Σε αναβάθμιση κατά δύο βαθμίδες της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας προχώρησε η Moody’s, σε «Ba1» από «Ba3», με «σταθερές» προοπτικές επαναξιολόγησης. Ο οίκος με αυτήν την αξιολόγηση μειώνει την απόσταση της χώρας μας από την επενδυτική βαθμίδα σε μόλις ένα σκαλοπάτι.
Υπενθυμίζεται ότι η Moodys διατηρούσε την Ελλάδα τρεις βαθμίδες κάτω από την επενδυτική βαθμίδα. Όπως αναφέρει ο οίκος, η ελληνική οικονομία, τα δημόσια οικονομικά, οι θεσμοί και το τραπεζικό σύστημα βιώνουν βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές οι οποίες θα υποστηρίξουν τη συνεχή υλική βελτίωση των πιστωτικών δεικτών και την ανθεκτικότητα της οικονομίας σε μελλοντικούς πιθανούς κραδασμούς.
Ειδικότερα, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της κυβέρνησης μετά τις εκλογές του Ιουνίου παρέχει υψηλό βαθμό πολιτικής βεβαιότητας για την επόμενη τετραετία, ενισχύοντας αδιαλείπτως την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και τον σχεδιασμό περαιτέρω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, γεγονός που υποστηρίζει την προσδοκία της Moody’s για περαιτέρω οικονομική και δημοσιονομική τόνωση.
Η σταθερή προοπτική εξισορροπεί αυτές τις θετικές τάσεις έναντι διαρθρωτικών προκλήσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να επιβαρύνουν το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας περισσότερο από ό,τι υποθέτει η Moody’s, συμπεριλαμβανομένων ενός συγκριτικά χαμηλού, αν και αυξανόμενου επενδυτικού επιτοκίου, ενός σημαντικού ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, το υψηλό δημόσιο χρέος και επιπλέον οικονομικές και δημοσιονομικές προκλήσεις (από το δημογραφικό ώς την κλιματική αλλαγή).
Η Moody’s αύξησε επίσης τα ανώτατα όρια σε τοπικό νόμισμα και ξένο νόμισμα σε Α1 από Α3. Για τις χώρες της ζώνης του ευρώ είναι χαρακτηριστική μια διαφορά έξι βαθμίδων μεταξύ του ανώτατου ορίου σε τοπικό νόμισμα και της αξιολόγησης του εκδότη σε τοπικό νόμισμα, καθώς και μια διαφορά μηδενικής βαθμίδας μεταξύ του ανώτατου ορίου του τοπικού νομίσματος και του ανώτατου ορίου σε ξένο νόμισμα, γεγονός που αντανακλά τα οφέλη από το ισχυρό κοινό θεσμικό σύστημα της ζώνης του ευρώ, το νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο, καθώς και την υποστήριξη ρευστότητας και άλλους μηχανισμούς διαχείρισης κρίσεων.
Εξίσου, αν όχι σημαντικότερο, είναι το γεγονός ότι πρόκειται για την πρώτη αξιολόγηση μετά τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία, η δημοσιονομική επίπτωση των οποίων έχει δημιουργήσει ανησυχίες σε αναλυτές και επενδυτές
Ισχυρή ανάπτυξη – Τα σενάρια για τα επόμενα χρόνια
Η Ελλάδα παρουσιάζει ισχυρή δυναμική, χάρη στη διαρκή αλλαγή στο οικονομικό της μοντέλο. Ο αμερικανικός οίκος προβλέπει μέση ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ για την περίοδο 2023-27 κατά 2,2%. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με τη μέση ανάπτυξη 0,8% ετησίως τα πέντε χρόνια που προηγήθηκαν της πανδημίας.
Οι επενδύσεις και η κατανάλωση θα είναι οι κύριοι μοχλοί ανάπτυξης, με τη συμβολή των καθαρών εξαγωγών να αυξάνεται με αργό ρυθμό.
Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις θα υποστηρίζονται από κεφάλαια του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Aaa stable).
