Μία με δύο ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, δηλαδή 2 με 3,5 δισ. ευρώ, στοιχίζει στην οικονομία -για την ώρα- η πολεμική σύρραξη στην Ουκρανία. Με αμιγώς ενεργειακούς όρους οι επιπτώσεις αποτυπώνονται στην ξέφρενη πορεία του πληθωρισμού, που δεν αποκλείεται να τρέξει ακόμα και με διψήφιο ρυθμό.
Πάντως, στο «δύσκολο» μέτωπο του πρωτογενούς ελλείμματος η κυβέρνηση δείχνει να ελέγχει την κατάσταση.
Οι πρόσθετες δαπάνες για μέτρα στήριξης δεν φαίνεται να επηρεάζουν σημαντικά τον στόχο για περιορισμό του πρωτογενούς ελλείμματος στο 1,4% του ΑΕΠ. Και μπορεί η εξέλιξη του ελλείμματος να μην αφορά τόσο την καθημερινότητα των πολιτών, έχει όμως άμεση σχέση με την εικόνα της οικονομίας στο εξωτερικό και την προσπάθειά της να χρηματοδοτηθεί σε ένα ευμετάβλητο διεθνές περιβάλλον.
Κάπως έτσι συνοψίζεται ο νέος απολογισμός των επιπτώσεων της συνεχιζόμενης κρίσης στην ελληνική οικονομία.
Η εικόνα αυτή θα αποτυπωθεί και στις δημοσιονομικές προβλέψεις που θα αποστείλει το υπουργείο Οικονομικών στην Ε.Ε. όπως άλλωστε υποχρεούνται όλα τα κράτη-μέλη.
Ουσιαστικά, το υπουργείο Οικονομικών έχει διαμορφώσει διαφορετικά σενάρια, ανάλογα με τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση.
Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, τα σενάρια εργασίας είναι τα εξής:
■ ΑΕΠ. Το οικονομικό επιτελείο βλέπει μια «πρώτη» επιβράδυνση στην ανάπτυξη με τον πήχη να τοποθετείται στο 3,5% για το 2022, έναντι αρχικής εκτίμησης για 4,5%. Αυτό είναι το βασικό σενάριο. Υπάρχει και το δυσμενές, που ρίχνει ακόμη πιο χαμηλά τον πήχη, στο 2,5%, εφόσον ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συνακόλουθες ραγδαίες ανατιμήσεις στην ενέργεια και στα τρόφιμα κρατήσουν μέχρι το καλοκαίρι. Εάν μάλιστα η κρίση συνεχιστεί και το φθινόπωρο-χειμώνα, τότε τα πλήγματα στο ΑΕΠ θα είναι ισχυρότερα και ο λογαριασμός της ζημιάς θα ξεπεράσει τα 3,5 δισ. ευρώ. Δεν αποκλείεται δε η ανάπτυξη να γυρίσει σε… ύφεση!
■ Πρωτογενές έλλειμμα. Εντονος είναι ο προβληματισμός της κυβέρνησης για το πρωτογενές έλλειμμα που επιδεινώνεται, χωρίς να έχει περάσει για την ώρα σε ανησυχητικά επίπεδα. Λόγω των εκρηκτικών ανατιμήσεων σε ενέργεια και τρόφημα, αυξάνεται και η ανάγκη για αντισταθμιστικά μέτρα. Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας ετοιμάζει να καταθέσει στη Βουλή συμπληρωματικό προϋπολογισμό με δαπάνες 2 δισ. ευρώ που καλύπτει το «άνοιγμα» των πρόσθετων μέτρων.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, τα 2 δισ. ευρώ προέκυψαν λόγω της υψηλότερης από την αναμενόμενη ανάπτυξη του 2021 και την υπεραπόδοση των εσόδων του πρώτου διμήνου φέτος. Οι ίδιες πηγές όμως θεωρούν πιθανή μια μικρή -με τα μέχρι στιγμής δεδομένα- διεύρυνση του ελλείμματος, της τάξης του 0,3%, από το 1,4% στο 1,7% του ΑΕΠ. Αυτό μάλιστα είναι το καλό σενάριο, σύμφωνα με το οποίο δεν θα χρειαστεί να συνεισφέρει στο μέλλον ο προϋπολογισμός στην κάλυψη των επιδοτήσεων του ηλεκτρικού ρεύματος, οι οποίες μέχρι στιγμής χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. Κάτι που μένει να φανεί στην πράξη.
