Μετά το πράσινο φως για γενναιόδωρες αυξήσεις στις επικουρικές συντάξεις που δόθηκε από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, το υπουργείο εργασίας επεξεργάζεται σενάρια για αυξήσεις τουλάχιστον τριών ταχυτήτων σε περίπου 360.000 δικαιούχους επικουρικών συντάξεων. Όπως ενημέρωσε ο υπουργός εργασίας Γιάννης Βρούτσης τους συνδικαλιστές της ΑΔΕΔΥ θα επανανομοθετηθεί η επικουρική ασφάλιση, με βάση αναλογιστικές μελέτες και δεν θα υπάρξει καμία μείωση.
Στο προωθούμενο νομοσχέδιο, με αφορμή τις αποφάσεις του ΣΤΕ θα προβλέπεται επίσης η αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου και η αλλαγή του καθεστώτος εισφορών με βάση το εισόδημα για τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Συγκεκριμένα θα αποσυνδεθεί η εισφορά από το εισόδημα και θα επιστρέψουν οι ασφαλιστικές κλάσεις. Η κατώτερη κλάση θα αυξηθεί και από τα 185.18 ευρώ που είναι σήμερα (20% επί του κατώτατου μισθού των 650 ευρώ για κύρια ασφάλιση, 6,95% επί του ίδιου ποσού για εισφορά υγείας και 10 ευρώ τον μήνα για τον λογαριασμό ανεργίας) θα ανέλθει σε περίπου 215 ευρώ.
Οι επόμενες 2-3 κλάσεις θα προβλέπουν υψηλότερες εισφορές, πιθανότατα όμως χαμηλότερες από αυτές που ισχύουν σήμερα, και θα οδηγούν σε υψηλότερες συντάξεις. Ο ασφαλισμένος θα μπορεί να επιλέγει σε ποια κλάση θα ασφαλιστεί προσδοκώντας όμως και την αντίστοιχη σύνταξη. Όπως υπολογίζεται οι αλλαγές στις εισφορές μαζί με τη φορολογική επίδραση της μείωσης του φόρου της πρώτης κλίμακας των 10.000 ευρώ στο 9% από 22% από το 2020, θα έχουν εντέλει θετικό αποτέλεσμα στο εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών.
Τα αναδρομικά των επικουρικών αναμένεται να επιστραφούν σε περίπου 360.000 συνταξιούχους ως απόρροια των αποφάσεων του ΣτΕ το οποίο έκρινε αντισυνταγματικές τις μειώσεις του 2016, αποσυνδέοντας το ύψος των επικουρικών από το άθροισμα των 1.300 ευρώ το μήνα (κύριες και επικουρικές). Οπως προανήγγειλε ο υπουργός εργασίας Γιάννης Βρούτσης οι αυξήσεις θα ανέρχονται μεσοσταθμικά σε +30% , περίπου 52,5 ευρώ το μήνα και 630 ευρώ το χρόνο.
Οι αυξήσεις αναμένεται να καταβληθούν τον Ιανουάριο του 2020 και θα «τρέξουν» σε τρεις ταχύτητες:
1. Μεγαλύτερες αυξήσεις θα περιμένουν 139.055 συνταξιούχοι επικουρικής -το 55% αυτών προέρχονται από το πρώην ΙΚΑ- που υπέστησαν τις βαρύτερες απώλειες. Εχασαν έως και το 50,73% της καταβαλλόμενης σύνταξης τους. Ενας στους πέντε έχασε μεταξύ 50 και 100 ευρώ ενώ ένα 5% έχασε πάνω από 200 ευρώ μηνιαίως. Σ αυτήν την κατηγορία ανήκουν επίσης 21.618 συνταξιούχοι ναυτικοί με μέση μείωση 36,54%, όπως και 16.265 δημοτικοί υπάλληλοι με μέση μείωση 28,81%. Από τις μειώσεις του 2016 επλήγησαν επίσης 8.858 εμποροϋπάλληλοι με μείωση 41,21% .
