Με στόχο την αξιοποίηση των 32 δισ. ευρώ του Ταµείου Ανάκαµψης, η κυβέρνηση θα παρουσιάσει την ερχόμενη Δευτέρα 16 Νοεμβρίου το Εθνικό Σχέδιο που θα καταθέσει στις Βρυξέλλες, δίνοντας έμφαση σε μεγάλες αλλαγές και επενδύσεις που θα χρειάζονταν δεκαετίες ολόκληρες ίσως για να γίνουν στην χώρα μας.
Στην Ελλάδα που βγαίνει όμως μετά από μια δεκαετία Μνημονίων και Πανδημίας, το υπουργείο Οικονομικών και η ελληνική «Ομάδα Κρούσης» υπό τον κ. Θεόδωρο Σκυλακάκη βάζει σε άμεση προτεραιότητα δράσεις τις «πράσινες» και ψηφιακές επενδύσεις, που θεωρούνται ότι θα έχουν και το διαρκέστερο όφελος για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση στη χώρα μας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, βασικοί άξονες του ελληνικού Σχεδίου που θα δοθεί στην Κομισιόν είναι:
- κίνητρα για επενδύσεις, για μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και συγχωνεύσεις,
- προγράμματα απασχόλησης, κατάρτισης, διά βίου µάθησης,
- πράσινες επενδύσεις, ανακύκλωση, κατασκευές, αντιπλημμυρικά έργα κλπ
- προγράμματα εξοικονόµησης ενέργειας σε ιδιωτικές κατοικίες, επιχειρήσεις και κτίρια που στεγάζουν υπηρεσίες του ∆ηµοσίου.
Όλα όσα πρέπει να ξέρουμε για την συμφωνία στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό
Με αφορμή τη χθεσινή συμφωνία των διαπραγματευτών από το Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τον προϋπολογισμό της ΕΕ το Politico συγκέντρωσε τα 4 σημεία – κλειδιά της συμφωνίας που φέρνουν το ταμείο ανάκαμψης πιο κοντά στη λειτουργία του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα όλα τα εμπόδια έχουν ξεπεραστεί.
1. Δεν έχουν τελειώσει οι ανατροπές
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να εγκρίνει τον επταετή προϋπολογισμό και ακολουθεί η σειρά του Συμβουλίου που θα πρέπει να δώσει την έγκρισή του ομόφωνα. Το Συμβούλιο θα πρέπει επίσης να εγκρίνει ομόφωνα – και τα εθνικά κοινοβούλια να επικυρώσουν – την απόφαση για τους ιδίους πόρους, ένα νομικό μέτρο που αποτελεί προϋπόθεση ώστε το μπλογκ να αρχίσει να δανείζεται χρήματα για το νέο ταμείο ανάκαμψης.
Επιπλέον, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει ακόμη να διαπραγματευτούν τις λεπτομέρειες για τον μηχανισμό σταθερότητας και αποκατάστασης ύψους 672,5 δισ. ευρώ – που αποτελεί και το μεγαλύτερο κομμάτι του νέου ταμείου ανλακαμψης ύψους 750 δισ. ευρώ.
Απειλή για τη διαδικασία αποτελεί ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν που έχει ήδη απειλήσει να μπλοκάρει τόσο τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό όσο και το ταμείο ανάκαμψης εξαιτίας της σύνδεσης της χρηματοδότησης με το σεβασμό του κράτους δικαίου που ενέκρινε η ΕΕ. Κάποιοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι ο Ορμπάν μπλοφάρει, αλλά ουδείς γνωρίζει με σιγουριά το εάν θα υποχωρήσει.
Από την άλλη πλευρά δεν είναι μόνο ο Ορμπάν που αντιδρά στη σύνδεση του πακέτου με το σεβασμό του κράτους δικαίου. Υπάρχουν και ορισμένοι ευρωβουλευτές αλλά και εθνικές κυβερνήσεις που επίσης απειλούν να επικαλεστούν το βέτο.
«Ο προϋπολογισμός, το Ταμείο Ανάκαμψης, τα νέα έσοδα και οι προϋποθέσεις του κράτους δικαίου είναι ένα πακέτο για εμάς», δήλωσε ο Ρουμάνος ευρωβουλευτής Siegfried Mureşan, ο οποίος είναι και αντιπρόεδρος της ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. «Το Κοινοβούλιο θα επικυρώσει τη σημερινή συμφωνία μόνο εάν τα κράτη μέλη τηρούν όλα τα μέρη της συμφωνίας», πρόσθεσε ο ίδιος.
2. Όλοι μπορούν να υποστηρίξουν ότι νίκησαν
Ο συμβιβασμός επέτρεψε σε όλους σχεδόν τους βασικούς παίκτες να διακηρύξουν την νίκη τους.
Όταν οι ηγέτες της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία τον Ιούλιο για το πακέτο των 1,8 τρισ. ευρώ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αντιμετώπισε μια μεγάλη πρόκληση. Για τους ευρωβουλευτές που είχαν εκλεγεί το 2019 και δεν διέθεταν προηγούμενη εμπειρία στη θέση πριν η πανδημία πλήξει την κανονική λειτουργία του σώματος, βασικός στόχος τους ήταν να δείξουν στους πολίτες και τους ηγέτες της ΕΕ ότι το πακέτο δεν ήταν τετελεσμένο – και ότι οι εκλεγμένοι βουλευτές θα μπορούσαν να κερδίσουν παραχωρήσεις διαπραγματευόμενοι.
