Με ένα αποθεματικό της τάξεως του 1 δισ. ευρώ το υπουργείο Οικονομικών επιχειρεί να δημιουργήσει -αρχικά- ένα ανάχωμα στην οικονομία απέναντι στην ενεργειακή κρίση και τη νέα μετάλλαξη της πανδημίας. Σε δεύτερο στάδιο και ανάλογα με την έκταση του προβλήματος και τις επιπτώσεις στα δημοσιονομικά της χώρας, η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να βάλει χέρι στα ταμειακά διαθέσιμα των 40 δισ. ευρώ, ενώ υπάρχει πάντα και η λύση του έκτακτου δανεισμού εφόσον οι συνθήκες το επιτρέπουν.
Η σκιά της Omicron και της ενεργειακής ακρίβειας πέφτει βαριά πάνω από την οικονομία, εντείνοντας την ανησυχία και τον προβληματισμό στην κυβέρνηση. Στο οικονομικό επιτελείο είναι αναγκασμένοι να προετοιμάζονται για κάθε ενδεχόμενο, ειδικά εάν συνδυαστεί ή ενταθεί σε Ελλάδα και διεθνώς η επίμονη παράταση της πανδημίας με τις αυξήσεις του κόστους καυσίμων και ενέργειας από το εξωτερικό.
Αν και δεν έχουν προσδιοριστεί το ύψος και το εύρος των πρόσθετων μέτρων (και προς τις δύο κατευθύνσεις), το βέβαιο είναι ότι οι όποιες επιπλέον παρεμβάσεις αποφασιστούν θα ασκήσουν ισχυρές πιέσεις στον κρατικό προϋπολογισμό του 2022.
Αυτή την περίοδο η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών εξετάζει όλα τα πιθανά σενάρια για τη στήριξη, αφενός, της αγοράς στην περίπτωση περιοριστικών μέτρων λόγω της μετάλλαξης Omicron, με φόντο τη συνέχιση της ενεργειακής ακρίβειας.
Αφετέρου, το διογκούμενο κύμα ανατιμήσεων στα ενεργειακά προϊόντα το οποίο επεκτείνεται σε ευρύ φάσμα αγαθών και υπηρεσιών, σε συνδυασμό με τις απρόβλεπτες εξελίξεις της πανδημίας, υποχρεώνει την κυβέρνηση να ανοίξει ακόμα περισσότερο την κρατική στρόφιγγα προκειμένου να αποδυναμώσει το πλήγμα στα εισοδήματα.
Στις αρχές του έτους η κυβέρνηση αναμένεται να παρέμβει εκ νέου προκειμένου να περιορίσει τη φωτιά στους λογαριασμούς ενέργειας νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Από τις παρεμβάσεις αυτές θα εξαρτηθεί και το περιθώριο που απομένει για τη χρηματοδότηση των μέτρων απέναντι στην Omicron.
Σημείο προβληματισμού για το υπουργείο Οικονομικών είναι ότι οι πρόσθετες δαπάνες δυσχεραίνουν το εγχείρημα για δραστικό περιορισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος στην περιοχή του 1% του ΑΕΠ το επόμενο έτος, από 7,3% που εκτιμάται ότι θα κλείσει φέτος. Λόγω των άγνωστων παραμέτρων στην οικονομίας ο νέος
O Προϋπολογισμός του 2022 περιλαμβάνει δύο σενάρια:
■ Το βασικό, που προβλέπει τη μείωσή του στο 1,2% του ΑΕΠ ή στα 2,296 δισ. ευρώ το 2022, από 7,3% του ΑΕΠ το 2021 ή 12,3 δισ. ευρώ.
■ Το δυσμενές, που το αυξάνει κατά 0,5% του ΑΕΠ ή κατά 935 εκατ. ευρώ το 2022 και το εκτοξεύει στο 1,7% του ΑΕΠ ή πάνω από τα 2,8 δισ. ευρώ. Εξέλιξη που καθιστά επαχθέστερη τη δημοσιονομική προσαρμογή για το επόμενο έτος, με το ύψος της λιτότητας να ξεπερνά τα 10,5 δισ. ευρώ.