Με βάση την πρόοδο στις εκταμιεύσεις κεφαλαίων και την εξεύρεση επενδυτικών πόρων από την ίδια την Ελλάδα, η Moody’s αναμένει πως το Ταμείο Ανάκαμψης θα προσφέρει σημαντική στήριξη στην ανάπτυξη της χώρας.
Επιπλέον, αναμένει ότι η θετική τάση στις εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) θα συνεχιστεί λόγω των καλύτερων οικονομικών προοπτικών, των εν εξελίξει ιδιωτικοποιήσεων και της συνέχισης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Συνολικά, αυτό θα συμβάλει στην αύξηση των επενδύσεων (μετρούμενων ως ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου) σε περίπου 18% του ΑΕΠ έως το 2027, από 13,7% που καταγράφηκε το 2022. Οι ισχυρές επενδύσεις θα συμβάλουν στη διατήρηση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Σταθερές οι προοπτικές
Οι σταθερές προοπτικές εξισορροπούν βαθιές διαρθρωτικές βελτιώσεις που θα μπορούσαν να προσφέρουν ισχυρότερες πιστωτικές μετρήσεις από ό,τι αναμένει επί του παρόντος η Moody’s, έναντι προκλήσεων που θα μπορούσαν να επιβαρύνουν το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας περισσότερο από ό,τι υποθέτει ο οίκος.
Από την θετική πλευρά, η λαϊκή και πολιτική συναίνεση γύρω από τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν τη λειτουργία των αγορών εργασίας και προϊόντων στην Ελλάδα και αποφέρουν δημοσιονομικά πρωτογενή πλεονάσματα μπορεί να αποφέρει πιο θετικά αποτελέσματα από ό,τι εκτιμά επί του παρόντος η Moody’s.
Από την άλλη πλευρά, το σημαντικό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών δείχνει ότι οι επενδυτικές ανάγκες της οικονομίας έχουν αυξηθεί ταχύτερα από την αποταμιευτική της ικανότητα. Με την πάροδο του χρόνου, εάν διατηρηθεί αυτή η εικόνα, θα μπορούσε να συμβάλει σε συνεχείς πληθωριστικές πιέσεις που θα υπονόμευαν την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας. Επιπλέον, δεδομένου του μεγέθους και της σημασίας τομέων όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία, η οικονομία είναι επιρρεπής σε εξωτερικούς κραδασμούς και περαιτέρω βελτιώσεις όσον αφορά την οικονομική ανθεκτικότητα με τη διεύρυνση της εξαγωγικής βάσης θα απαιτήσουν χρόνο.
Ο αρνητικός αντίκτυπος στη δυνητική ανάπτυξη από τη γήρανση του πληθυσμού μέσω των χαμηλότερων εισφορών από την εργασία, αν και δεν είναι κάτι που καταγράφεται μόνο στην Ελλάδα, είναι σημαντικός. Τούτου λεχθέντος, η χώρα έχει δυνατότητες κάλυψης της διαφοράς όσον αφορά τη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό γυναικών και ατόμων ηλικίας 60 ετών και άνω, ενώ οι βελτιωμένες οικονομικές προοπτικές σε συνδυασμό με φορολογικά κίνητρα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην προσέλκυση Ελλήνων υπηκόων υψηλής ειδίκευσης που μετανάστευσαν κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Ταχύτερη μείωση χρέους το 2024 – Κοντά στο 150% του ΑΕΠ
Σε ό,τι αφορά το χρέος, η Moody’s αναμένει τώρα ακόμη ταχύτερη μείωσή του το 2024, κοντά στο 150% του ΑΕΠ. Αυτή η εκτίμηση είναι αποτέλεσμα της ισχυρότερης του αναμενομένου αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ και της σταδιακής μείωσης του πληθωρισμού, που θα οδηγήσει σε ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ κατά περίπου 5% ετησίως στον προβλεπόμενο ορίζοντα της Moody’s, δηλαδή μεταξύ 2023-27.