2. Στη μεσαία κατηγορία που θα περιμένουν ικανοποιητικές αυξήσεις ανήκουν χιλιάδες πρώην ταξιδιωτικοί , ναυτιλιακοί πράκτορες και τραπεζοϋπάλληλοι που έχασαν έως και το 30% της σύνταξής τους. Ακολουθεί η πολυπληθής κατηγορία των 32.958 συνταξιούχων του δημοσίου οι οποίοι υπέστησαν μέση μείωση 7,34%.
3. Στην τελευταία κατηγορία ανήκουν περίπου 100.000 συνταξιούχοι οι οποίοι υπέστησαν οριακές μειώσεις λίγων ευρώ. Επομένως οριακές θα είναι και οι αυξήσεις που θα λάβουν.
Το νομοσχέδιο που θα προβλέπει σημαντικές ανατροπές στο ασφαλιστικό με βάση τις αποφάσεις του ΣτΕ θα προωθηθεί στη Βουλή τέλος Δεκεμβρίου – μέσα Ιανουαρίου. Ενας από τους βασικούς λόγους της καθυστέρησης των νομοθετικών ρυθμίσεων συνδέεται με την απόφαση του ΣτΕ που ορίζει ότι ο επανυπολογισμός των επικουρικών όπως και κάθε αλλαγή στο ασφαλιστικό θα πρέπει να συνοδεύεται από αναλογιστική μελέτη που θα έχει συνταχθεί από την αρμόδια Εθνική Αναλογιστική Αρχή. Η μελέτη για τη βιωσιμότητα του υπερταμείου ΕΤΕΑΕΠ εκτιμάται ότι δε θα είναι έτοιμη πριν από τον Ιανουάριο.
Ωστόσο έχει αποσαφηνιστεί ότι οι δικαιούχοι θα λάβουν τις αυξήσεις αναδρομικά από τις 4 Οκτωβρίου , ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης του ΣτΕ. Το κόστος των αυξήσεων θα καλυφθεί από την περιουσία του ΕΤΕΑΕΠ η οποία ανέρχεται σε 2,5 δισ. ευρώ ( κλάδος επικούρησης) καθώς οι δανειστές ζήτησαν οι όποιες αλλαγές στο ασφαλιστικό να έχουν δημοσιονομικά ουδέτερο αποτέλεσμα.
Το 2016, το ΕΤΕΑΕΠ παρουσίασε έλλειμμα ύψους 646 εκατ. ευρώ το οποίο περιορίστηκε σε 101 εκατ. ευρώ, λόγω εκποίησης περιουσίας ύψους 545 εκατ. ευρώ. Μετά τις περικοπές των συντάξεων την ίδια χρονιά το υπερταμείο εμφανίζει τα τρία τελευταία έτη πλεόνασμα το οποίο το 2019 θα αγγίξει τα 108 εκ ευρώ. Το συνολικό κόστος των αυξήσεων δεν μπορεί να προσδιοριστεί αφού δεν έχει αποσαφηνιστεί αν θα επιστραφεί ολόκληρο το ποσό της απώλειας του 2016 η μέρος της. Πάντως αν επιστραφεί το σύνολο των περικοπών το κόστος θα ανέρχεται σε 25 εκ μηνιαίως και 300 εκ. ετησίως.
Όπως εκτιμούν ειδικοί της ασφάλισης , η περιουσία του ταμείου θα μπορέσει να στηρίξει την καταβολή των αυξημένων επικουρικών συντάξεων για 4 χρόνια. Στη συνέχεια θα εμφανίσει έλλειμμα με αποτέλεσμα να ενεργοποιηθεί ο «κόφτης» που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου και να απειληθούν και πάλι με μειώσεις οι συντάξεις. Το υπουργείο έχει διαψεύσει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο νέας μείωσης των συντάξεων «δείχνοντας» προς την κατεύθυνση της κρατικής χρηματοδότησης αν παραστεί ανάγκη. Πάντως μέχρι σήμερα το ενιαίο επικουρικό ταμείο δεν έχει λάβει ποτέ χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό παρά μόνο από τον λογαριασμό ΑΚΑΓΕ που « κτίζεται» από τις εισφορές εργοδοτών- εργαζομένων για τη στήριξη της ασφάλισης των μελλοντικών γενεών.