Από την εξέλιξη της κατανάλωσης (που σαφώς θα επηρεαστεί από την εξέλιξη της διπλής κρίσης) θα εξαρτηθεί αν και κατά πόσο θα επιβεβαιωθούν και οι προβλέψεις για την ανάπτυξη. Η εκτίμηση για επιτάχυνση του ΑΕΠ με ρυθμό 6,9% φέτος έχει ξεπεραστεί και πιθανώς να φτάσει στο 7,5%. Δύσκολα, όμως, θα δικαιωθούν οι υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις για ρυθμό 8%. Κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών τονίζουν ότι ο σχεδιασμός για το 2022 παραμένει ρευστός όσο υπάρχουν αβεβαιότητες σε σχέση με την πανδημία αλλά και σε σχέση με την ενεργειακή κρίση, που μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από τις προβλέψεις. Ηδη ο πληθωρισμός έχει ξεκινήσει να ροκανίζει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Από το υπουργείο Οικονομικών δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο ο πληθωρισμός τον Δεκέμβριο να ξεπεράσει το 5% από 4,8% τον Νοέμβριο.
Αντίρροπα θα λειτουργήσουν τα κονδύλια που θα εισρεύσουν από το Ταμείο της Ανάκαμψης, αν και η πρώτη δόση των 4 δισ. ευρώ θα έρθει με μεγάλη καθυστέρηση και όχι νωρίτερα από τον Μάρτιο. Για τον λόγο αυτό, στο υπουργείο Οικονομικών ποντάρουν και σε άλλους παράγοντες για τη στήριξη της ανάκαμψης: τη σημαντική ώθηση των επενδύσεων κατά 21,9%, την περαιτέρω ανάκαμψη των εξαγωγών υπηρεσιών κατά 21% λόγω και της ανόδου του εξωτερικού.
Ανάλογα με το πώς θα λειτουργήσουν οι παραπάνω μοχλοί, η ανάπτυξη εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί ως εξής: με βάση το αισιόδοξο σενάριο θα κρατηθεί στο 4,5% το 2022, από 6,9% φέτος, ενώ αν επικρατήσει το απαισιόδοξο ο ρυθμός μεγέθυνσης θα κατέβει μία μονάδα κάτω, στο 3,5%. Η μείωση του ονομαστικού ρυθμού μεγέθυνσης κατά 1% το 2022 συνεπάγεται ότι το ΑΕΠ θα διαμορφωθεί σε 185,5 δισ. ευρώ, από 177,6 δισ. ευρώ το 2021, έναντι ονομαστικού ΑΕΠ ύψους 187,3 δισ. ευρώ το 2022, που είναι το βασικό σενάριο. Μια τέτοια μεταβολή του επιπέδου του ονομαστικού ΑΕΠ θα οδηγούσε σε επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος κατά 0,5% του ΑΕΠ σε σχέση με το σενάριο του Προϋπολογισμού του 2022.
Σημειώνεται ότι η συνολική αξία των παρεμβάσεων κατά της πανδημίας την περίοδο 2020-2022 ανέρχεται σε 43,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 23,1 δισ. ευρώ αφορούν το 2020, 16,9 δισ. ευρώ το 2021 και 3,3 δισ. ευρώ το 2022.
Το δημοσιονομικό κόστος των παρεμβάσεων ανέρχεται σε 31,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 12 δισ. ευρώ αφορούν το 2020, 15,8 δισ. ευρώ το 2021 και 3,3 δισ. ευρώ το 2022.
Διαβάστε ακόμη
Η ναυτιλία βλέπει τους ναύλους να «διορθώνουν» στα ψηλά
Επιδότηση 400 εκατ. ευρώ σε ρεύμα και αέριο – Όλα τα μέτρα σε ένα Infographic
ΕΕ: Γιατί η τιμή του άνθρακα πάει για διπλασιασμό μέσα στη χρονιά