Για τη γερμανική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, εν τω μεταξύ, ο στόχος ήταν να μην ξανανοίξει η συζήτηση για το πακέτο για το οποίο χρειάστηκαν τέσσερις ημέρες και τέσσερις νύχτες διαπραγμάτευση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Στο τέλος, δημιουργικές λύσεις – όπως η χρήση εσόδων από πρόστιμα για παραβίαση του νόμου περί ανταγωνισμού – βοήθησαν τους διαπραγματευτές να επιτύχουν συμβιβασμό με τον οποίο οι ευρωβουλευτές θα μπορούσαν να παρουσιάσουν ως νέα χρηματοδότηση, ενώ η γερμανική Προεδρία μπορεί να δηλώνει ότι οι οδηγίες της συμφωνίας του Ιουλίου δεν παραβιάστηκαν.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανακοίνωσε ότι είχε εξασφαλίσει “16 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερα για βασικά προγράμματα” – συμπεριλαμβάνοντας στους υπολογισμούς του το 1 δισ. ευρώ που μπορεί να διατεθεί με ευελιξία ανάλογα με τις μελλοντικές ανάγκες.
Εν τω μεταξύ, το Συμβούλιο δήλωσε ότι συμφώνησε στην «στοχευμένη ενίσχυση» των προγραμμάτων «κατά 15 δισεκατομμύρια ευρώ με πρόσθετα μέσα (12,5 δισ. ευρώ) και ανακατανομές (2,5 δισ. ευρώ) κατά τη διάρκεια της επόμενης οικονομικής περιόδου, τηρώντας παράλληλα το ανώτατο όριο δαπανών που καθορίζονται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 17-21 Ιουλίου. ”
3. Περισσότερα για την υγεία, την έρευνα και τη διεθνή βοήθεια – αλλά όχι αρκετά για ορισμένους
Η κρίση που έχει προκαλέσει ο κορωνοϊός θέτει τη χρηματοδότηση της υγείας και της έρευνας μεταξύ των κορυφαίων προτεραιοτήτων του Κοινοβουλίου στις διαπραγματεύσεις. Οι ευρωβουλευτές κέρδισαν 4 δισ. ευρώ επιπλέον χρηματοδότηση για την έρευνα, αυξάνοντας το συνολικό αναμενόμενο ποσό για τον προϋπολογισμό του ερευνητικού προγράμματος «Horizon Europe» σε 84,9 δισ. ευρώ για επτά χρόνια. Διαπραγματεύθηκαν επίσης 3,4 δισ. ευρώ σε μετρητά για το πρόγραμμα υγείας, από τα συνολικά 5,1 δισ. ευρώ – απέχοντας ωστόσο από τα 9,4 δισ. ευρώ που είχαν προβλεφθεί για δαπάνες για την υγεία νωρίτερα στις διαπραγματεύσεις.
«Ήταν ένας πολύ σκληρός αγώνας, αλλά τουλάχιστον μπορούμε να πούμε ότι καταφέραμε να επιστρέψουμε 4 δισ. ευρώ για το πρόγραμμα «Horizon Europe», το οποίο αντισταθμίζει, σε κάποιο βαθμό, τις περικοπές που ωθούνται τόσο σκληρά από τα κράτη μέλη της ΕΕ» δήλωσε ο Christian Ehler, εισηγητής του Κοινοβουλίου για το ερευνητικό πρόγραμμα, μετά τη συμφωνία.
Αλλά για άλλους, η συμφωνία δεν ήταν αρκετή. «Ένα συμβολικό ποσό 4 δισ. ευρώ για το Horizon Europe μετά τις τεράστιες περικοπές» που συμφώνησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, έγραψε στο Twitter ο Kurt Deketelaere, γενικός γραμματέας της Ένωσης Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Πανεπιστημίων. «Τι απογοήτευση μετά από μια εκστρατεία 2 ετών.»
Παρόλο που η συμφωνία της Τρίτης περιλαμβάνει επιπλέον 1 δισ. ευρώ για τη διεθνή βοήθεια, με τη μορφή του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας, ορισμένες ΜΚΟ έμειναν απογοητευμένες.
4. Η προέλευση των εσόδων δεν έχει επιλυθεί
Ένα από τα βασικά αιτήματα του Κοινοβουλίου ήταν ένα νομικά δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα για την εισαγωγή νέων πηγών εσόδων για τα ταμεία του μπλοκ, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι το κόστος δανεισμού για το ταμείο ανάκαμψης δεν θα επιφέρει πλήγμα τελικά στον προϋπολογισμό.
Οι ευρωβουλευτές κέρδισαν τον “χάρτη πορείας” που περιγράφει την εισαγωγή των λεγόμενων ιδίων πόρων. Ωστόσο, η ανάλυση των λεπτομερειών αναμένεται να αποτελέσει την αιτία πολλών συζητήσεων τα επόμενα χρόνια. Νομικά, η εισαγωγή νέων πηγών εσόδων για τον προϋπολογισμό της ΕΕ απαιτεί τη συναίνεση των εθνικών κοινοβουλίων – και αυτό είναι κάτι που κανείς στις Βρυξέλλες δεν μπορεί να εγγυηθεί.
Ωστόσο, η συμφωνία της Τρίτης σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει προτάσεις για τον “μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα ” (φόρος άνθρακα) – μια εισφορά από τις κυρώσεις που επιβάλει η ΕΕ στις εισαγωγές που δεν πληρούν τα περιβαλλοντικά πρότυπα – και για έναν ψηφιακό φόρο έως τον Ιούνιο του 2021. Μέχρι τότε αναμένεται να προτείνει τη δημιουργία νέων εσόδων βάσει του συστήματος εμπορίας εκπομπών καυσαερίων .