■ Πληθωρισμός. Η πορεία του τιμάριθμου αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή ανησυχίας για την κυβέρνηση. Ο πληθωρισμός ροκανίζει διαρκώς το εισόδημα, ασκώντας πιέσεις για όλο και περισσότερα μέτρα στήριξης. Το βασικό σενάριο με λήξη των εχθροπραξιών εντός του Απριλίου προβλέπει πληθωρισμό 5%-6% κατά μέσο όρο φέτος. Το δυσμενές, με παράταση της κρίσης έως το καλοκαίρι, ανεβάζει τον πληθωρισμό στο 7%-9%. Οι δε ακραίες εκτιμήσεις με «παρενέργειες» έως το τέλος του 2022 ανεβάζουν τον πληθωρισμό στο 11%.
Οπως γίνεται αντιληπτό, όλα θα εξαρτηθούν από το πόσο θα συνεχιστεί το σφυροκόπημα στην πραγματική οικονομία που προέρχεται από την άνευ προηγουμένου εκτίναξη των τιμών στο φυσικό αέριο, το πετρέλαιο και το ηλεκτρικό ρεύμα και από τη διασπορά της ακρίβειας σε πρώτες ύλες και είδη διατροφής.
Τα στοιχεία από τις τιμοληψίες της ΕΛΣΤΑΤ σηματοδοτούν νέο άλμα του πληθωρισμού τον Μάρτιο στα επίπεδα του 8%, από 7,2% που ήταν τον Φεβρουάριο. Με τις τιμές του πετρελαίου τον Μάρτιο να βρίσκονται σταθερά πάνω από $110 το βαρέλι, του φυσικού αερίου πάνω από τα €120 η κιλοβατώρα και την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος να προκαλεί ηλεκτροσόκ στους καταναλωτές, θεωρείται βέβαιο ότι ο ενεργειακός πληθωρισμός (λόγω της υψηλής στάθμισής του) θα σπρώξει τον γενικό δείκτη τιμών σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα αυτόν τον μήνα.
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Φεβρουάριο καταγράφηκαν ετήσιες αυξήσεις 78,5% στο φυσικό αέριο, 71,4% στο ηλεκτρικό ρεύμα, 41,5% στο πετρέλαιο θέρμανσης και 23,2% στα καύσιμα και λιπαντικά.
Και αυτό που προκαλεί ανησυχία είναι η πολύ μεγάλη επίπτωση που έχει το ενεργειακό κόστος στον τιμάριθμο. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν θα επαναληφθούν μεγάλες ανατιμήσεις στα κρέατα, τα νωπά ψάρια, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, το ψωμί και τα είδη που έχουν ως βασικό συστατικό τα δημητριακά.
Την ίδια στιγμή μεγάλη αβεβαιότητα υπάρχει και όσον αφορά τα ληξιπρόθεσμα χρέη των πολιτών, τα οποία αντί να μειώνονται, με τα προγράμματα των ευνοϊκών ρυθμίσεων που θεσπίζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, εξακολουθούν να φουσκώνουν επικίνδυνα.
Η δεξαμενή των απλήρωτων οφειλών ξεχείλισε τον Ιανουάριο φτάνοντας μια ανάσα από τα 113 δισ. ευρώ μετά τα χρέη των 803 εκατ. ευρώ που προστέθηκαν από τις απλήρωτες υποχρεώσεις, προκαλώντας έντονη ανησυχία στην ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, που νιώθει την κόκκινη καταιγίδα των φόρων να απειλεί ευθέως τις προοπτικές της οικονομίας.
Ο φόβος του υπουργείου Οικονομικών πηγάζει από το ενδεχόμενο να ενταθεί η «στάση πληρωμών» στερώντας πολύτιμα έσοδα από τα κρατικά ταμεία, την ώρα που ο προϋπολογισμός δοκιμάζεται από τις πιέσεις στο σκέλος των δαπανών με την αύξηση της επιδότησης του ενεργειακού κόστους.
Διαβάστε ακόμα
Κυνηγώντας τους Ρώσους ολιγάρχες – Η Ελβετία δεν αποτελεί πλέον «ασφαλές καταφύγιο»
Οικογένεια Τίγκα: Πάλι στο σφυρί το ακριβότερο – κάποτε – ακίνητο στην Ελλάδα
Η οικογένεια που πλούτισε χάρη στον πόλεμο και τον πληθωρισμό