Αυτό το ποσοστό συγκρίνεται με μόνο 0,7% ετήσια αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά τα πέντε χρόνια προ πανδημίας. Η μείωση του χρέους αντανακλά επίσης την εστίαση της κυβέρνησης στην εφαρμογή συνετών δημοσιονομικών πολιτικών, με σκοπό και αποτέλεσμα την αύξηση των πρωτογενών πλεονασμάτων. Λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των κρατικών δαπανών, η Moody’s αναμένει ότι η Ελλάδα θα επιτύχει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 1-2% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια, γεγονός που αντανακλά τη βελτίωση η οποία επιτυγχάνεται σε επίπεδο δημοσιονομικής πολιτικής.
Βελτίωση στον τραπεζικό τομέα – «Πρόκληση» η επίλυση των NPLs
Οι δείκτες για την ποιότητα του ενεργητικού, την κερδοφορία και την κεφαλαιοποίηση των τραπεζών συνεχίζουν να βελτιώνονται, πλησιάζοντας πιο κοντά στον μέσο όρο της ευρωζώνης και της ΕΕ. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPL) έχουν μειωθεί τόσο ως ποσό όσο και ως ποσοστό επί του συνόλου των δανείων και είναι πλέον ελαφρώς κάτω από το 5% σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA), έναντι 30% το 2020.
Ενώ η επίλυση των NPLs παραμένει πρόκληση, η Moody’s αναμένει επιτάχυνση με βάση το νέο νόμο περί αφερεγγυότητας. Το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) θα ακολουθήσει τη στρατηγική αποεπένδυσής του που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2023 και δεδομένων των ισχυρών αποτιμήσεων και του ενδιαφέροντος από ξένους επενδυτές, οι προοπτικές για πώληση κρατικών μεριδίων μέχρι το τέλος του 2025 είναι καλές.
Περιβαλλοντικά, κοινωνικά, θέματα διακυβέρνησης
Το ESG Credit Impact Score της Ελλάδας (Περιβάλλον – Κοινωνία – Εταιρική Διακυβέρνηση) είναι CIS-3 και αντανακλά κυρίως τους κοινωνικούς κινδύνους και τη μέτρια αρνητική έκθεση σε περιβαλλοντικούς κινδύνους, με περιορισμένη οικονομική ικανότητα για τον πλήρη μετριασμό αυτών των κινδύνων.
Ωστόσο, η διακυβέρνηση και οι θεσμοί της Ελλάδας βελτιώνονται τα τελευταία χρόνια και η ικανότητα των αρχών να ανταποκρίνονται σε κραδασμούς έχει αποδειχθεί σταθερή στο πλαίσιο της πανδημίας του κορωνοϊού και της ενεργειακής κρίσης.
Η βαθμολογία E-3 του περιβαλλοντικού προφίλ εκδότη της Ελλάδας αντικατοπτρίζει την έκθεση της Ελλάδας σε διάφορους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Οι καταστροφικές πυρκαγιές και οι σοβαρές πλημμύρες καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023 υπογραμμίζουν την έκθεση της Ελλάδας στους κινδύνους του φυσικού κλίματος.
Αν και η Ελλάδα μπορεί να βασιστεί σε σταθερή οικονομική υποστήριξη από την ΕΕ για τον περιορισμό των οικονομικών επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών, μια περαιτέρω αύξηση της συχνότητας και της σοβαρότητας αυτών των γεγονότων θα μπορούσε να αποδυναμώσει τον τουριστικό κλάδο της και μέσω ενός συνδυασμού χαμηλότερων εσόδων και υψηλότερων δαπανών θα μπορούσε να προκαλέσει δημοσιονομική πρόκληση.
Η βαθμολογία του προφίλ κοινωνικού εκδότη S-4 της Ελλάδας αντικατοπτρίζει κατά κύριο λόγο ένα δυσμενές δημογραφικό προφίλ, το οποίο θα επιβαρύνει τη μακροπρόθεσμη δυνητική αύξηση της παραγωγής της οικονομίας. Οι ουσιαστικές συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις τα τελευταία χρόνια περιορίζουν τις δημοσιονομικές επιπτώσεις του δυσμενούς δημογραφικού προφίλ. Τα υψηλά ακόμη ποσοστά ανεργίας (αν και μειώνονται) και ιδιαίτερα για τους νέους αποτελούν κοινωνικές προκλήσεις. Τούτου λεχθέντος, οι βελτιωμένες οικονομικές προοπτικές σε συνδυασμό με τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στην εκπαίδευση αναμένεται να βελτιώσουν τη λειτουργία της αγοράς εργασίας, παρέχοντας σημαντικούς μετριασμούς για τους προαναφερθέντες κοινωνικούς κινδύνους. Η πρόσβαση σε στέγαση, υγειονομική περίθαλψη και βασικές υπηρεσίες είναι γενικά καλή.
