του Δημήτρη Μαρκόπουλου

Μια καινούρια μόδα ξεκίνησε πρόσφατα στον νομικό χώρο: τα δικηγορικά γραφεία που παρέχουν εξειδικευμένες πλέον υπηρεσίες προστασίας προς τους εγγυητές και όχι, όπως συνηθιζόταν μέχρι τώρα, μόνο προς τους πρωτοοφειλέτες κόκκινων δανείων. Ηδη σαν τα μανιτάρια ξεφυτρώνουν αυτού του νέου είδους οι δικηγορικές φίρμες  παροχής τέτοιων υπηρεσιών, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, οι περιπτώσεις που παρουσιάζονται ως αποτέλεσμα της μεγάλης κρίσης από τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τις τράπεζες είναι αναρίθμητες.

Για την ακρίβεια, βάσει αξιόπιστων τραπεζικών πηγών, άνω των 200.000 περιπτώσεων εγγυητών για κόκκινα δάνεια θεωρείται ότι ήδη βρίσκονται στην γκρίζα ζώνη, με άλλους 800.000 να ακολουθούν αν δεν διαπιστωθεί συνεργασία τραπεζών – εγγυητών. Πρόκειται κυρίως για περιπτώσεις που αφορούν στεγαστικά και επαγγελματικά δάνεια και όχι τόσο καταναλωτικά. Η κατάσταση μάλιστα φέρεται να έχει ξεφύγει τόσο ώστε πιέζονται ακόμα και οι κληρονόμοι των εγγυητών.

Oι τράπεζες στέγνωσαν

Οπως αναφέρει στο «business stories» ο εξειδικευμένος δικηγόρος για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εγγυητές, Γιώργος Κωσταρέλλος, «η ανάδειξη του ζητήματος των οφειλών των εγγυητών αυτή τη στιγμή δεν είναι τυχαία. Και αυτό διότι πλέον οι τράπεζες έχουν πιάσει ταβάνι, κοινώς… στέγνωσαν από αυτά που μπορούσαν να πάρουν από τους πρωτοοφειλέτες, και επειδή τα προγράμματα επιείκειας και συνεννόησης ολοκληρώνονται, περνάμε στη φάση των κατασχέσεων – πλειστηριασμών κατά των εγγυητών».
Το πρόβλημα όμως στις συγκεκριμένες περιπτώσεις είναι οξύ. Και αυτό διότι πολλοί εγγυητές στα χρόνια της ευμάρειας καλούνταν να υπογράψουν δάνεια συγγενών ή φίλων σε μια αυτοματοποιημένη λογική. «Επρόκειτο για μια εποχή όπου οι τράπεζες ή οι δανειολήπτες κινούνταν στην κατεύθυνση του ‘‘έλα, μωρέ, δεν είναι τίποτα’’ και επικαλούνταν απλώς το τυπικό του πράγματος. Κανένας δεν έδινε έμφαση στην αρχή του υπεύθυνου δανεισμού. Τώρα όμως θα χαθούν περιουσίες», τονίζει ο νομικός. Ηδη το γραφείο του διαχειρίζεται εκατοντάδες περιπτώσεις απεγνωσμένων εγγυητών που καθημερινά σπεύδουν για να βρουν λύση σε ένα απρόσμενο προς αυτούς και τις οικογένειές τους πρόβλημα. Μάλιστα πολλοί από τους εγγυητές έχουν οι ίδιοι δάνεια τα οποία φροντίζουν να εξυπηρετούν, αλλά τώρα ενδέχεται να χάσουν την περιουσία τους απλώς επειδή υπέγραψαν καλή τη πίστει για δάνεια συγγενών ή φίλων.

Ληξιπρόθεσμα στεγαστικά και επαγγελματικά

Στη ζώνη υψηλού κινδύνου, σύμφωνα με πληροφορίες μας, βρίσκονται 100.000 εγγυητές στεγαστικών δανείων που είναι ληξιπρόθεσμα και δεν εξυπηρετούνται εδώ και καιρό, κυρίως άνω των 50.000 ευρώ. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι από 420.000 κόκκινα τέτοιου είδους δάνεια, τα περισσότερα (άνω των 350.000 δανείων) αφορούν ποσά δανεισμού έως 50.000 ευρώ. Σήμερα περισσότερα από 100.000 δάνεια με εγγυητές αφορούν οφειλές από 50.000 έως 100.000 ευρώ.

