Η θερμοκρασία στις συνήθως κρύες περιοχές της χώρας, όπως η Φλώρινα, ήδη πέφτει σε μονοψήφια νούμερα τα βράδια. Τα νοικοκυριά της περιοχής την περασμένη εβδομάδα έκαναν τις πρώτες δοκιμαστικές χρήσεις των καλοριφέρ και των υπόλοιπων θερμαντικών μέσων που χρησιμοποιούν, από σόμπες έως θερμοπομπούς, αφυγραντήρες και air condition. Αρκετά νωρίς σε σχέση με άλλες χρονιές, εξέλιξη που προμηνύει μια μακρά και δύσκολη χειμερινή σεζόν.
Κοστοβόρα επίσης, αφού εκτός από την προοπτική ενός μεγαλύτερου χειμώνα, οι προβλέψεις για την τιμή διάθεσης του πετρελαίου θέρμανσης από τα μέσα του επόμενου μήνα μιλούν για αισθητή αύξηση σε σχέση με πέρυσι. Συγκεκριμένα, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν στο «business stories» πως η τιμή διάθεσης θα είναι περίπου 1,05 ευρώ το λίτρο στα μεγάλα αστικά κέντρα και 1,10 στην υπόλοιπη ηπειρωτική χώρα. Στα νησιά, πάλι, η πρόβλεψη είναι για μία τιμή γύρω στο 1,20 ευρώ.
Ακόμα και τα τιμολόγια του φυσικού αερίου αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω, ενώ η ΕΛΣΤΑΤ σε σχέση με πέρυσι εντοπίζει ήδη μία αύξηση 72%.
Για το ρεύμα ούτε λόγος, αφού εκεί είναι που αναμένεται το μεγάλο «ηλεκτροσόκ» στις χρεώσεις, με τις τελικές επιβαρύνσεις προς τον καταναλωτή να εκτιμάται ότι θα φτάσουν τελικά το 50% σε σχέση με το περσινό φθινόπωρο.
Δυστυχώς οι προβλέψεις από τη διεθνή αγορά μάλλον είναι δυσοίωνες, καθώς στελέχη μεγάλων ενεργειακών ομίλων εξηγούσαν την περασμένη εβδομάδα στο Bloomberg ότι η κορύφωση των πληθωριστικών πιέσεων στο ενεργειακό κόστος δεν θα έρθει πριν από τον χειμώνα. Κοινώς, αυτό θα συνεχίσει να αυξάνεται και τους προσεχείς μήνες, με τους αναλυτές της Citigroup να κάνουν λόγο για μία μεσοσταθμική αύξηση 20% στα τελικά τιμολόγια ρεύματος και φυσικού αερίου των καταναλωτών σε όλη την Ευρώπη.
Και αυτό δημιουργεί ένα δυνητικό ντόμινο σε ολόκληρη την αγορά, η οποία, εκτός των αυξημένων τιμών πρώτων υλών και του μεταφορικού κόστους, τώρα πρέπει να αντιμετωπίσει και το μεγαλύτερο κόστος ενέργειας, το οποίο για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες φτάνει και ξεπερνά το 30% του συνολικού κόστους παραγωγής!
Κάτι που σημαίνει ότι τελικώς τα περιθώρια έχουν στενέψει, και το πορτοφόλι των καταναλωτών θα κληθεί να πληρώσει περισσότερα όχι μόνο για τη θέρμανση, αλλά σχεδόν για κάθε ανάγκη του. Από τις μετακινήσεις (η αύξηση στη μέση τιμή της αμόλυβδης από πέρυσι έχει φτάσει ήδη το 16,8% και του πετρελαίου κίνησης στο 20,25%) και το κόστος των κατασκευών μέχρι τα βασικά και διαρκή καταναλωτικά αγαθά.
«Καίει» το καλάθι της νοικοκυράς
Στο γαϊτανάκι των ανατιμήσεων η προσοχή στρέφεται στα βασικά καταναλωτικά αγαθά. Ηδη πηγές από την αγορά αναφέρουν πως ετοιμάζεται να ανοίξει ένας νέος κύκλος αναπροσαρμογών στις τιμές μιας ευρείας γκάμας προϊόντων, που ξεπερνούν τους 500 κωδικούς, με τους προμηθευτές να έχουν ειδοποιήσει ήδη μεγάλες και μικρές αλυσίδες σούπερ μάρκετ για αλλαγή του τιμοκαταλόγου. Μεταξύ αυτών, το επόμενο διάστημα, αναμένονται αυξήσεις από 2% ως 15% στα γάλατα, στη φέτα, στον καφέ, στο αλεύρι, στα δημητριακά, στο ψωμί, στα ζυμαρικά, στα κατεψυγμένα λαχανικά, στα τοματοειδή.
