χέρια του ΟΑΣΑ να υιοθετήσει χαμηλότερα κόμιστρα αλλά και να αυξήσει αντίστοιχα τα εισιτήρια σε πιο μακρινές αποστάσεις.
Με το πάτημα ενός κουμπιού ο Οργανισμός θα γνωρίζει από πού ξεκίνησε ένας επιβάτης και πού κατέβηκε, έχοντας στα χέρια του ένα πλήθος δεδομένων που πηγάζουν και από τη σύνδεση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου με το σύστημα της τηλεματικής που λειτουργεί επιτυχώς από την περασμένη άνοιξη σε 1.000 στάσεις σε όλη την Αθήνα. «Εάν ο ΟΑΣΑ θέλει να εφαρμόσει ζωνικό σύστημα χρέωσης και να διαμορφώσει με διαφορετικό τρόπο την τιμολογιακή πολιτική του μπορεί να το κάνει μέσα σε δύο λεπτά», αναφέρει στο «business stories» ο κ. Γιώργος Αγραφιώτης, γενικός διευθυντής της Τέρνα Ενεργειακή και διευθύνων σύμβουλος της HST, της εταιρείας που θα λειτουργήσει και θα διαχειριστεί το ηλεκτρονικό εισιτήριο. Στο παρελθόν ο Οργανισμός κάθε φορά που ήθελε να αναμορφώσει τα δρομολόγιά του έκανε γκάλοπ στον κόσμο, συνήθως σε περιορισμένο δείγμα. «Σήμερα, μέσα από το σύστημα του ηλεκτρονικού εισιτηρίου και της τηλεματικής θα έχει καταγραφές και δεδομένα από 1.200.000 επιβάτες, που είναι ο αριθμός όσων χρησιμοποιούν καθημερινά τα μέσα μεταφοράς», επισημαίνει το στέλεχος της Τέρνα.
Το ηλεκτρονικό εισιτήριο θα διατίθεται σε δύο κατηγορίες. Το πρώτο θα έχει χάρτινη μορφή, θα είναι χωρίς επαφή και θα λέγεται πολλαπλό. Θα περιέχει από 1 έως 10 διαδρομές αλλά δεν θα είναι επαναφορτιζόμενο. Το δεύτερο θα έχει τη μορφή πιστωτικής κάρτας και θα μπορεί να επανατροφοδοτείται με μονάδες ηλεκτρονικά μέσω Ιντερνετ από τα εκδοτήρια του ΟΑΣΑ και σε περισσότερα από 1.500 σημεία πώλησης στα περίπτερα. Το εισιτήριο αυτό θα είναι προσωποποιημένο, καθώς θα φέρει τη φωτογραφία του κατόχου του και θα αντικαταστήσει τις κάρτες απεριορίστων διαδρομών και τα ελευθέρας ή τις εκπτώσεις που έχουν ορισμένες κατηγορίες πολιτών, όπως οι άνεργοι, οι φαντάροι, οι αστυνομικοί κ.ά. Μάλιστα το σύστημα έχει προβλέψει και τον ηλεκτρονικό τρόπο με τον οποίο θα επικαιροποιούνται τα δεδομένα του, καθώς αν, για παράδειγμα, πάψει κάποιος να έχει κάρτα ανεργίας, ο ΟΑΕΔ θα μπορεί να ενημερώσει τις σχετικές λίστες που τηρεί ο ΟΑΣΑ με στοιχεία των συναρμόδιων υπουργείων ώστε ο συγκεκριμένος επιβάτης να αφαιρείται από τη λίστα. Μέχρι να εξοικειωθούν οι επιβάτες με το νέο εισιτήριο προβλέπεται παράλληλη χρήση των συμβατικών για περίπου ένα εξάμηνο.
Μόνο από την εισιτηριοδιαφυγή μελέτες του ΟΑΣΑ ανεβάζουν τις απώλειες στις συγκοινωνίες στα 100 εκατ. ευρώ ετησίως, ένα ποσό που αγγίζει τα χρήματα που δαπανώνται για την επίδοτησή τους. Συνδικαλιστές των συγκοινωνιών υποστηρίζουν ότι σήμερα το πραγματικό κόστος του εισιτηρίου είναι 3 ευρώ, ωστόσο στους πολίτες -λόγω κρατικής επιδότησης- φτάνει το 1,40 ευρώ. Η λαθραία μετακίνηση μαζί με τη διαχρονική παραβατικότητα στη διακίνηση πλαστών εισιτηρίων έχουν βαθύνει τη μαύρη τρύπα που το ηλεκτρονικό εισιτήριο υπόσχεται να κλείσει. Με μεγάλη ασφάλεια στο δίκτυο των μέσων σταθερής τροχιάς (μετρό, τραμ, Ηλεκτρικός), όπου οι επιβάτες θα είναι αδύνατο να εισχωρήσουν στις αποβάθρες χωρίς να ακυρώσουν το εισιτήριο (κλειστό σύστημα), αλλά και με ένα ισχυρό όπλο στα λεωφορεία και τα τρόλεϊ, εκεί που το σύστημα έκδοσης και ακύρωσης εισιτηρίων παραμένει ανοικτό.