Η δεύτερη κρίσιμη ομάδα αφορά εγγυητές σε επαγγελματικά δάνεια. Συγκεκριμένα, 80.000 δανειολήπτες οφείλουν ποσά πάνω από 50.000 ευρώ, με τους εγγυητές σε αυτά να βρίσκονται επίσης σε δύσκολη θέση. Το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλετών προς τις τράπεζες που αφορά δάνεια ελεύθερων επαγγελματιών είναι 305.000, με τους 220.000 να χρωστούν ποσά κάτω των 50.000 ευρώ. «Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι ευρισκόμενοι σε δυσχερή θέση εγγυητές είναι περισσότεροι από τους φυσικούς πρωτοοφειλέτες. Και αυτό διότι οι τράπεζες ως στρατηγική για να καλύπτονται απαιτούσαν πολλές φορές όχι μόνο έναν, αλλά δύο, τρεις ή και τέσσερις εγγυητές. Κάπως έτσι, οι αριθμοί σε ό,τι αφορά τους εγγυητές είναι μεγαλύτεροι των πρωτοοφειλετών», αναφέρει ο κ. Κωσταρέλλος.

Ο έγκυρος δικηγόρος και διαπιστευμένος διαμεσολαβητής Αργύρης Αργυριάδης προσθέτει ότι στην επόμενη φάση θα προκύψει και η όχληση εγγυητών από τα funds στα οποία θα περάσουν τα δάνεια. Βέβαια, ο τελευταίος δίνει μια πιο αισιόδοξη λογική στα πράγματα: «Εάν πράγματι λειτουργήσει η αγορά των κόκκινων δανείων, πέραν των νέων θέσεων εργασίας που θα προσφέρει, μπορεί να βοηθήσει διττά τράπεζες, οφειλέτες ή εγγυητές. Οι πρώτες θα ενισχύσουν άμεσα τη ρευστότητά τους και δεν θα επιβαρυνθούν τα έξοδα μιας μακροχρόνιας αναγκαστικής εκτέλεσης, ενώ οι δεύτεροι θα μπορούν να εξοφλήσουν ή να ρυθμίσουν την οφειλή τους σε ποσό μικρότερο της αρχικής (έμμεσο κούρεμα) καθόσον τα δάνεια θα πωληθούν σε μικρότερες από την ονομαστική αξία τιμές. Βέβαια με τους εγγυητές το ζήτημα είναι ότι στη μεγάλη τους πλειονότητα δεν είναι έτοιμοι να… απολογηθούν και να πληρώσουν για οφειλές για τις οποίες δεν βαρύνονται οι ίδιοι».

Νομικοί κύκλοι, πάντως, τονίζουν ότι σε μεγάλα ποσοστά οι εγγυητές πρέπει να μη θεωρούν δεδομένες τις επιβαρύνσεις που προκύπτουν και να ενημερωθούν για τις αγωγές «απαλλαγής απελευθερώσεώς» τους ως εγγυητών βάσει του άρθρου 866 του Αστικού Κώδικα. «Οι τράπεζες θα κινηθούν άμεσα για απαιτήσεις προς εγγυητές που αφορούν στεγαστικά και επαγγελματικά δάνεια. Υπάρχουν όμως εμπόδια και δεν είναι τόσο δεδομένες αυτές οι απαιτήσεις, καθώς νομολογία καλύπτει συζύγους, οικογένεια, όσους έχουν πνευματική σχέση με τους οφειλέτες όπως κουμπάρους κ.λπ. Πολλά τέτοια πρόσωπα επιβλήθηκαν ως εγγυητές από τις τράπεζες», τονίζει ο κ. Κωσταρέλλος. Δύο, πάντως, υποκατηγορίες χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής: όσοι σύζυγοι εγγυήθηκαν δάνεια όμως στην πορεία πήραν διαζύγιο -καθώς παρουσιάζεται το φαινόμενο ο πρωτοοφειλέτης να διαμένει στην κατοικία και ο εγγυητής που δεν μένει να κυνηγιέται από τις τράπεζες-, καθώς και οι κληρονόμοι εγγυητών που ξαφνικά βρίσκονται με χρέη. Τα στεγαστικά δάνεια, επειδή είναι ορισμένου χρόνου, θεωρούνται περισσότερο μαχητά από τα επαγγελματικά, που είναι αορίστου. Επίσης, νομικοί εγείρουν ζήτημα τόσο για το γεγονός ότι οι τράπεζες επέβαλαν να υπάρχουν άνω του ενός εγγυητές, αν και δεν ήταν πάντοτε αναγκαίο, δημιουργώντας ένα επιβαρυντικό κοινωνικά φαινόμενο, όσο και για το ότι ζητούσαν εγγυητές ακόμα κι όταν τα δάνεια καλύπτονταν από προσημειώσεις ακινήτων (επαγγελματικά).