Οι αυξήσεις βέβαια δεν αφορούν μόνο τα ράφια του οργανωμένου λιανεμπορίου, αφού ήδη από τον προηγούμενο μήνα κάποια αρτοποιεία έχουν ξεκινήσει να αναπροσαρμόζουν τα τιμολόγιά τους με αυξήσεις που κυμαίνονται από 10% ως 20% σε βασικά προϊόντα. Παράγοντες του χώρου σημειώνουν ότι οι αναπροσαρμογές θα γίνουν αναγκαστικά από κάθε επιχείρηση μέσα στο επόμενο δίμηνο.
Σε ό,τι αφορά το κρέας, σύμφωνα με το τελευταίο Δελτίο Τιμών Χονδρικής του Οργανισμού Κεντρικής Αγοράς Αθηνών (ΟΚΑΑ), κατσικάκι και αρνί συνεχίζουν τις «πτήσεις» τους, ενώ το μοσχαρίσιο και το χοιρινό κινούνται περίπου στα ίδια με πέρυσι επίπεδα. Συγκεκριμένα, η επικρατούσα τιμή για τα εγχώρια αρνιά διαμορφώνεται στα 8,8 ευρώ το κιλό, όταν το εύρος τιμών πέρυσι την ίδια περίοδο ήταν μεταξύ 6-8 ευρώ. Αντίστοιχη εικόνα και με τα αρνιά Ρουμανίας. Τα κατσίκια στοιχίζουν σήμερα στη χονδρική 7,2 ευρώ το κιλό, όταν πέρυσι το εύρος ήταν μεταξύ 6-7 ευρώ.
Στα φρούτα και τα λαχανικά, πάλι, τα Δελτία Τιμών Χονδρικής του ΟΚΑΑ της περασμένης εβδομάδας εξακολουθούν να δείχνουν μία σημαντική αύξηση στα περισσότερα είδη. Μάλιστα η τιμή της ντομάτας εμφανίζεται να είναι διπλάσια σε σχέση με πέρυσι, στο 1 ευρώ το κιλό.
Σε μια προσπάθεια να πείσει τα σούπερ μάρκετ να απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέρος των ανατιμήσεων, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Αδωνις Γεωργιάδης υπογράμμισε στους επικεφαλής των μεγαλύτερων αλυσίδων της χώρας, στη συνάντηση που είχαν προ ημερών, την κοινωνική τους ευθύνη και τα σημαντικά κέρδη που αποκόμισαν την περασμένη χρονιά. Τους υπενθύμισε δε το νέο πλέγμα των αυστηρών ελέγχων που έχει υιοθετηθεί εν μέσω της πανδημίας έναντι φαινομένων αισχροκέρδειας σε βασικά προϊόντα.
Πληροφορίες του «b.s.» αναφέρουν ότι οι εκπρόσωποι του οργανωμένου λιανεμπορίου δεσμεύτηκαν στη σύσκεψη πως θα κάνουν καθετί προκειμένου να μην μετακυλιστεί πλήρως το κόστος στους καταναλωτές, αν και κάποιοι εξ αυτών παραδέχονταν ότι τα περιθώρια είναι συγκεκριμένα.
Την ίδια ώρα πάντως και ως μοχλός πίεσης στην αγορά από την περασμένη εβδομάδα πέραν της Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) κινητοποιήθηκε και η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Μάλιστα κλιμάκιά της έχουν ξεκινήσει κύκλο επιτόπιων αιφνιδιαστικών ελέγχων σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις αγορές προμήθειας, εμπορίας και λιανικής πώλησης ειδών σούπερ μάρκετ. Ηδη έχουν πραγματοποιηθεί έλεγχοι σε επιχειρήσεις στις αγορές δημητριακών, γάλακτος, καφέ, μαρμελάδων, ροφημάτων και τυριών στις Περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Στόχος των ελέγχων, σύμφωνα με την Επιτροπή Ανταγωνισμού, είναι ο εντοπισμός ενδεχόμενων αντι-ανταγωνιστικών πρακτικών.