Η βαθμολογία του προφίλ εκδότη διακυβέρνησης της Ελλάδας G-2 αντανακλά περιορισμένους κινδύνους από λόγους διακυβέρνησης. Οι βαθμολογίες της Ελλάδας σε έρευνες παγκόσμιας διακυβέρνησης έχουν βελτιωθεί στο πρόσφατο παρελθόν, ιδίως όσον αφορά την ποιότητα των κανονιστικών ρυθμίσεων και το κράτος δικαίου. Η δημοσιονομική αξιοπιστία έχει βελτιωθεί σημαντικά. Αν και η Ελλάδα εξήλθε από την Ενισχυμένη Εποπτεία στις 20 Αυγούστου 2022, η χώρα παραμένει σε παρακολούθηση μετά το πρόγραμμα και υπόκειται στις συνήθεις διαδικασίες του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, οι οποίες θα συμβάλουν στην πλήρη ενσωμάτωση των πρόσφατων βελτιώσεων διακυβέρνησης και θεσμικών οργάνων.
Χατζηδάκης για αναβάθμιση: Έχουμε πετύχει πολλά στην οικονομία τα τελευταία τέσσερα χρόνια
«Η πιστοληπτική αναβάθμιση της Ελλάδας και μάλιστα κατά δύο βαθμίδες από την Moody’s δεν είναι μόνο μια ακόμα επιβράβευση της δημοσιονομικής και συνολικής οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης. Είναι κυρίως μια απόδειξη ότι η κυβέρνηση πρέπει να παραμείνει πιστή σε μια πολιτική δημοσιονομικής σοβαρότητας. Πολιτική η οποία παρά τις δυσκολίες θα συνεχίσει να είναι προσηλωμένη στους στόχους που έχουν τεθεί και στην επίτευξη των αντίστοιχων πρωτογενών πλεονασμάτων. Έχουμε πετύχει πολλά στην οικονομία τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Κρινόμαστε κάθε μέρα και δεν υπάρχει κανένας λόγος να πάει χαμένη η πρόοδος που έχει σημειωθεί. Σταθερά, θα συνεχίσουμε να συνδυάζουμε την κοινωνική ευαισθησία με την οικονομική υπευθυνότητα».
Σημειώνεται ότι η Moody’s τον Μάρτιο έχει παράσχει θετικές προοπτικές στην αξιολόγηση της Ελλάδας, ενώ αμέσως μετά τις εκλογές, είχε χαρακτηρίσει την επανεκλογή της Ν.Δ. ως πιστωτικά θετικό γεγονός (credit positive), σημειώνοντας ότι μ’ αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η συνέχεια στην οικονομική πολιτική.
Έπονται κι άλλες αξιολογήσεις
Το επόμενο διάστημα αναμένονται οι ανακοινώσεις από τη Standard & Poor’s στις 20 Οκτωβρίου και τη Fitch την 1η Δεκεμβρίου οι αξιολογούν την ελληνική οικονομία μία βαθμίδα κάτω από την επενδυτική βαθμίδα, ενώ μόλις την περασμένη εβδομάδα η DBRS ήταν ο πρώτος οίκος αναγνωρισμένος από την ΕΚΤ που ενέταξε στην Ελλάδα σε καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας με αξιολόγηση BBB.
Διαβάστε ακόμη
Ποιο σούπερ μάρκετ «καρφώνει» τις εταιρείες που μειώνουν ποσότητες και δεν ρίχνουν τιμές
TikTok: «Καμπάνα» ύψους 345 εκατ. ευρώ από την ΕΕ – Τι απαντά η εταιρεία (upd)
Πλειστηριασμοί: «Κληρώνει» για Καρυπίδη, νέα σφυριά για ΑΤΤΙ-ΚΑΤ (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