Τα νέα ακυρωτικά μηχανήματα τοποθετούνται μπροστά από τις πόρτες εισόδου στις οδικές συγκοινωνίες και υποχρεώνουν τους επιβάτες στην ακύρωση του εισιτηρίου. «Πλέον οι επιβάτες χάνουν κάθε άλλοθι για τη μη ακύρωση του εισιτηρίου αφού όλοι τους, είτε πληρώνουν στο ακέραιο εισιτήριο, είτε έχουν εκπτώσεις, θα πρέπει να περάσουν από το μηχάνημα», αναφέρουν αρμόδια στελέχη και σημειώνουν τον κοινωνικό αντίκτυπο που θα έχει στο εξής η μη ακύρωση του εισιτηρίου. Είναι γεγονός πάντως ότι για τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ η δυνατότητα λαθρεπιβίβασης δεν μηδενίζεται, καθώς για να εντοπιστεί ο παραβάτης θα πρέπει να υπάρξει έλεγχος από το σώμα των ελεγκτών, οι οποίοι θα εφοδιαστούν με φορητό εξοπλισμό που θα τους επιτρέπει να διαπιστώνουν ποια εισιτήρια έχουν ακυρωθεί. Προϋπόθεση είναι τα εισιτήρια αυτά να αποτελέσουν αντικείμενο ελέγχου και ο ελεγκτικός μηχανισμός που σήμερα είναι αποδεκατισμένος να ενισχυθεί.
Ο εξοπλισμός που επιστρατεύει ο ΟΑΣΑ
Στη μάχη για το νοικοκύρεμα των συγκοινωνιών επιστρατεύεται ένα σύνολο υποδομών που εισάγει στην Ελλάδα η τεχνογνωσία της κοινοπραξίας του έργου. Η LG λειτουργεί αντίστοιχο σύστημα ηλεκτρονικού εισιτηρίου στη Σεούλ, στην Αυστραλία και τη Νότια Αμερική και η παρουσία της στην Ελλάδα θα αποτελέσει πύλη εισόδου για τα αντίστοιχα έργα στην Ευρώπη. Στη χώρα μας λειτουργεί γραφείο της ασιατικής εταιρείας που στελεχώνουν 15 εργαζόμενοι πλήρως επιφορτισμένοι -μαζί με την Τέρνα- για την ολοκλήρωση της ΣΔΙΤ του ηλεκτρονικού εισιτηρίου. Για το αυτόματο σύστημα συλλογής κομίστρου έχει ολοκληρωθεί η τοποθέτηση των κέντρων ελέγχου στον ΟΑΣΑ, στην ΟΣΥ, στη ΣΤΑΣΥ και τον Προαστιακό. Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου θα έχουν τοποθετηθεί το σύνολο των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού έκδοσης εισιτηρίων καθώς και οι πύλες εισόδου στον ΗΣΑΠ, ενώ θα έχουν δοθεί ο φορητός εξοπλισμός για τους ελεγκτές αλλά και τα μηχανάκια που θα μοιράσει ο ΟΑΣΑ σε περίπτερα προκειμένου να μπορούν να επαναφορτίζουν με μονάδες το εισιτήριο. Από τις αρχές του χρόνου θα ξεκινήσει η εγκατάσταση των πυλών εισόδου – εξόδου σε μετρό και Προαστιακό, στις οποίες οι επιβάτες θα ακυρώνουν το εισιτήριο μπαίνοντας και θα περνούν από τις αντίστοιχες πύλες το εισιτήριο και κατά την έξοδό τους. Η καθυστέρηση οφείλεται στις μελέτες που απαιτήθηκαν για τις ανάγκες του έργου προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η υλοποίηση του συστήματος δεν θα επηρεάσει τη λειτουργία του μετρό. Το ηλεκτρονικό εισιτήριο είναι ένα από τα σοβαρότερα έργα ΣΔΙΤ που συνδυάζουν την κοινοτική χρηματοδότηση με ιδιωτικούς πόρους. Η δαπάνη ανέρχεται σε 58 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα μισά προέρχονται από το ΕΣΠΑ και τα υπόλοιπα είναι ιδιωτική πρωτοβουλία. Το έργο θα συντηρεί και θα λειτουργεί η κοινοπραξία Tέρνα Eνεργειακή – LG για τα επόμενα 10 χρόνια και οι πληρωμές του θα γίνονται με βάση τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα των υπηρεσιών.