Ανάχωμα στις πιέσεις
Προς το παρόν, πάντως, και με το πλέγμα των μέτρων που εξήγγειλε στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός, υπάρχει μία συγκρατημένη αισιοδοξία στην κυβέρνηση ότι η χώρα μας θα συνεχίσει να επιδεικνύει καλύτερες αντοχές έναντι της Ευρώπης στο κομμάτι των πληθωριστικών πιέσεων. Σύμφωνα με τον κ. Γεωργιάδη, κρίσιμη περίοδος θα αποδειχθεί το επόμενο τρίμηνο. Ο ίδιος εκτιμά, πατώντας στις πρόσφατες προβλέψεις του ΚΕΠΕ, ότι η οξεία αύξηση των τιμών παγκοσμίως θα κρατήσει μέχρι και τις γιορτές των Χριστουγέννων.
Κάτι βέβαια που μένει να αποδειχθεί, μια και οι οικονομολόγοι διεθνώς εκτιμούσαν την περασμένη άνοιξη πως πιθανή αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων θα μπορούσε να ξεκινήσει εντός του φθινοπώρου. Πρόβλεψη την οποία τελικώς έχουν αναθεωρήσει.
Αντοχές
Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), το καλοκαίρι η Ελλάδα κατέγραψε τον όγδοο μικρότερο ρυθμό αύξησης των τιμών των τροφίμων εντός της Ε.Ε. Σύμφωνα με τη μελέτη, που επικαλείται στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο υπο-δείκτης τιμών καταναλωτή για την ομάδα των ειδών τροφίμων τον Ιούλιο του 2021 καταγράφεται αυξημένος σε σχέση με τον Ιανουάριο 2020 κατά 0,41 (πριν από την έναρξη της πανδημίας COVID-19) και κατά 1,73 σε σχέση με τον Ιούλιο 2020.
Σε ό,τι αφορά επιμέρους ομάδες τροφίμων, η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στα νωπά φρούτα (κατά 13,31%) και στο αρνί και κατσίκι, κατά 6,24%. Σε ό,τι αφορά τις τιμές των φρούτων, αυτές είναι αυξημένες λόγω των καιρικών συνθηκών του φετινού καλοκαιριού, ενώ οι τιμές του αρνιού παραμένουν αυξημένες λόγω της προσφοράς και ζήτησης του φετινού Πάσχα. Οι ομάδες των νωπών λαχανικών έχουν μεν αρκετά χαμηλότερες τιμές σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2020 κατά 13,28%, αλλά συγκριτικά με τον Ιούλιο 2020 είναι και αυτές αυξημένες κατά 8,01%.
Οι υπόλοιπες ομάδες καταγράφουν μικρότερες διακυμάνσεις, με σαφή όμως την επίδραση των αυξήσεων των διεθνών τιμών πρώτων υλών.
Η μελέτη προτείνει ως ανάχωμα στο κύμα των αυξήσεων τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ (13% και 24%), υπογραμμίζοντας πως είναι μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρώπη (6η θέση).
Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, η βασική διαφοροποίηση είναι ότι πολλές χώρες, και ιδιαίτερα οι χώρες της δυτικής Ευρώπης, έχουν έναν αρκετά χαμηλότερο συντελεστή ΦΠΑ για τα τρόφιμα πρώτης ανάγκης (π.χ. ψωμί, γαλακτοκομικά κ.λπ.), ο οποίος κατά κανόνα κυμαίνεται στο ύψος του 4% έως 7%, όταν στην Ελλάδα τα αντίστοιχα αγαθά έχουν διπλάσιο ή τριπλάσιο συντελεστή ΦΠΑ, 13%.
Ομως και ο υψηλός συντελεστής ΦΠΑ (24%), στον οποίο υπάγονται ακόμα και σήμερα αρκετά προϊόντα τροφίμων, είναι σημαντικά υψηλότερος από τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης (μ.ό. 21%). «Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις ανατιμήσεων στην Ελλάδα, η διαχείριση των συντελεστών ΦΠΑ αποτελεί ευκαιρία», υπογραμμίζει το ΙΕΛΚΑ, υπενθυμίζοντας πως εντός του 2020 υπήρξαν μειώσεις στη χώρα μας σε μεταφορές, καφέ, μη αλκοολούχα ποτά, κινηματογράφους κ.λπ.
Διαβάστε ακόμα
Φοιτητικό στεγαστικό επίδομα: Πότε θα ανοίξει η εφαρμογή για αιτήσεις (vid)
Space X: Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η αποστολή Inspiration4 – Επέστρεψαν οι 4 «αστροτουρίστες»